Σε περίοδο έντονων αναταράξεων βρίσκεται εδώ και καιρό ο κατασκευαστικός κλάδος, καθώς οι μεγάλες διοικητικές και μετοχικές ανακατατάξεις που έχουν συντελεστεί στους κορυφαίους ελληνικούς ομίλους έχουν αλλάξει σημαντικά τις ισορροπίες.

Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κατασκευές στην Ελλάδα έχουν εισέλθει σε μια δύσκολη περίοδο, καθώς οι περισσότεροι οδικοί άξονες ολοκληρώθηκαν και – παρά τις προσπάθειες του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σπίρτζη – τα νέα μεγάλα έργα βρίσκονται σε αρχικό στάδιο. Παράγοντες της αγοράς θεωρούν πως, ακόμη και αν υπογραφούν εντός του 2018 κάποιες συμβάσεις (νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου, νότιο τμήμα Άξονα Κεντρικής Ελλάδος κ.ά.), τα έργα δεν πρόκειται να ξεκινήσουν πριν από το δεύτερο εξάμηνο του 2019.

«Γάμος» Κούτρα – Κόκκαλη

Η περίοδος «ξηρασίας», λοιπόν, που διαφαίνεται στην εγχώρια αγορά έχει ήδη πυροδοτήσει μεγάλες αλλαγές στο εσωτερικό των ομίλων. Η πιο εντυπωσιακή εξέλιξη μέχρι στιγμής είναι η στρατηγική «συμμαχία» του Δημήτρη Κούτρα, πρώην διευθύνοντος συμβούλου και μετόχου της Ελλάκτωρ, με την Intrakat.

Ο Κωνσταντίνος Κόκκαλης, που κρατάει τα ηνία της Intrakat, εδώ και πολύ καιρό είχε αποφασίσει να αναζητήσει στρατηγικό εταίρο για τις κατασκευαστικές δραστηριότητες του οικογενειακού ομίλου. Η πρώτη κρούση από την πλευρά Κόκκαλη έγινε πριν από μερικούς μήνες στον όμιλο Μυτιληναίου, ο οποίος παρουσιάζει αυξημένη κινητικότητα σε διάφορους μεγάλους διαγωνισμούς. Φέρεται μάλιστα να έγιναν αρχικές συζητήσεις με τον επικεφαλής του ομίλου Ευάγγελο Μυτιληναίο, αλλά το εγχείρημα δεν ευοδώθηκε.

Το σχέδιο για στρατηγική συμμετοχή στην Intrakat επανήλθε, καθώς η συγκυρία είχε μεταβληθεί ριζικά για τον Κούτρα, ο οποίος αναζητούσε τον καλύτερο τρόπο για να επιστρέψει στα δημόσια έργα. Από την άλλη πλευρά, ο Κόκκαλης ήθελε να αποκτήσει έναν εταίρο με αδιαμφισβήτητες ικανότητες, επαφές και πείρα στον κατασκευαστικό κλάδο, ο οποίος, σε συνεργασία με το υφιστάμενο μάνατζμεντ της Intrakat, να δημιουργήσει ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης για την τεχνική εταιρεία του ομίλου.

Έτσι, υπήρξε συμφωνία ο Κούτρας να αποκτήσει το 20% της Intrakat. Σε ό,τι αφορά το ποσοστό 7% που συνεχίζει να διατηρεί στην Ελλάκτωρ, πληροφορίες θέλουν να βρίσκεται σε προχωρημένες συνομιλίες με δύο ξένα funds για την πώλησή του.

Εν αναμονή η Ελλάκτωρ

Είναι δεδομένο ότι στην κορυφή της Ελλάκτωρ θα υπάρξουν νέα πρόσωπα σε ρόλους διευθύνοντος συμβούλου και οικονομικού διευθυντή. Μια άλλη παράμετρος είναι η σχέση που θα έχει με την εταιρεία ο Λεωνίδας Μπόμπολας, που ελέγχει περίπου το 15% του μετοχικού της κεφαλαίου.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, το διαζύγιο με τον Κούτρα είναι οριστικό και αμετάκλητο, αλλά δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο για τον Μπόμπολα. Αν και το μέλλον είναι άδηλο, το ενδεχόμενο σε μερικούς μήνες ο τελευταίος να καταλάβει κάποια επιμέρους διοικητική θέση στην Ελλάκτωρ δεν πρέπει να αποκλείεται.

