Περιορισμένες οι επιλογές του Ερντογάν με ασφυκτικές πιέσεις στο εσωτερικό και το εξωτερικό

 

Μπορεί ο Ερντογάν να επιχειρεί να κερδίσει όσα περισσότερα μπορεί από την απελπισία της Ευρώπης μέσω της συμφωνίας για το προσφυγικό, όμως τόσο η χώρα, όσο και ο ίδιος δεν έχουν, στην πραγματικότητα, και πολλές διεξόδους.

Οι επιλογές του Ερντογάν, λοιπόν, είναι περιορισμένες, με ταβάνι στα περιθώρια ανελαστικότητας. Γι’ αυτό και τα παζάρια στην Σύνοδο Κορυφής δεν αφορούν μονόπλευρα την Ευρώπη που βρίσκεται αδιαμφισβήτητα σε δύσκολη θέση όσο η Τουρκία ελέγχει την στρόφιγγα των προσφυγικών ροών. Κι αυτό επειδή η Τουρκία ναι μεν έχει ισχυρά διαπραγματευτικά ατού στις συζητήσεις της με την ΕΕ, αλλά είναι κι αυτή περιτριγυρισμένη από τα δικά της αγκάθια. Περισσότερα από ποτέ πια…

Για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες η Τουρκία έχει τόσα μέτωπα ανοιχτά, με τον Ερντογάν ναι μεν να είναι σκληρό καρύδι, ειδικά στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, αλλά να νιώθει όλο και μεγαλύτερη πίεση.

Κατ’αρχάς, η πιθανή συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας είναι αμφίβολο αν θα επιφέρει τα αποτελέσματα που ελπίζουν οι Ευρωπαίοι. Σε μια τέτοια περίπτωση ο Ερντογάν από κυρίαρχος του παιχνιδιού αυτή τη στιγμή, ρισκάρει να απομονωθεί περεταίρω.

Ένα, όμως, από τα βασικότερα μέτωπα του Ερντογάν είναι με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν. Τον Νοέμβριο, μετά την κατάρριψη από την Τουρκία του ρωσικού αεροσκάφους, ο Πούτιν ανακοίνωσε κυρώσεις που κατάφεραν σημαντικό πλήγμα σε τρεις σταθερές της οικονομίας της Τουρκίας:

• Στον τραπεζικό τομέα
• Στον κατασκευαστικό
• Και στον τουρισμό.

Κι ενώ δεν υπάρχει καμιά εσωτερική πίεση στον Πούτιν για ελάφρυνση των κυρώσεων, η Άγκυρα θα συνεχίσει να νιώθει τις επιπτώσεις, όσο η κόντρα των δυο πλευρών συνεχίζεται με την ίδια ένταση.

Αλλά και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ είναι δυσαρεστημένοι με την Τουρκία. Η Ουάσινγκτον δυσφορεί γιατί η Τουρκία βομβαρδίζει περισσότερο τους Κούρδους της Συρίας παρά τους τζιχαντιστές του ISIS. Διάχυτος ο εκνευρισμός και οι ισορροπίες λεπτές.

Στο  μεταξύ, δεν βοηθά καθόλου τις σχέσεις του Ερντογάν ούτε με Ευρώπη ούτε με ΗΠΑ ότι η τουρκική κυβέρνηση πήρε τον έλεγχο της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Zaman, ότι τόσοι Τούρκοι δημοσιογράφοι αυτή την στιγμή βρίσκονται στην φυλακή κι ότι το καθεστώς του Σουλτάνου επιτίθεται σφοδρά στα ΜΜΕ, με σκοπό να τα αλώσει και να διαμορφώσει ένα καινούργιο, πειθήνιο μιντιακό τοπίο.

Η Ευρώπη μπορεί προς το παρόν να αντιδρά χλιαρά λόγω του πανικού της για το προσφυγικό, όμως η στάση της δεν θα είναι η ίδια και στο μέλλον, αν και όποτε η κατάσταση ηρεμήσει κάπως. Ωστόσο, αυτό είναι σίγουρα ένα αγκάθι που θα το βρει μπροστά του ο Ερντογάν.

Υπάρχουν, όμως, και σοβαροί πονοκέφαλοι για τον Ερντογάν από το εσωτερικό.

• Ο επιχειρηματικός κόσμος της Τουρκίας ανυπομονεί για την άρση των κυρώσεων στο γειτονικό Ιράν και για τις ευκαιρίες που θα υπάρξουν.
• Ο τουριστικός κλάδος ελπίζει ότι οι Ιρανοί που θα επισκέπτονται την Τουρκία θα αντισταθμίσουν την χασούρα από τους Ρώσους τουρίστες. Όμως ο Ερντογάν, προς μεγάλη απογοήτευση του επιχειρηματικού κόσμου της Τουρκίας, συσφίγγει δεσμούς με την Σ. Αραβία, τον περιφερειακό αντίπαλο του Ιράν, επειδή οι δυο χώρες (Τουρκία και Σ. Αραβία) έχουν κοινά συμφέροντα στην Συρία.
• Τέλος, ο Ερντογάν έρχεται πλέον αντιμέτωπος με αντιπολίτευση μέσα από το ίδιο του το κόμμα. Πριν κάποιες εβδομάδες έλαβε χώρα συνάντηση που, μεταξύ άλλων παρόντες ήταν ο πρώην πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιούλ και ο πρώην αναπληρωτής πρωθυπουργός Μπουλέντ Αρίντς. Η συνάντηση τροφοδότησε σενάρια ότι αντίπαλοι θέλουν να περιορίσουν την επιρροή του Ερντογάν στη κυβέρνηση.

Μπορεί ο Ερντογάν να πιέζει διαρκώς για καινούργιο Σύνταγμα που θα του δίνει υπερεξουσίες, όμως ακόμη δεν έχει καταφέρει να περάσει τις αλλαγές που επιθυμεί.

Συν τοις άλλοις, ο Ερντογάν βλέπει διασπασμένη και κουρασμένη την κοινή γνώμη της χώρας του, λόγω της αυταρχικότητάς του στο εσωτερικό, αλλά και της επιθετικότητάς του στο εξωτερικό. Κόντρα στην Ρωσία που δημιουργεί σοβαρές οικονομικές παρενέργειες, στο μέτωπο της Συρίας και, φυσικά, της προεμφυλιακής κατάστασης με τους Κούρδους.

Η σημερινή εξέλιξη, εξάλλου, με την ανακήρυξη από τους Κούρδους της Συρίας ομόσπονδης περιφερειακής ζώνης στις τρεις περιοχές που ελέγχουν στα βόρεια της χώρας, παρά τις προειδοποιήσεις εκ μέρους καθεστώτος Άσαντ και Άγκυρας, δημιουργεί επιπλέον πονοκεφάλους κι, ενδεχομένως, τετελεσμένα στην περιοχή, αν και αυτό θα φανεί στο μέλλον.

Την ίδια στιγμή η Τουρκία οικονομικά βαλτώνει, ενώ τα τρομοκρατικά χτυπήματα πολλαπλασιάζονται τους τελευταίους μήνες.