Τελικά, έπειτα από 27 ολόκληρα χρόνια (!!!), και σύμφωνα με τους… ρυθμούς της ελληνικής πολιτείας, άνοιξε υπό την εποπτεία της Ελληνικής Αστυνομίας το αρχείο των 2.110 ατομικών φακέλων πολιτικών φρονημάτων, οι οποίοι είχαν γλιτώσει το 1989 από το κάψιμο και τη μαζική καταστροφή σε υψικαμίνους εργοστασίων και τώρα μπορούν να δοθούν είτε για μελέτη σε ιστορικούς ερευνητές, είτε στους ίδιους τους ενδιαφερόμενους, είτε σε νόμιμους εκπροσώπους τους. 

Οι φάκελοι που διασώθηκαν αφορούν – σύμφωνα με πληροφορίες – προσωπικότητες από τους χώρους της πολιτικής, της Τέχνης, του πολιτισμού, του αθλητισμού κ.λπ., αλλά το ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχουν και πρόσωπα από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους, τα οποία «φακέλωνε» η Αστυνομία κυρίως στην περίοδο της χούντας. 

 

Μερικοί από αυτούς που γλίτωσαν από την πυρά είναι ηγετικών στελεχών του ΚΚΕ και της Αριστεράς, όπως οι Νίκος Μπελογιάννης και Νίκος Πλουμπίδης που εκτελέστηκαν αλλά και λιγότερο γνωστών προσώπων, προερχομένων κυρίως από τον χώρο της Αριστεράς. 

 

 

Να θυμίσουμε ότι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα μετά τη μεταπολίτευση ήταν το κάψιμο εκατομμυρίων ατομικών φακέλων πολιτικών φρονημάτων Ελλήνων πολιτών, που έγινε το 1989, στο πλαίσιο της εθνικής συμφιλίωσης. Εκείνη την εποχή τη διακυβέρνηση της χώρας είχε η συγκυβέρνηση Τζαννετάκη, με τη στήριξη της Ν.Δ. και του τότε Συνασπισμού (ΚΚΕ, ΕΑΡ κ.λπ.). 

 

Το θέμα είχε ανακινήσει αρχικά η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου το 1984, η οποία είχε πάρει την απόφαση για το κάψιμο των φακέλων, το οποίο όμως δεν πραγματοποιήθηκε ούτε στην πρώτη ούτε στη δεύτερη τετραετία (1981-1989). 

 

Στο σύνολό τους αφορούσαν κυρίως αγωνιστές της Αριστεράς και ουσιαστικά περιείχαν μεγάλο ιστορικό υλικό από τη γερμανική εισβολή το 1941 μέχρι και την πτώση της χούντας το 1974. Αποτελούσαν ένα σύμβολο αυταρχισμού, καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προσβολής της αξιοπρέπειας του ατόμου, καθώς μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να «στιγματίσουν» τους κομμουνιστές και να τους οδηγήσουν σε κοινωνικό αποκλεισμό, ακόμη και στο εκτελεστικό απόσπασμα. Οι φάκελοι αυτοί «φούσκωσαν» κυρίως μετά τον εμφύλιο, αφού στην προστασία του μετεμφυλιακού καθεστώτος είχαν εμπλακεί οι υπηρεσίες ασφαλείας και τα δίκτυα των χαφιέδων σε ολόκληρη τη χώρα. 

 

Έτσι, στις 29 Αυγούστου του 1989 οι φάκελοι πολιτικών φρονημάτων συγκεντρώθηκαν σε μεγάλες πόλεις και κάηκαν σε υψικαμίνους εργοστασίων. Στην Αθήνα η καταστροφή τους έγινε στη «Χαλυβουργική» και στη Θεσσαλονίκη στη «Σιδενόρ» (πρώην «Βιοχάλκο»).

 

Σύμφωνα με τον τότε υπουργό Δημόσιας Τάξης Γιάννη Κεφαλογιάννη, ο αριθμός των εγγράφων που περιείχαν συνολικά ξεπερνούσε τα 33 εκατ. και «το κάψιμο γινόταν σε δημόσιους χώρους με την παρουσία του εισαγγελέα, του νομάρχη και του αστυνομικού διευθυντή». Συνολικά υπολογίζεται ότι πρέπει να κάηκαν περισσότεροι από 17 εκατ. φάκελοι σε ολόκληρη την Ελλάδα, από τους οποίους 1.800.000 στη Θεσσαλονίκη και 9.000.000 στην Αθήνα. 

 

 

Τελικά όταν ήρθε η ώρα να καούν, υπήρξαν αντιδράσεις από επιστημονικούς φορείς, πανεπιστήμια, κόμματα αλλά και από πολλούς πολίτες που ήθελαν να μάθουν αν ήταν «φακελωμένοι» και τι ακριβώς περιείχε ο φάκελός τους. Οι περισσότεροι κάηκαν, όμως λόγω των αντιδράσεων διασώθηκαν αυτοί που είχαν επιλεγεί από την πρώτη περίοδο του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι ήταν περίπου 1.600, ενώ προστέθηκαν ορισμένοι αργότερα και έτσι περίπου 2.200 τη γλίτωσαν. 

