Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι και στο ρωσικό επιβατικό αεροπλάνο στην Αίγυπτο οδήγησαν, για πρώτη φορά μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τους «παλιούς συμμάχους» ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία να ενωθούν ξανά, έστω και πρόσκαιρα, εναντίον ενός κοινού εχθρού. Τότε ήταν ο Χίτλερ, τώρα είναι το Ισλαμικό Κράτος. 

 

Σε αυτήν τη δραματική ιστορική συγκυρία, ο Πούτιν, από «εχθρός της Δύσης» και παρίας, μετατρέπεται σε αναντικατάστατο παίκτη στη Μ. Ανατολή, έχοντας αναλάβει να βρει αυτός τον τρόπο να βγάλει το φίδι από την τρύπα για λογαριασμό όλων. 

 

Μάλιστα, τα σχέδια Ουάσιγκτον – Κρεμλίνου στο θέμα της Συρίας δείχνουν να ευθυγραμμίζονται στους βασικούς άξονές τους, ενώ ούτε η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από μέλος του ΝΑΤΟ (Τουρκία) στάθηκε ικανή να εκτροχιάσει την κοινή στόχευση. Η ένταση, άλλωστε, λόγω Κριμαίας δείχνει προς το παρόν να έχει ξεπεραστεί από τα ίδια τα γεγονότα.

 

Η ισχυρή ρωσική παρέμβαση στη Συρία, μετά το μακελειό στο Παρίσι, έχει επιφέρει δυο αποτελέσματα:

 

1. Να δώσει νέα ώθηση στον στρατό και το καθεστώς του Άσαντ. 

2. Το κυριότερο: η Ρωσία να συνδιαμορφώσει με τη Δύση το σχέδιο ειρήνευσης, του οποίου οι βασικές γραμμές αποκρυσταλλώνονται στα εξής:

Το σημείο τριβής μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας ήταν αναμφισβήτητα ο Άσαντ. Τα δεδομένα, όμως, αλλάζουν άρδην, με τη Δύση να γέρνει, αν όχι να υιοθετεί, το πλάνο Πούτιν. 

 

Για τη σχηματοποίηση του χάους που επικρατεί στη Συρία το ρωσικό πλάνο προέβλεπε εξ αρχής ως αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα τη διάσωση του καθεστώτος Άσαντ από άμεση κατάρρευση. Σύμφωνα με το σχέδιο και τον διπλωματικό αγώνα της Ρωσίας, θα πρέπει να μείνει ο Άσαντ στην εξουσία για περίπου 18 μήνες, όσο θα προλειαίνεται το έδαφος για εκλογές στη Συρία. Η Ουάσιγκτον δείχνει να αποδέχτηκε πως η Μόσχα έχει, τελικά, δίκιο στην τακτική της για τον Άσαντ.

 

Στο ίδιο μήκος κύματος και η Γαλλία, με τον υπουργό Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς να δηλώνει αίφνης στις 27.11.15 ότι «συνεργασία με δυνάμεις του Άσαντ νοείται μόνο στο πλαίσιο αξιόπιστης πολιτικής μετάβασης σε μια νέα κυβέρνηση». Στις 30.11 και η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν εμφανίστηκε ανοικτή στη συμμετοχή του στρατού του Άσαντ στη μάχη κατά του ΙSIS. Η Ευρώπη φαίνεται να αντιλαμβάνεται πως ο μοναδικός που μπορεί να σταματήσει τις ροές των προσφύγων είναι ο… Άσαντ. 

 

Αν και οι περισσότεροι εμπλεκόμενοι στο Συριακό εξακολουθούν να θεωρούν τον Άσαντ «τοξική φιγούρα», διαπιστώνουν ότι η άμεση ανατροπή του θα μπορούσε να οδηγήσει τη Συρία σε περισσότερο χάος, αίμα και πρόσφυγες. Οι Αμερικανοί φοβούνται ότι θα είναι αδύνατον να υπάρξει αλλαγή καθεστώτος χωρίς κατάρρευση του κράτους, κάτι που συνέβη στο Ιράκ, με ανυπολόγιστες συνέπειες, όταν μετά τη συντριβή του καθεστώτος επήλθε και καταστροφή του κράτους. 

 

Γίνεται σαφές ότι η Δύση δέχεται να ασχοληθεί αργότερα με τον Άσαντ, θέτοντας ως προτεραιότητα το ISIS. Αθόρυβα, άλλωστε, από το 2013 κιόλας, οι ΗΠΑ έδειχναν να είναι λιγότερο ενθουσιώδεις για την ανατροπή Άσαντ και περισσότερο ανήσυχες για το ποιος θα μπορούσε να τον αντικαταστήσει. 

