«Αόρατη μειονότητα» χαρακτηρίζει τους «Σλαβομακεδόνες» που κατοικούν στην Ελλάδα, το βρετανικό BBC.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, με την επικύρωση συμφωνίας για την «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονία», η Ελλάδα αναγνώρισε σιωπηρά την ύπαρξη «μακεδονικής γλώσσας και εθνότητας». Κι όμως, αρνήθηκε την ύπαρξη της «μακεδονικής μειονότητας» για δεκαετίες.

Το BBC συνομίλησε με τον 92χρονο δικηγόρο, κ. Φωκά, που «η μητρική του γλώσσα είναι “μακεδονική”, μια σλαβική γλώσσα που σχετίζεται με τη βουλγαρική και μιλάει εδώ και αιώνες σε αυτό το τμήμα των Βαλκανίων. Στο σύγχρονο σπίτι του γιου του σε ένα χωριό στη βόρεια Ελλάδα, με οδηγεί στην οδυνηρή ιστορία της μη αναγνωρισμένης σλαβικής μειονότητας της Ελλάδας».

Ο κ. Φωκάς αυτοπροεδιορίζεται ως «Μακεδόνας» και Έλληνας. Όπως υποστηρίζει, για σχεδόν έναν αιώνα, οι «Μακεδόνες» στην Ελλάδα υπήρξαν στο στόχαστρο υποψίας και υπέστησαν διώξεις «ακόμη και επειδή η παρουσία τους δεν γινόταν αποδεκτή σχεδόν από κανέναν».

«Οι περισσότεροι είναι απρόθυμοι να μιλήσουν με τους ξένους για την ταυτότητά τους. Για τους εαυτούς τους και τους άλλους, είναι γνωστοί απλά ως «ντόπιοι», που μιλούν μια γλώσσα που ονομάζεται «τοπική» (dopya). Απουσιάζουν εντελώς από τα εγχειρίδια της σχολικής ιστορίας, δεν έχουν εμφανιστεί στις απογραφές από το 1951 (όταν καταγράφηκαν απλώς ως ομιλούντες την «σλαβική γλώσσα») και η ύπαρξή τους δεν αναφέρεται καθόλου δημοσίως. Οι περισσότεροι Έλληνες δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους», αναφέρει το ρεπορτάζ.

Ο κ. Φωκάς αναφέρεται στην ιστορία της οικογένειάς του, ενώ υπενθυμίζει ότι η βόρεια ελληνική περιοχή της Μακεδονίας, όταν γεννήθηκε, είχε μόλις προστεθεί στο ελληνικό κράτος. Ο θείος του έλεγε ότι η οικογένειά τους δεν ήταν «ούτε Σέρβοι, ούτε Έλληνες ούτε Βούλγαροι, αλλά Ορθόδοξοι “Μακεδόνες”».

«Τελικά, οι Σλάβοι “Μακεδόνες” βρέθηκαν χωρισμένοι μεταξύ αυτών των τριών νέων κρατών. Στην Ελλάδα, ορισμένοι εκδιώχθηκαν, ενώ όσοι παρέμειναν ωθήθηκαν να αφομοιωθούν. Όλα τα χωριά και οι πόλεις με μη ελληνικά ονόματα έλαβαν νέα, τα οποία επέλεξε μια επιτροπή μελετητών στα τέλη της δεκαετίας του 1920, αν και σχεδόν ένας αιώνας αργότερα μερικοί «ντόπιοι» εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα παλιά.

Το δημοσίευμα αναφέρει ότι «ο Έλληνας δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, ένας θαυμαστής του Μουσολίνι» απαγόρευσε τη «μακεδονική γλώσσα» και ανάγκασε τους «Μακεδόνες» να αλλάξουν τα ονόματά τους σε ελληνικά.

Σύμφωνα με τον κ. Φωκά, οι αστυνομικοί παρακολουθούν όσους πηγαίνουν σε κηδείες και κρυφακούν στα παράθυρα για να πιάσουν κάποιον που μιλάει ή τραγουδάει στην απαγορευμένη γλώσσα. Υπήρχαν αγωγές, απειλές και ξυλοδαρμοί.

Οι γυναίκες – οι οποίες συχνά δεν μιλούσαν ελληνικά – θα κάλυπταν το στόμα τους με τις μαντίλες τους για να μην γίνονται αντιληπτές , αλλά η μητέρα του κ. Φωκά συνελήφθη και της επιβλήθηκε πρόστιμο 250 δραχμών, ένα μεγάλο ποσό τότε. «Οι Σλαβόφωνοι, υπέφεραν πολλά από τους Έλληνες την περίοδο του Μεταξά», λέει ο κ. Φωκάς, του οποίου ο πατέρας, όπως αναφέρει, εξορίστηκε στη Χίο. Μαζί με άλλους αρχηγούς μεγάλων οικογενειών τους βασάνισαν και τους ανάγκαζαν να πίνουν ρητινέλαιο, ένα ισχυρό καθαρκτικό.

Η «μακεδονική» γλώσσα δεν έχει επίσημα απαγορευτεί στην Ελλάδα εδώ και δεκαετίες, αλλά ο φόβος εξακολουθεί να παραμένει και μάλιστα περνά από γενιά σε γενιά, αναφέρει το δημοσίευμα. «Αργά η γλώσσα πεθαίνει. Χρόνια καταστολής την περιόρισαν σε εσωτερικούς χώρους», προσθέτει ο συντάκτης, σημειώνοντας ότι η ομιλία στα «μακεδονικά» μπορεί να είναι αιτία παρενόχλησης.

Η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει επισήμως μόνο μία μειονότητα – τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Ιστορικά, έχει θεωρήσει τους «Μακεδόνες – Σλάβους» ως γλωσσική και όχι εθνική ομάδα, αναφέροντας τους ως σλαβόφωνους Έλληνες ή δίγλωσσους Έλληνες – η συμφωνία για το όνομα της Βόρειας Μακεδονίας απαιτεί από τα Σκόπια να αλλάξουν το σύνταγμά τους για να αφαιρέσουν τις αναφορές σε μειονότητα στην Ελλάδα.

Ένα έγγραφο που εκδόθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990, λέει ότι «σχεδόν όλοι οι δίγλωσσοι κάτοικοι της περιοχής των οποίων η εθνική συνείδηση?δεν ήταν ελληνική μετακόμισαν στα γειτονικά κράτη» κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα – συνεπώς, κάθε δίγλωσσος λαός που παρέμεινε στην κατοχή του ελληνικού συνείδηση.

«Ανακριβείς πληροφορίες» 

Απαντώντας στις «ανακριβείς και διαστρεβλωμένες πληροφορίες», διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν σε απάντησή τους στο BBC ότι η συμφωνία των Πρεσπών εξαλείφει κάθε περιθώριο έγερσης ζητήματος μειονότητας.