Ο Γιάνης Βαρουφάκης σε εκτενές άρθρο του με τίτλο «Η Ελλάδα χωρίς ψευδαισθήσεις», ξεδιπλώνει τις αντιρρήσεις του σχετικά με τις προεκλογικές και προγραμματικές υποσχέσεις του Αλέξη Τσίπρα και τις κυβέρνησής του, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως αν ο πρωθυπουργός θέλει να πετύχει «Πρέπει να σκοτώσει δύο δράκους με την μια».

 

Ο Γιάνης Βαρουφάκης σε εκτενές άρθρο του με τίτλο «Η Ελλάδα χωρίς ψευδαισθήσεις», ξεδιπλώνει τις αντιρρήσεις του σχετικά με τις προεκλογικές και προγραμματικές υποσχέσεις του Αλέξη Τσίπρα και τις κυβέρνησής του, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως αν ο πρωθυπουργός θέλει να πετύχει «Πρέπει να σκοτώσει δύο δράκους με την μια».

Ολόκληρο το κείμενό του από το project-syndicate.org 

«Ο πιο δαπανηρός ανασχηματισμός κυβέρνησης στην ελληνική ιστορία. Αυτός είναι ένας τρόπος να περιγράψει κανείς το εκλογικό αποτέλεσμα της 20ης Σεπτεμβρίου. Με μικρές εξαιρέσεις, οι ίδιοι υπουργοί επέστρεψαν στις ίδιες θέσεις, με κυβέρνηση που απαρτίζεται από τα ίδια κόμματα, με τη διαφορά ότι σε αυτές τις εκλογές έλαβαν μικρότερο ποσοστό ψήφων. Όμως αυτή η εικόνα «συνέχειας» είναι παραπλανητική. Το ποσοστό των ψηφοφόρων που στηρίζει την κυβέρνηση μπορεί να έμεινε ουσιαστικά απαράλλαχτος, 1,6 από τα 6,1 εκατομμύρια ψηφοφόρους που ψήφισαν στο δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου, για τα συνεχιζόμενα υποκριτικά δάνεια που συνοδεύονται από την πιο βαριά λιτότητα, δεν εμφανίστηκαν. Η απώλεια τόσων ψηφοφόρων στο σύντομο χρονικό διάστημα των δύο μηνών δείχνει την δραματική αλλαγή διάθεσης του εκλογικού σώματος- από παθιασμένο σε αδιάφορο.

Η μετατόπιση αντανακλά την εντολή που ο Αλέξης Τσίπρας, ζήτησε και πήρε. Τον περασμένο Ιανουάριο, όταν στεκόμουν δίπλα του, και ζητήσαμε από τον ελληνικό λαό να μας στηρίξει για να τελειώσουμε με τα υποκριτικά προγράμματα διάσωσης που οδήγησαν τη χώρα σε μια μαύρη τρύπα, η οποία λειτουργεί ως πρότυπο για τις πολιτικές λιτότητας σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, η κυβέρνηση που επέστρεψε στις 20 Σεπτεμβρίου έχει ακριβώς την αντίθετη εντολή: Να υλοποιήσει το υποκριτικό πρόγραμμα διάσωσης -και μάλιστα, το πιο τοξικό απ’ όλα.

Η νέα κυβέρνηση Τσίπρα, το γνωρίζει αυτό. Ο Τσίπρας αντιλαμβάνεται ότι η κυβέρνησή του, κάνει πατινάζ σε ένα λεπτό στρώμα πάγου, ενός δημοσιονομικού προγράμματος που «δεν βγαίνει» και μιας ατζέντας μεταρρυθμίσεων που οι υπουργοί του απεχθάνονται. Παρότι οι ψηφοφόροι σοφά προτιμούν εκείνον και την κυβέρνησή του, παρά τη συντηρητική αντιπολίτευση, να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα που στην συντριπτική τους πλειοψηφία απεχθάνονται, η πραγματικότητα της λιτότητας θα δοκιμάσει την υπομονή τους.

Η κυβέρνηση Τσίπρα έχει δεσμευτεί να υλοποιήσει μια μακρά λίστα σκληρών μέτρων. Τρία εντυπωσιακά από την χιονοστιβάδα που περιμένει: Περισσότεροι από 600 χιλιάδες αγρότες θα αναγκαστούν να πληρώσουν πρόσθετους φόρους για το 2014 και να προπληρώσουν το 50% του εικαζόμενου φόρου τους για το 2015. Περισσότεροι από 700 χιλιάδες μικροεπιχειρηματίες (συμπεριλαμβανομένων και μερικών χαμηλόμισθων εργαζομένων που αναγκάζονται να δηλώνονται ως παρέχοντες υπηρεσίες) θα αναγκαστούν να προπληρώσουν ολόκληρο (ναι, καλά το διαβάσατε) τον φόρο του επόμενου έτους. Όσο για τον επόμενο χρόνο, ο κάθε έμπορος θα έρθει αντιμέτωπος με φόρο 26% από το πρώτο ευρώ που κερδίζει- ενώ θα του ζητηθεί να προπληρώσει το 2016 το 75% του φόρου του για το 2017.