Αναζητεί ισορροπία η J&P Άβαξ

Σε διαδικασία μετασχηματισμού βρίσκεται και η άλλη μεγάλη κατασκευαστική, η J&P Abaξ. Ο επιχειρηματικός κολοσσός που δημιούργησαν οι Δάκης Ιωάννου και Γιώργος Παρασκευαΐδης αναζητεί νέες ισορροπίες μετά την απώλεια του τελευταίου. Οι κληρονόμοι του Eυθύβουλος, Xριστίνα και Λεόνη Παρασκευαΐδη κινούνται από το 2010 σε διαφορετική τροχιά από την οικογένεια Ιωάννου όσον αφορά τη στρατηγική του ομίλου και τα συμφέροντά τους.

Η οικογένεια Ιωάννου φαίνεται έπειτα από χρόνια να βρίσκεται κοντά σε μια συμφωνία διοικητικού – και όχι μόνο – διαχωρισμού με την οικογένεια Παρασκευαΐδη. Μια τέτοια εξέλιξη θα διασφαλίσει και την ηρεμία στην J&P Άβαξ, αν και στην εταιρεία υποστηρίζουν πως οι έριδες στην J&P Investments, που είναι ο βασικός μέτοχος της εισηγμένης J&P Άβαξ, δεν επηρεάζουν τη λειτουργία της.

Η εξωστρέφεια της ΓΕΚ – Τέρνα

Η συρρίκνωση των δημοσίων έργων στα χρόνια της κρίσης άλλαξε τις ισορροπίες. Η πρωτοκαθεδρία στο ανεκτέλεστο υπόλοιπο ανήκει πλέον στη ΓΕΚ-Τέρνα του Γιώργου Περιστέρη, που έχει εξασφαλίσει τη στήριξη δύο ισχυρών ξένων μετόχων.

Η εταιρεία, σε κοινοπραξία με ινδικών συμφερόντων κατασκευαστική, εξασφάλισε το τελευταίο μεγάλο έργο παραχώρησης που βγήκε στην Ελλάδα, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι Ηρακλείου. Σήμερα παρουσιάζει μεγαλύτερο ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων τόσο από την Ελλάκτωρ όσο και από την J&P Άβαξ.

Εκτός της αμερικανικής Υork Capital, που διαχειρίζεται κεφάλαια 21,7 δισ. δολαρίων, η ΓΕΚ-Τέρνα πρόσφατα απέκτησε και έναν άλλο στρατηγικό εταίρο. Πρόκειται για το Reggeborgh Invest, το οποίο είναι family fund της οικογένειας Βέσελς που ελέγχει τη Volker Wessels, έναν ισχυρό και από τους παλαιότερους κατασκευαστικούς ομίλους της Ευρώπης. Οι Ολλανδοί απέκτησαν το 9,38% της ΓΕΚ-Τέρνα.

Ο Περιστέρης, έχοντας τη στήριξη ισχυρών ξένων μετόχων και τον ανταγωνισμό απασχολημένο σε εσωτερικές διαμάχες, εκμεταλλεύτηκε τη συγκυρία για να αλλάξει προς όφελος του ομίλου του τη «γεωγραφία» του κλάδου. Μάλιστα οι Ολλανδοί της Reggeborgh Invest είχαν αρχικά συζητήσεις μέσω των αδελφών Καλλιτσάντση για να επενδύσουν στην Ελλάκτωρ. Ωστόσο, λόγω της έντασης μεταξύ των βασικών μετόχων, το κεφάλαιο αυτό έκλεισε γρήγορα και το ντιλ έγινε τελικά με τη ΓΕΚ-Τέρνα.

Οι διαγωνισμοί για τα μεγάλα έργα

Οι νέες συμμαχίες και σχήματα που έχουν αναπτυχθεί στον κλάδο θα δώσουν και το στίγμα του ανταγωνισμού στους διαγωνισμούς που έχουν ήδη βγει ή βγαίνουν σύντομα στον αέρα, όπως το πρώτο τμήμα της Γραμμής 4 του μετρό Αθήνας, η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, το νέο σύστημα δορυφορικών διοδίων, ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης κ.ά.

Ωστόσο, οι εταιρείες καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα νέο, ιδιαίτερο επιχειρηματικό περιβάλλον, που δεν έχει σχέση με το παρελθόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το 9,88% της Αττικής Οδού, που πωλείται από την Τράπεζα Πειραιώς, δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον. Όπως επίσης ότι και η ισπανική Ferrovial, που κατέχει μειοψηφικά ποσοστά στις εταιρείες παραχώρησης της Ιονίας Οδού και του Άξονα Κεντρικής Ελλάδας, φέρεται εδώ και καιρό να αναζητεί αγοραστές χωρίς επιτυχία.

Το τοπίο, λοιπόν, είναι ρευστό και οι μεγάλοι όμιλοι προσπαθούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, για να έχουν το πλεονέκτημα όταν η εσωτερική αγορά ανοίξει με καινούργια έργα ή διαμορφωθούν ευνοϊκότερες συνθήκες για επέκταση δραστηριοτήτων στο εξωτερικό.