«Κανονικά και με τον νόμο» μπο ρούν να απολυθούν ακόμα και τα golden boys, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Κανονικά, δηλαδή με ανθρώπινη και όχι αστρονομική – σαν τους μισθούς τους – αποζη μίωση. Και και με τον νόμο, δηλαδή με απόφαση του Αρείου Πάγου, που συνδέει τον υπολογισμό της αποζημίωσης στην περίπτωση της απόλυ σης με το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργά τη και όχι με τα «χρυσά μεροκάματα» των χρυσο κάνθαρων εργαζομένων… υπερπολυτελείας.

«Κανονικά και με τον νόμο» μπο ρούν να απολυθούν ακόμα και τα golden boys, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Κανονικά, δηλαδή με ανθρώπινη και όχι αστρονομική – σαν τους μισθούς τους – αποζη μίωση. Και και με τον νόμο, δηλαδή με απόφαση του Αρείου Πάγου, που συνδέει τον υπολογισμό της αποζημίωσης στην περίπτωση της απόλυ σης με το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργά τη και όχι με τα «χρυσά μεροκάματα» των χρυσο κάνθαρων εργαζομένων… υπερπολυτελείας.

Με τη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 1 εδ. β’ του Ν. 3198/1955, έχει θεσπιστεί γενικός περιορισμός, σύμφωνα με τον οποίο, για τον προσδιορισμό της αποζημίωσης των υπαλλήλων, ως μηνιαίες αποδοχές λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές του εργαζομένου μέχρι του οκταπλασίου του ημε ρομισθίου τού ανειδίκευτου εργάτη (οι οποίες πολλαπλασιάζονται επί 30). Οι πέραν του ποσού αυτού αποδοχές δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης.

Τα παραπάνω, με μολύβι και χαρτί και χρησι μοποιώντας ένα τυχαίο παράδειγμα, σημαίνουν τα εξής:

◆ Ας υποθέσουμε ότι έχουμε ένα διευθυντικό στέλεχος σε επιχείρηση του δημόσιου ή ιδιω τικού τομέα (δεν έχει σημασία) που αμείβεται με 20 χιλιάρικα (ευρώ, να μην ξεχνιόμαστε) τον μήνα.

◆ Ο εργοδότης κάποια στιγμή αποφασίζει ότι δεν τον χρειάζεται και τον απολύει, έστω κι αν έχει συμβόλαιο συνεργασίας για τρία ακόμη χρόνια. Το… στέλεχος θα περιμένει μια αποζη μίωση που βγαίνει από τον πολλαπλασιασμό της μηνιαίας αμοιβής (20.000 ευρώ) επί τους 12 μήνες που έχει ο χρόνος, επί 3 χρόνια που ορίζει το συμβόλαιο.

◆ Με λίγα λόγια, η αποζημίωση που θα… παντελόνιαζε το εν λόγω στέλεχος θα έφτανε τα 720 χιλιάδες ευρώ.

Η νομολογία του Αρείου Πάγου εφάρμοζε σταθερά την παραπάνω διάταξη (του 1955), η οποία εκάμπτετο εάν είχε οριστεί συμβατικά ότι η αποζημίωση απολύσεως δεν θα υπόκει ται στον παραπάνω περιορισμό (κυρίως στις περιπτώσεις διευθυντικών στελεχών). Δηλαδή το Ανώτατο Ακυρωτικό δεχόταν ότι, εν προκει μένω, υπερισχύει η αρχή της ελευθερίας των συναλλαγών. Ωστόσο, προσφάτως, τα πράγ ματα άλλαξαν για τους… πορφυρογέννητους εργαζόμενους.

Με την υπ’ αριθμ. 1750/2008 απόφαση του Β1 Τμήματός του, ο Άρειος Πάγος έκρινε ότι η ανω τέρω ρύθμιση αποσκοπεί στον περιορισμό της αποζημίωσης (όχι των αποδοχών) των υπαλλή λων που έχουν ιδιαίτερα μεγάλες μηνιαίες απο δοχές. Και ότι αυτό δεν είναι αντίθετο προς τις διατάξεις των άρθρων 4 παρ. 1, 5 παρ. 1, 22 παρ. 1β και 106 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, αφού ισχύει για όλους τους υψηλόμισθους υπαλλή λους, των οποίων η ανάπτυξη της προσωπικότη τας και η συμμετοχή στην οικονομική ζωή της χώρας δεν παρεμποδίζεται ασφαλώς από το ότι θα λάβουν μειωμένη αναλογικά αποζημίωση αν καταγγελθεί η σύμβασή τους.

