Σε υπόθεση ρουτίνας δείχνει να εξελίσσεται η ψήφιση του πολυνομοσχεδίου με τα προαπαιτούμενα που κλείνουν το πακέτο της τρίτης αξιολόγησης. Τουλάχιστον αυτό είναι μέχρι στιγμής το κλίμα κι εφόσον δεν προκύψει κάποιο απρόοπτο μετά και τη σημερινή συνεδρίαση του Euroworking Group, το οποίο αναμένεται να διαπιστώσει αν εκπληρώνονται οι μνημονιακές δεσμεύσεις ώστε την ερχόμενη εβδομάδα να συνταχθεί η έκθεση συμμόρφωσης και να δοθεί το πολιτικό «οκ» στο Eurogroup της 22ας Ιανουαρίου.

Πάντως, σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της κυβέρνησης σοβαρά προβλήματα δεν διαφαίνονται. Αντιθέτως, με εξαίρεση κάποιες ενστάσεις σε επιμέρους ζητήματα, οι βουλευτές μοιάζει να έχουν πειστεί για την «αναγκαιότητα» της ψήφισης του πακέτου των «διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων» προκειμένου να γίνει ένα ακόμη βήμα προς την έξοδο από τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής τον προσεχή Αύγουστο.

Άλλωστε όπως τονίζεται – προς χάριν και του ενδοκυβερνητικού μασάζ – τα τελευταία εικοσιτετράωρα, το πολυνομοσχέδιο δεν περιλαμβάνει νέα δημοσιονομικά μέτρα. Μιλώντας τη Δευτέρα στο υπουργικό συμβούλιο, ο πρωθυπουργός σημείωσε πως «όλα δείχνουν, λοιπόν, ότι βρισκόμαστε στην τελική ευθεία. Η δημοσιονομική προσαρμογή έχει ήδη ολοκληρωθεί. Το 2017 πετύχαμε, για τρίτη συνεχόμενη φορά, δημοσιονομική υπεραπόδοση, ενώ η τρίτη αξιολόγηση κλείνει χωρίς ούτε ένα ευρώ νέα δημοσιονομικά μέτρα». Περίπου το ίδιο υποστήριξε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στην ενημέρωση των συντακτών, λέγοντας πως η δημοσιονομική προσαρμογή ολοκληρώνεται εντός του 2018, οπότε «περνάμε από μια φάση διαρκούς προσαρμογής για τους δημοσιονομικούς στόχους και για την αύξηση των εσόδων και τη μείωση των δαπανών του ελληνικού Δημοσίου, σε μια περίοδο δημιουργίας μεγαλύτερων δυνατοτήτων δημοσιονομικών παρεμβάσεων προς θετική κατεύθυνση». Τα παραπάνω αναμένεται ότι θα αποτελέσουν και μέρος της πολιτικής υπεράσπισης του πολυνομοσχεδίου στη Βουλή τις επόμενες ημέρες.

Πιθανότατα ωστόσο τα δύσκολα δεν έχουν τελειώσει, καθώς, πέρα από το ζήτημα της τελικής διαπραγμάτευσης για τους όρους εξόδου:

– Η τέταρτη αξιολόγηση είναι μπροστά, όπως επισημαίνεται με νόημα ακόμα κι από κυβερνητικούς παράγοντες, οπότε μένει να φανεί αν εκεί θα στριμωχτούν δύσκολα θέματα.

– Το θέμα της πώλησης τεσσάρων λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ δεν κατέστη δυνατό να ενταχθεί στο παρόν πολυνομοσχέδιο (το οποίο περιλαμβάνει πάντως διατάξεις για την αγορά ενέργειας) και θα έρθει σε χωριστό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ τον Φεβρουάριο.

