Λεωνίδας Κύρκος: Εκ βαθέων / Χίλιες και μια ημέρες / Θαύματα της ζωής / Περί σαγήνης / Παρίσι: Η μυστική ιστορία

Επιμέλεια: Πέτρος Παπασαραντόπουλος

Λεωνίδας Κύρκος

Εκ βαθέων

Εκδόσεις Επίκεντρο

Σελ. 438

Ο Λεωνίδας Κύρκος είναι μια πολιτική προσωπικότητα που κυριάρχησε στη ζωή του τόπου, κυρίως από τα χρόνια της μεταπολίτευσης και μετά. Η πολιτική του διαδρομή κορυφώθηκε σ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο που η χώρα δοκίμαζε την αντοχή της στους δημοκρατικούς θεσμούς. Προσπαθούσε να αναγεννηθεί από το απαράδεκτο πολιτικό παρελθόν της, για το οποίο είχε φροντίσει η Δεξιά παράταξη, κορυφαίο επίτευγμα της οποίας υπήρξε η επταετία. Στον παρόντα τόμο που επιμελείται ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος δεν λείπουν ούτε οι καλές προθέσεις, ούτε η συμπάθεια προς το πρόσωπο του σημαντικού αυτού αριστερού πολιτικού, του οποίου η αγωνιστικότητα και οι παρεμβάσεις διαμόρφωσαν, στο βαθμό που του αναλογεί, τη νέα πολιτική κατάσταση του τόπου, σαφώς καλύτερη από την παρελθούσα, αλλά και λιγότερο ικανοποιητική από αυτήν που πιθανόν μας άξιζε. Στον τόμο αυτό που παρακολουθεί τη μεταπολίτευση, από το σημαδιακό (και αξέχαστο για πολλούς, κομβικό 1989), έχει τεράστιο ενδιαφέρον η άποψη του κατά γενική ομολογία μετριοπαθούς αριστερού πολιτικού για τα πρόσωπα και τα γεγονότα που κυριάρχησαν σ’ αυτό το διάστημα, διαμορφώνοντας το πολιτικό σκηνικό της τελευταίας εικοσαετίας. Ο λόγος του Κύρκου είναι πάντα ευπρόσδεκτος για την ελληνική πολιτική πραγματικότητα, πόσο μάλιστα όταν οι σημερινές πολιτικές φωνές δεν πείθουν. Βασικό χαρακτηριστικό αυτών των πολιτικών συνομιλιών είναι η τόλμη που δεν έλειψε ποτέ από τον Κύρκο, έναν αριστερό πολιτικό σε μια χώρα όπου η Αριστερά δεν έχει μόνο ήρωες αλλά και το μερίδιο της ευθύνης που της αναλογεί, για τις στρατηγικές επιλογές και τις τοποθετήσεις της στο παρελθόν. Με δυο λόγια, ο αριστερός πολιτικός λόγος θέλει μεγάλη ανανέωση, σύνθεση και επαφή με την πραγματικότητα. Η πρόταση του Λεωνίδα Κύρκου για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να προσεχτεί ιδιαίτερα και γι’ αυτό χρειάζονται όχι νέα μυαλά, αλλά ανοιχτά και δίχως αγκυλώσεις. Γιατί αυτός ο μονότονος καταγγελτικός και εν πολλοίς κουραστικός λόγος της Αριστεράς ( ανανεωτικής και μη) μας έχει απελπίσει. Ένα βιβλίο που είναι χρήσιμο να διαβαστεί.