Έτσι κατέληξε ότι ο περιορισμός αυτός απορ ρέει από διάταξη αναγκαστικού δικαίου, η οποία θεσπίστηκε χάριν του γενικότερου κοι νωνικού συμφέροντος και επομένως δεν είναι επιτρεπτή η ευνοϊκότερη για τον μισθωτό ρύθμι ση με ατομική ή συλλογική σύμβαση εργασίας, ακόμη και στην περίπτωση που ο μισθωτός έχει την ιδιότητα του διευθύνοντος συμβούλου.

Επιστρέφοντας στο παράδειγμά μας, λοιπόν, το αμειβόμενο με 20.000 ευρώ στέλεχος και με συμβόλαιο για τρία ακόμη χρόνια, στην περίπτω ση που απολυθεί, έχει να λαμβάνει… ψίχουλα – για τα δικά του δεδομένα. Όπως είπαμε, με τη διάταξη του 1955 η αποζημίωση δεν υπολογί ζεται με το δικό του «μεροκάματο», αλλά με το οκταπλάσιο του ανειδίκευτου εργάτη. Ακόμη κι έτσι, όμως, τα 720 χιλιάρικα γίνονται 259. Ας δούμε πώς:

Έχουμε και λέμε λοιπόν: 30 ευρώ το ημερο μίσθιο του ανειδίκευτου, επί 8 (οχταπλάσιο) που ορίζει ο νόμος, επί 30 μέρες τον μήνα, επί 12 μήνες τον χρόνο, επί τρία χρόνια που υπολεί πονται μέχρι τη λήξη του συμβολαίου. Δυόμισι κατοσταρικάκια (χιλιάδες ευρώ πάντα), που αποτελούν όνειρο θερινής νυκτός για την πλει ονότητα των εργαζομένων μεν, αλλά «ψίχουλα» για κάποια μεγαλοστελέχη…

 

Δεν ανατρέπεται ούτε με ιδιωτικό συμφωνητικό

Με την υπ’ αριθμ. 1750/2008 απόφαση του Β1 Τμήματός του ο Άρειος Πάγος, εξετάζοντας μια προσφυγή στελέχους κατά εταιρείας (Vivodi) που το απέλυσε, υπολογίζοντας την αποζημίωσή του με το ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη, δικαίωσε την… εταιρεία.

Με άλλα λόγια, με την απόφαση του Αρείου Πάγου επιβάλλεται από το 2008 μια στροφή στη νομολογία και, ως εκ τούτου, ακόμη και ο συμ βατικά συμφωνηθείς όρος (δηλαδή με τη συναί νεση, την καταφατική βούληση και του εργοδό τη) περί μη εφαρμογής τού ως άνω περιορισμού (στο πλαίσιο της ελευθερίας των συναλλαγών) θεωρείται άκυρος, επειδή προσκρούει σε διά ταξη αναγκαστικού δικαίου που επενεργεί αμφι μερώς. Δηλαδή δεν μπορεί να ανατραπεί ούτε με την ιδιωτική βούληση ούτε με τη διαδικασία των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Στη στροφή αυτή της νομολογίας συνέβαλε και το πνεύμα των καιρών, που επιβάλλει περι ορισμούς στις εν γένει αποδοχές των διευθυντι κών στελεχών («golden boys»). Το αίτημα, βεβαί ως, της ασφάλειας δικαίου επέβαλε την εξαρχής ανεύρεση του αληθινού νοήματος της 55ετούς διάταξης ως αναγκαστικού δικαίου, ερμηνεία που θα απέτρεπε υπερβολικές ανισότητες ως προς τις αποζημιώσεις των διευθυντικών υπαλ λήλων, οι οποίες – ούτως ή άλλως – είναι πολύ ανώτερες των αποζημιώσεων των εργατών.

Στο πνεύμα των καιρών, λοιπόν, μπορεί να βρέθηκε εξ ουρανού και η λύση στο… μείζον πρόβλημα που αντιμετωπίζει αυτή την περίοδο ο Σωκράτης Κόκκαλης με τον προπονητή που έχει στον Ολυμπιακό. Όπως ακούγεται, θέλει να «φάει» τον Ζίκο, αλλά το συμβόλαιο και η απο ζημίωση τον υποχρεώνουν να το μετρήσει ξανά και ξανά, καθώς τα λεφτά που μαζεύονται είναι πολλά. Προχώρα, πρόεδρε! Ο Άρειος Πάγος είναι μαζί σου…