Μαζί με αυτές τις γελοίες αυξήσεις φόρων (που ακόμα εμπεριέχουν αυξήσεις και στους φόρους επί των πωλήσεων) η κυβέρνηση Τσίπρα έχει συμφωνήσει τόσο σε μειώσεις συντάξεων όσο και σε ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας. Ακόμα και οι πιο θερμοί υπέρ των μεταρρυθμίσεων δειλιάζουν μπροστά στην ατζέντα της «τρόικα» (Ευρωπαϊκή Κομισιόν, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα)

Ο Τσίπρας επιχειρεί να σηκώσει δυο γραμμές άμυνας μπροστά στο τσουνάμι πόνου που έρχεται (ώστε να μειώσει την λαϊκή δυσαρέσκεια). Η πρώτη είναι η πίεση προς την Τρόικα να τηρήσει την υπόσχεσή της να μπει σε μια συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους από την στιγμή που ολόκληρη η ατζέντα της θα έχει εφαρμοστεί. Η δεύτερη γραμμή άμυνας βασίζεται στην υπόσχεση μιας «παράλληλης» ατζέντας που θα στοχεύει στο να απαλύνει τις χειρότερες των επιπτώσεων του προγράμματος της Τρόικα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ελληνική κυβέρνηση θα κερδίσει ένα κάποιο κούρεμα του χρέους. Ένα μη πληρωμένο χρέος είναι μια μορφή κουρέματος. Όμως οι δανειστές της Ελλάδας έχουν προχωρήσει σε δύο κουρέματα μέχρι στιγμής, το πρώτο το φθινόπωρο του 2012 και τον Δεκέμβρη του ίδιου χρόνου. Ωστόσο και τις δύο φορές, το κούρεμα ήταν ανεπαρκές, αλλά και ιδιαίτερα τοξικό στους οικονομικούς όρους και τις παραμέτρους του.

Η ερώτηση που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση Τσίπρα είναι εάν το επόμενο κούρεμα θα είναι πιο «θεραπευτικό» από τα δύο προηγούμενα. Ώστε να βοηθήσει την ελληνική οικονομία να ανανήψει, η ελάφρυνση του χρέους πρέπει να είναι μεγάλη ποσοτικά αλλά και σε ένα επίπεδο να ακυρώνει τα περισσότερα από τα νέα μέτρα λιτότητας, τα οποία απλώς εγγυούνται μια ακόμα στροφή στον κύκλο χρέους-αποπληθωρισμού. Για την ακρίβεια, η ελάφρυνση του χρέους πρέπει να συνοδεύεται και με μείωση του μεσοπρόθεσμου στόχου πρωτογενούς πλεονάσματος, από το σημερινό 3,5% του ΑΕΠ σε όχι περισσότερο από 1,5%. Τίποτα άλλο δεν θα επιτρέψει στην ελληνική οικονομία να ανακάμψει.

Είναι κάτι τέτοιο πολιτικά εφικτό; Μια πρώτη απάντηση προκύπτει από ένα πρόσφατο άρθρο στους Financial Times, στο οποίο ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ο επικεφαλής του ESM, επέστρεψε στην μόνιμη επωδό της Τρόικα, πως η Ελλάδα δεν χρειάζεται κούρεμα του χρέους. Ο Ρέγκλινγκ μπορεί να μην είναι αυτό που λέμε «μεγάλος παίκτης», όμως ποτέ δεν μιλάει έξω από την λογική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της γερμανικής κυβέρνησης.

Φυσικά υπάρχει το ΔΝΤ, τα στελέχη του οποίου λένε παντού ότι το ελληνικό χρέος πρέπει να μειωθεί περίπου κατά 1/3, ή αλλιώς 100 δισεκατομμύρια. Όμως αν το πρόσφατο παρελθόν είναι οδηγός για το μέλλον, το ΔΝΤ δεν θα εισακουστεί.

Αυτό αφήνει τον Τσίπρα μόνο με την δεύτερη γραμμή άμυνάς του: Το παράλληλο πρόγραμμα. Η ιδέα εδώ είναι δείξουμε στο εκλογικό σώμα ότι η κυβέρνηση μπορεί να συνδυάσει την συνθηκολόγηση με την Τρόικα με την δική της ατζέντα μεταρρυθμίσεων, που περιλαμβάνει την αύξηση της αποτελεσματικότητας και μια επίθεση στην ολιγαρχία, που μπορεί να απελευθερώσει κεφάλαια για την ελάττωση των επιπτώσεων της λιτότητας για τους ασθενέστερους Έλληνες.

Αυτό είναι αξιόλογο σχέδιο. Αν η κυβέρνηση καταφέρει να το πετύχει, είναι πιθανό να αλλάξει τους κανόνες του «παιχνιδιού». Για να το πετύχει παρόλα αυτά, η κυβέρνηση θα πρέπει να σκοτώσει δύο δράκους ταυτόχρονα: Την ανικανότητα της δημόσιας διοίκησης στην Ελλάδα και την ανεξάντλητη επινοητικότητα μιας ολιγαρχίας που ξέρει πώς να υπερασπιστεί τον εαυτό της – μεταξύ άλλων και με τη σφυρηλάτηση ισχυρών συμμαχιών με την Τρόικα.»