François Pétis De la Croix

Χίλιες και μια ημέρες

Η άγνωστη Χαλιμά

Μετάφραση: Βασιλική Β. Γρηγοροπούλου

Εκδόσεις Κέδρος

Σελ. 382

Ακριβώς αντίθετη τύχη από τις.. περιλάλητες νύχτες επεφύλαξε η τύχη στις «Χίλιες και μια ημέρες». Και τα δυο βιβλία ανακαλύφθηκαν από Γάλλους, περίπου την ίδια εποχή, ωστόσο δεν είχαν την ίδια απήχηση. Τις «Χίλιες και μια νύχτες» τις είχε ανακαλύψει ο Αντουάν Γκαλάν, ένας ανατολιστής ο οποίος ήταν καθηγητής στο κολέγιο του Μαζαρέν. Λίγα χρόνια μετά την ανακάλυψη του συριακού χειρογράφου, το 1704, άρχισε να το μεταφράζει στα γαλλικά και έγινε πασίγνωστο σε όλο τον κόσμο. Εκείνη την εποχή, ο ακαδημαϊκός Φρανσουά Πετί ντε λα Κρουά –ήταν μάλιστα και συνεργάτης του Γκαλάν– μετέφραζε από το περσικό πρωτότυπο το «Χίλιες και μια ημέρες». Η ιστορία του βιβλίου ξεκινά από την επίσκεψη του Πετί ντε λα Κρουά, ως απεσταλμένου του Λουδοβίκου ΙΔ΄ στην μυστηριακή Ανατολή. Εκεί, ο αρχηγός των Σούφηδων στο Ισπαχάν δερβίσης Μοκλές έμαθε την αραβική στον γάλλο απεσταλμένο στον οποίο δώρισε και το χειρόγραφο κατά την αναχώρησή του. Στο βιβλίο κυρίαρχο στοιχείο είναι οι ανατολίτικες ιστορίες αγάπης. Αντίστοιχη της Σεχραζάντ εδώ είναι η Φαρουκνάζ, η οποία ωστόσο είναι ανδροφοβική και αρνείται να παντρευτεί, γιατί νιώθει αποστροφή για τους άντρες. Η παραμάνα της λοιπόν, η υπομονετική και πεισματάρα Σουλτουμεμέ, αρχίζει να της διηγείται κάθε μέρα (χίλιες και μία ημέρες), στη διάρκεια του πρωινού της μπάνιου, μια σειρά ιστοριών όπου πρωταγωνιστούν πιστοί και χαρισματικοί εραστές. Όπως γίνεται φανερό, όλα αυτά συμβαίνουν ώστε να αλλάξει την αρνητική της γνώμη για το αντρικό φύλο η καλή μας πριγκίπισσα. Οι ιστορίες διαδραματίζονται τον 8ο αιώνα στο Χαλιφάτο των Αββασιδών, και συγκεκριμένα στη Βαγδάτη.

J. G. Ballard

Θαύματα της ζωής

Μετάφραση: Ηρακλής Ρενιέρης

Εκδόσεις Οξύ

Σελ. 216

Συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας, ο Τζέιμς Μπάλαρντ έζησε μια πολυτάραχη κι ενδιαφέρουσα ζωή, σαν ένας μυθιστορηματικός ήρωας που θα μπορούσε να εμπνεύσει πολλές και διαφορετικές μεταξύ τους ιστορίες. Γεννήθηκε στη Σαγκάη και έζησε στην κοινότητα των εκπατρισμένων, προτού εγκλειστεί μαζί με την οικογένειά του το 1943 στο στρατόπεδο Λονγκ Χουά, που το χρησιμοποιούσαν οι Ιάπωνες για να φυλάσσουν εκεί τους αιχμαλώτους πολέμου. Ο πατέρας του στη Σαγκάη είχε αναλάβει τη διεύθυνση μιας κλωστοϋφαντουργίας και ο μικρός Μπάλαρντ μεγάλωνε σ’ ένα τεράστιο σπίτι με όλες τις ανέσεις. Ωστόσο, όταν άνοιγε την πόρτα η έξω πραγματικότητα ξεπερνούσε σε αθλιότητα κάθε περιγραφή. Στις δύσκολες εκείνες εποχές που μεγάλωνε ο συγγραφέας η καθημερινότητα έκρυβε αλλεπάλληλες και δυσάρεστες εκπλήξεις. Η ιαπωνική εισβολή (1937) στη Σαγκάη σήμανε και το τέλος της ανάπτυξης της πόλης. Ακολούθησε το Περλ Χάρμπορ και η οικογένεια βρέθηκε στη χειρότερη στιγμή της. Αυτή η περίοδος της εξαθλίωσης στο στρατόπεδο θα συνοδεύει τον Μπάλαρντ στην υπόλοιπη ζωή του και θα γίνει υλικό για το μεγαλύτερο κομμάτι του έργου του. Την πατρίδα του την Αγγλία την αντίκρισε για πρώτη φορά όταν πια ήταν δεκαέξι ετών. Στην ενδιαφέρουσα αυτοβιογραφία του ζωντανεύει η ζωή στην προπολεμική Σαγκάη. Τα χρόνια του στρατοπέδου είναι συγκλονιστικά, καθώς ο νεαρός Μπάλαρντ από τα πλούτη που ήταν μαθημένος βρέθηκε να ζητιανεύει στους βρώμικους δρόμους, βιώνοντας την έσχατη εξαθλίωση παρέα με άλλα παιδιά του στρατοπέδου. Η συνέχεια στη μεταπολεμική Βρετανία είναι γεμάτη από τα επαναστατικά κινήματα της εποχής, σε συνδυασμό με τις πρώτες συγγραφικές του απόπειρες, αλλά και την οικογενειακή ζωή στη νοτιοανατολική Αγγλία.