 

 

Ακολούθησαν από το 1989 μέχρι και τα μέσα του 2015, 26 χρόνια σιγής. Το θέμα πήγε στις ελληνικές καλένδες και οι φάκελοι στα πιο σκοτεινά υπόγεια της Ελληνικής Αστυνομίας, η οποία να σημειώσουμε ότι επιμένει – με τη σύμφωνη γνώμη της πολιτικής ηγεσίας – να διατηρεί τη διαχείριση του αρχείου των 2.110 φακέλων πολιτικών φρονημάτων, ενώ θα έπρεπε να έχουν ήδη παραδοθεί στα Γενικά Αρχεία του Κράτους. 

 

Το θέμα ήρθε ξανά στο προσκήνιο από τον πρώην αναπληρωτή υπουργό Προστασίας του Πολίτη Γιάννη Πανούση, που τάραξε τα νερά, δηλώνοντας ότι είναι ήδη έτοιμη διυπουργική απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη για να απελευθερωθούν τα αρχεία αυτά και να παραδοθούν στους ενδιαφερόμενους, τροποποιώντας μάλιστα και τη χρονολογία αποδέσμευσής τους, που ήταν το 2029. 

 

Ο ονομαστικός κατάλογος όλων αυτών που είχε κρατηθεί ο φάκελος και το σχέδιο απόφασης τέθηκαν υπόψη και του πρωθυπουργού από τον Γιάννη Πανούση κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ήταν όμως ένα θέμα που, λόγω της συγκυρίας, δεν είχε λάβει την τελική έγκριση. 

 

Έτσι φθάσαμε πριν από λίγες εβδομάδες στην ανακοίνωση του σημερινού αναπληρωτή υπουργού Νίκου Τόσκα που αφορούσε τη λειτουργία του αρχείου με ευθύνη της Ελληνικής Αστυνομίας, στην οποία τονιζόταν ότι υπό αυστηρές προϋποθέσεις οι ενδιαφερόμενοι θα μπορούν να λαμβάνουν γνώση του περιεχομένου του φακέλου τους. 

 

Τέλος, να σημειώσουμε ότι προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι οι φάκελοι αυτοί δεν μεταφέρονται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους προκειμένου η διαχείρισή τους να είναι παρόμοια με εκείνη των άλλων αρχείων. Δεν φαίνεται, έπειτα από τόσα χρόνια, να υπάρχουν απόρρητα κρατικά έγγραφα μέσα σε αυτούς τους φακέλους. Μάλλον παραμένει απόρρητη η βλακεία και η ανοησία των υπηρεσιών ασφαλείας, που έδειχναν με τόση ελαφρότητα εμπιστοσύνη σε διάφορους χαφιέδες… 

 

Σύμφωνα με σχετική υπουργική απόφαση, οι ατομικοί φάκελοι πολιτικών φρονημάτων που διασώθηκαν και στους οποίους είχε περιορισθεί το δικαίωμα πρόσβασης είναι πλέον προσιτοί για:

 

α) Πρόσωπα που αφορούν.

 

β) Συζύγους και συγγενείς των αγωνιστών μέχρι τρίτου βαθμού, εφόσον τα πρόσωπα της προηγούμενης περίπτωσης δεν ζουν. (Ειδικά στην περίπτωση αυτή, η ύπαρξη εν ζωή πλησιέστερων συγγενών αποκλείει το δικαίωμα των απώτερων συγγενών της ίδιας ρίζας, με την επιφύλαξη της επόμενης περίπτωσης).

 

γ) Με την απλή εξουσιοδότηση των αναφερομένων προσώπων σε οποιονδήποτε τρίτον.

 

δ) Κατόπιν άδειας της αρχής προστασίας προσωπικών δεδομένων σε πρόσωπα, τα οποία για λόγους ιστορικής έρευνας ή και επαγγελματικούς ζητούν την πρόσβαση.

 

Όποιος ενδιαφέρεται να έχει πρόσβαση σε κάποιον από τους φακέλους, μπορεί να υποβάλει αίτηση στη Διεύθυνση Επικοινωνίας του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας (τηλ.: 210-6845062 ή 210-6854609) με τους παρακάτω τρόπους:

 Αυτοπροσώπως (κατόπιν τηλεφωνικού ραντεβού).

 Μέσω συμβατικού ταχυδρομείου (Διεύθυνση Επικοινωνίας / Αρχηγείο ΕΛ.ΑΣ., Κανελλοπούλου 4, 101 77, Αθήνα).

 Με επιστολή μέσω fax, στους αριθμούς: 210-6854207 ή 210-6849352).

 Μέσω email ([email protected]).