Σε κάθε περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας έχει επιλέξει να αναδεικνύει σταθερά τη μεγάλη εικόνα, η οποία θεωρητικά ισοφαρίζει, αν δεν υπερσκελίζει κιόλας, τις δυσάρεστες «λεπτομέρειες» που οδηγούν στον μεγάλο στόχο της «αυτοδύναμης εξόδου» από τα προγράμματα στήριξης και δημοσιονομικής προσαρμογής. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός καλλιεργεί την προσδοκία της μερικής αντιστροφής δυσάρεστων συνθηκών της κρίσης, κυρίως στις εργασιακές σχέσεις, την ανεργία, τις αμοιβές των εργαζομένων, το κοινωνικό κράτος, τη δημόσια υγεία και παιδεία, κ.λπ. Ήταν ενδεικτική η σχετική αναφορά του στο υπουργικό συμβούλιο τη Δευτέρα πως το 2018 «θα είναι μια χρονιά που θα μπορέσουμε να κάνουμε ακόμη πιο σαφές το δικό μας ταξικό πρόσημο και τον δικό μας πολιτικό προσανατολισμό». Σύμφωνα με όσα είπε, η προσπάθεια έχει ξεκινήσει ήδη, τα δείγματα γραφής υπάρχουν, αλλά εντός του τρέχοντος έτους, σε αυτή τη «νέα φάση» της διακυβέρνησης η διαδικασία αυτή θα επιταχυνθεί, ιδίως μετά το καλοκαίρι.

Σε ό,τι αφορά κομβικά σημεία του νομοσχεδίου που αναδείχθηκαν το προηγούμενο διάστημα, ξεχωρίζουν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, το ζήτημα της απαρτίας και τα οικογενειακά επιδόματα, τα οποία συζητήθηκαν και στην ενημέρωση των υπουργών Τσακαλώτου, Αχτσιόγλου, Φωτίου κ.ά προς τους βουλευτές την Τρίτη. Σε αυτή την κεκλεισμένων των θυρών συνεδρίαση, δεν υπήρξαν τριβές και αρνητικό κλίμα που να προμηνύει «παρατράγουδα» στην εξέλιξη της συζήτησης και της ψήφισης του νομοσχεδίου. Οπότε αναμένεται το βάρος να πέσει στην πολιτική σύγκρουση με την αντιπολίτευση.

«Φορτσάρουν» οι πλειστηριασμοί

Αναφορικά με το ίδιο το νομοσχέδιο, από τη σκοπιά των μνημονιακών υποχρεώσεων φαίνεται ότι πλέον επιταχύνεται η κρίσιμη για τις τράπεζες υπόθεση των πλειστηριασμών, καθώς καταργούνται οι φυσικοί πλειστηριασμοί και γενικεύονται οι ηλεκτρονικοί (για τράπεζες, δημόσιο, ιδιώτες).

Σημειώνεται πάντως πως, σύμφωνα και με διευκρινίσεις από το κυβερνητικό στρατόπεδο, οι πλειστηριασμοί ακινήτων για οφειλές απέναντι στο Δημόσιο ξεκινούν από πολύ υψηλά ποσά (για χρέη από 1,5 ή 2 εκατ. ευρώ και πάνω), ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εμφανίστηκε καθησυχαστικός ως προς τους πλειστηριασμούς ακινήτων τονίζοντας ότι η τακτική του Δημοσίου δεν αλλάζει και θα συνεχίσει να είναι «επιεικής».

Το πρόβλημα στην περίπτωση του Δημοσίου έγκειται αλλού, σύμφωνα με πληροφορίες, και συγκεκριμένα στην ΑΑΔΕ (Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων), η οποία υλοποιεί επιθετική πολιτική κατασχέσεων σε ό,τι αφορά ποσά από τραπεζικούς λογαριασμούς οφειλετών, προκειμένου να πιαστούν οι εισπρακτικοί στόχοι.

Σε ό,τι αφορά τους πλειστηριασμούς που διενεργούνται για λογαριασμό τραπεζών, το πακέτο διασφαλίζεται πλήρως: η κατάργηση του «φυσικού» σκέλους αυτών, σε συνδυασμό με τη διάταξη που ψηφίστηκε παραμονές Χριστουγέννων για την προστασία των συμβολαιογράφων που διενεργούν πλειστηριασμούς στα (ιδιωτικά) γραφεία τους, με το μέτρο της αυτεπάγγελτης δίωξης κατά όσων παρεμποδίζουν τους πλειστηριασμούς ή ασκούν βία κατά των εν λόγων υπαλλήλων, αναμένεται πως επιτρέπει το ουσιαστικό ξεμπλοκάρισμά τους και την επιτάχυνση της διαδικασίας αυτής ώστε να πιαστούν οι υψηλοί στόχοι.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης υπουργών στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ την Τρίτη, δεν επανήλθε εμφατικά το αίτημα να υπάρξει νομοθετική ενίσχυση της προστασίας της πρώτης κατοικίας, όπως είχε ζητηθεί πριν τα Χριστούγεννα από μερίδα βουλευτών με προεξάρχοντα τον Νίκο Φίλη.