Jean Baudrillard

Περί σαγήνης

Μετάφραση: Ευγενία Γραμματικοπούλου

Εκδόσεις Εξάντας – Νήματα

Σελ. 254

Η σαγήνη και μόνο ως λέξη δημιουργεί μιαν αναστάτωση που οφείλεται κυρίως στα αμφιλεγόμενα αισθήματα που μας προκαλεί. Ταυτισμένη με το κακό, αλλά και την απαγορευμένη ελκυστικότητα των ηδονών, ό,τι κι αν σημαίνει παραμένει ποθητή παρά το βαρύ ηθικό της κόστος. Στις μέρες μας, που το σεξ και οι διαστροφές φιγουράρουν στη λίστα των βασικών ασχολιών της ημέρας έχοντας γίνει καθημερινή ρουτίνα, η σαγήνη εξελίσσεται σε μιαν έννοια υπό εξαφάνιση. Το υπέροχο αυτό θέμα θέτει επί τάπητος ένας σημαντικός γερμανοθρεμμένος γάλλος διανοητής, ο Ζαν Μποντριγιάρ. Η έννοια έζησε ημέρες δόξης στους αριστοκρατικούς κύκλους του 18ου αιώνα, που δεν είχαν λόγους να μην εντρυφήσουν στα θέλγητρά της. Αντίθετα, η αστική Επανάσταση δεν είχε χώρο για τη σαγήνη, η οποία έτσι κι αλλιώς δεν ήταν συμβατή με τα ιδανικά των αστών, που τους συνάρπαζαν η ανάπτυξη, η κερδοσκοπία, το εμπόριο. Η σαγήνη απαιτούσε μια τελετουργική διαδικασία και αυτός είναι ο βασικός λόγος αποκλεισμού της από τα συστήματα παραγωγής. Το «Περί σαγήνης» είναι ένα από τα προκλητικότερα βιβλία του συγγραφέα και η αφορμή για μια μετάβαση από τον κοινωνιολογικό τρόπο σκέψης στον φιλοσοφικό. Το βιβλίο καταπιάνεται με την ανάλυση των επιθυμιών. «Το σεξ βρίσκεται παντού, εκτός από τη σεξουαλικότητα», είχε πρώτος επισημάνει ο Ρολάν Μπαρτ. Και στη σημερινή εποχή, η επιθυμία, μέσα από τον πολλαπλασιασμό των μορφών της, γίνεται μια ομιχλώδης αβεβαιότητα. Η σαγήνη, ανανεώνοντας τα θέλγητρα, λυτρώνεται από τα ασφυκτικά όρια του νόμου, βρίσκοντας πάντα τη μυστική εκείνη διέξοδο που την οδηγεί στην αυθαιρεσία.

Andrew Hussey

Παρίσι

Η μυστική ιστορία

Εκδόσεις Πάπυρος

Σελ. 574

Πόσο μυστική μπορεί να είναι η ιστορία μιας πόλης σαν το Παρίσι είναι το πρώτο που θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης καχύποπτα. Κι όμως, ο υπότιτλος κυριολεκτεί. Πρόκειται για μια «βιογραφία»-ποταμό του Παρισιού όπου οι λεπτομέρειες της πόλης αποκαλύπτουν ένα άγνωστο Παρίσι, εξίσου γοητευτικό με αυτό που γνωρίζουμε, ωστόσο ακόμα πιο ενδιαφέρον. Το εντυπωσιακό σ’ αυτό το βιβλίο είναι ότι την ιστορία του Παρισιού την υπογράφει ένας… Άγγλος γεννημένος στο Λίβερπουλ! Σπάνια ασχολείται κανείς όχι μόνο με μια ξένη πόλη αλλά και με τη δική του, πέρα από τις προβεβλημένες της πλευρές, με τα μυστικά σοκάκια, τις σκοτεινές όψεις της, με όλα όσα συνθέτουν το ολοκληρωμένο βιογραφικό της πόλης. Και αυτό το απίστευτο εγχείρημα επιχειρεί ο συγγραφέας σε μια πόλη σαν το Παρίσι. Και μόνο για την προσπάθειά του τού αξίζει ο έπαινος. Παρίσι, μια πόλη-σταθμός στην ιστορία των πόλεων, μια πόλη παγκόσμια που και μόνο το όνομά της προκαλεί απίστευτους συνειρμούς και ξεσηκώνει απίθανες ονειροπολήσεις. Μια πόλη που ταυτίστηκε με την ιδανική πολιτεία. Άνθρωποι, ιδέες, κινήματα, επαναστάσεις, εξεγέρσεις, που έπαιξαν βαρύνοντα ρόλο στη διαμόρφωση του κόσμου, χάρισαν στο Παρίσι μια μοναδική αίγλη που δύσκολα συναγωνίζεται κάποια άλλη πόλη. Το ταξίδι αυτό ξεκινά από τους πρώτους κατοίκους, τους Παρισίους, όπως τους ονόμασε ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουλιανός, που φοβούνταν «μην πέσει ο ουρανός στα κεφάλια τους», έως τον Μάη του ’68 και τις εξεγέρσεις των προαστίων, το 2005. Κι όπως η ιστορία γράφεται στους δρόμους, έτσι κι ετούτη περιπλανιέται διαμέσου των εποχών στους δαιδαλώδεις δρόμους της πόλης, εκεί που η Ιστορία είναι σφύζουσα ζωή.

Ξενοφών Μπρουντζάκης [[email protected]]