 

Ο Πούτιν, από την πλευρά του, επιθυμώντας να γίνει ακόμα πιο απαραίτητος στη Μέση Ανατολή και βλέποντας ότι αυτή είναι χρυσή ευκαιρία για να αποκατασταθεί η γεωπολιτική ισχύς της Ρωσίας στην ευρύτερη περιοχή, έχοντας ήδη διαδραματίσει μεσολαβητικό ρόλο στην ιστορική συμφωνία ΗΠΑ – Ιράν, δείχνει να συνειδητοποιεί με ρεαλισμό ότι ο Άσαντ είναι… ζημιογόνος. Και ότι μακροπρόθεσμα κάποιο άλλο, λιγότερο διχαστικό πρόσωπο θα ήταν καλύτερη λύση. Και για τα ρωσικά συμφέροντα, ασφαλώς. 

 

Όταν στις 3.11.15 η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα ρωτήθηκε αν ο Άσαντ αποτελεί θέμα αρχής για τη Ρωσία, απάντησε «βεβαιότατα όχι!» και συνέχισε: «Δεν λέμε ότι ο Άσαντ πρέπει να μείνει ή να φύγει. Ο λαός της Συρίας θα αποφασίσει ποιος θα τον κυβερνά. Αυτό που δεν δεχόμαστε, είναι να ξεφορτωθούμε τον Άσαντ και να τον αντικαταστήσουμε με το χάος». Εν ολίγοις, ΗΠΑ – Ρωσία αναζητούν (από κοινού;) έναν αντικαταστάτη του Άσαντ. 

 

Τον Οκτώβριο ο Άσαντ επισκέφθηκε τη Μόσχα, εν μέσω σφοδρών αμερικανικών αντιδράσεων, και εκεί ο πρόεδρος της Συρίας έκανε σημαντικές παραχωρήσεις. Το Κρεμλίνο τού διεμήνυσε ότι πρέπει να αποδεχτεί τη μοιρασιά της εξουσίας, καθώς και τη ρωσική υποστήριξη από αέρος ομάδων της μετριοπαθούς αντιπολίτευσης για να συνασπιστούν εναντίον του ISIS. 

 

Η Ρωσία, δηλαδή, ενδιαφέρεται για τη διασφάλιση των συμφερόντων της στη Συρία με ή χωρίς τον Άσαντ. Γι’ αυτό έχει ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με αντιπάλους του, προκειμένου να βρεθούν ηγέτες ανταρτών πρόθυμοι για συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και συμμετοχή σε εκλογές. Στις παρασκηνιακές συνομιλίες οι Ρώσοι ξεκαθαρίζουν ότι όσοι δεν δέχονται τη συμφωνία θα βομβαρδίζονται ανηλεώς, όπως άλλωστε γίνεται. 

 

Παρόμοια στρατηγική είχε ακολουθήσει η Ρωσία επιτυχώς στην Τσετσενία το 2000. Παρεμπιπτόντως, όταν το Ισλαμικό Κράτος είχε ακόμα 14.000 μαχητές, στα μέσα του 2014, οι 1.000 προέρχονταν από την Τσετσενία.

 

Εν κατακλείδι, Δύση και Ρωσία σχεδιάζουν ήδη την επόμενη μέρα. Στη Βιέννη η ευκαιριακή αυτή συμμαχία όρισε την 1η Ιανουαρίου 2016 ως την αρχή της μεταβατικής διαδικασίας για τη Συρία. Το πλάνο, εν πολλοίς έμπνευση του Πούτιν, θέλει τον ΟΗΕ να διαπραγματεύεται και να επιβλέπει αρχικά μια εκεχειρία, ενώ το συριακό καθεστώς και κομμάτια της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης θα σχηματίσουν στη συνέχεια μεταβατική κυβέρνηση. 

 

Σύμφωνα με το συμφωνημένο πλάνο, έως το 2017 θα πρέπει να γίνουν εκλογές στη Συρία. Τη διαδικασία διαχωρισμού μεταξύ τρομοκρατών – νόμιμης αντιπολίτευσης θα αναλάβει η Ιορδανία. Πρόκειται για πλάνο με τιτάνιες δυσκολίες, το οποίο, όμως, αποτελεί το μοναδικό διαθέσιμο βιώσιμο σχέδιο.