Αμηχανία και αντίλογος

Αναφορικά με το ζήτημα της απαρτίας για την κήρυξη απεργίας, που προκάλεσε αμηχανία στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, οι όποιοι τριγμοί οδήγησαν τον Δεκέμβριο στην απόσυρση της τροπολογίας (σ.σ.: κυρίως αφορούσαν τότε τον τρόπο που προωθήθηκε στη Βουλή) φαίνεται πως έχουν αποσοβηθεί.

Με το άρθρο 211 του πολυνομοσχεδίου προστίθεται στο άρθρο 8 του ν. 1264/1982 εδάφιο, το οποίο αναφέρει πως «ειδικά για τη συζήτηση και την λήψη απόφασης για κήρυξη απεργίας απαιτείται η παρουσία τουλάχιστον του ενός δευτέρου (1/2) των οικονομικά τακτοποιημένων μελών». Σύμφωνα με την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης, ο συνδικαλιστικός νόμος εξακολουθεί να ισχύει κατά τα λοιπά και η εν λόγω διάταξη δεν αναιρεί τα όσα προβλέπει το άρθρο 20 για τα πρωτοβάθμια σωματεία πανελλαδικής ή περιφερειακής εμβέλειας, ότι δηλαδή η απεργία «κηρύσσεται με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου, εκτός αν το καταστατικό ορίζει διαφορετικά».

Πάντως παραμένει γεγονός ότι η εν λόγω διάταξη δυσκολεύει την κήρυξη απεργίας σε πρωτοβάθμια επιχειρησιακά σωματεία και προκαλεί ερωτηματικά (και καχυποψία) για το πώς θα επηρεάσει συνολικά το δικαίωμα της απεργίας. Ως εκ τούτου, ακόμη κι αν εσωτερικά οι αντιδράσεις έχουν υποχωρήσει, μαίνονται στα αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ (ΚΚΕ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ΛΑΕ).

Στο προαναφερθέν ενημερωτικό «μασάζ» προς την κοινοβουλευτική ομάδα, Τσακαλώτος και Αχτσιόγλου απέφυγαν να υπερασπιστούν τη συγκεκριμένη ρύθμιση και παρέπεμψαν σε «αναγκαστικό συμβιβασμό» με τους θεσμούς. Άλλωστε, ως αντιστάθμισμα, προβάλλεται η διάταξη για την κατά προτεραιότητα αποζημίωση εργαζομένων κατά τους πλειστηριασμούς περιουσιακών στοιχείων πτωχευμένων επιχειρήσεων.

Το επίδομα παιδιού

Αυτό που, κυρίως, σε αυτή τη φάση προβλημάτισε τους βουλευτές, ήταν η περικοπή οικογενειακών επιδομάτων για τρίτεκνους και πολύτεκνους της εισοδηματικής κατηγορίας μεταξύ 20 και 30 χιλ. ευρώ.

Το κυβερνητικό επιχείρημα κάνει λόγο για «εξορθολογισμό» των επιδομάτων αυτών και νέα δικαιότερη «αρχιτεκτονική» (θεσπίζεται «επίδομα παιδιού» που χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια, από τα οποία ως τώρα «ξέφευγαν» τρίτεκνοι και πολύτεκνοι). Παρ’ όλο που αναμένεται να εκδηλωθεί δυσαρέσκεια από όσους θα δουν το επίδομα να περικόπτεται σημαντικά (μέχρι 33.000 ευρώ εισόδημα) ή να χάνεται τελείως (από 33.000 και πάνω), η κυβέρνηση ποντάρει στο ότι ευνοούνται 680.000 οικογένειες (η Θεανώ Φωτίου έκανε λόγο για συντριπτική πλειοψηφία που θα δει αυξήσεις από 75% έως 100%) ακόμη και με ένα και δύο παιδιά, συνεπεία τόσο της ανακατανομής όσο και της αύξησης του σχετικού προϋπολογισμού κατά 260 εκατ. ευρώ (συνολικά διατίθενται 910 εκατ. ευρώ το 2018 από 650 εκατ. ευρώ το 2017) .

Αυτή είναι μια από τις διατάξεις του νομοσχεδίου που έκανε τον Τσακαλώτο, προχθές, να στηρίξει το νομοσχέδιο ενώπιον των βουλευτών με την ατάκα: «για πρώτη φορά σε μνημονιακό νομοσχέδιο υπερτερούν τα θετικά».