Διονύσης Σαββόπουλος: Ο βάρδος με τα χίλια πρόσωπα

Διονύσης Σαββόπουλος: Ο βάρδος με τα χίλια πρόσωπα

Κατάφερε να είναι τμήμα των αναμνήσεων του πιο δυναμικού κομματιού της σύγχρονης Ελλάδας. Προσωπικός μύθος του καθενός. Ίσως γι’ αυτό προσφέρεται εύκολα ως υλικό για απομυθοποίηση

Η συζήτηση με το κοινό είχε ανάψει. Βράδυ στην Παλιά Βουλή, όλοι χειρονομούσαν εντόνως, αδύναμοι να τιθασεύσουν τα συναισθήματά τους. Η Σώτη Τριανταφύλλου που συντόνιζε ήταν κομμάτι εκείνου του κόσμου ο οποίος εκφραζόταν με κύριο υλικό τις εξιδανικευμένες αναμνήσεις του. Έδωσε το λόγο σε έναν από το κοινό, ο οποίος, θεωρώντας ότι ο Σαββόπουλος σήμερα θα έπρεπε να συνεχίζει να γράφει τραγούδια, όπως και ο Μπομπ Ντίλαν, απεφάνθη: «Ο Σαββόπουλος είναι νεκρός». Η Σώτη Τριανταφύλλου εξανέστη. Και επειδή ο Σαββόπουλος ζει αφαίρεσε το λόγο από τον βλάσφημο. Η Σώτη Τριανταφύλλου μόνο ως προς τη μεθόδευση δεν έχει δίκιο – συγγενεύοντας με την εξωπραγματική αριστερά δύσκολα μαθαίνεις, ακόμα κι όταν το αποφασίσεις, τη δημοκρατία. Κατά τ’ άλλα, ναι, ο Διονύσης Σαββόπουλος ζει και συνεχίζει να βρίσκεται στο επίκεντρο. Κι αν, κοντά 50 χρόνια από την πρώτη του εμφάνιση, 40 από το «Περιβόλι του τρελού» (που τα γιόρτασε με πλήθος εκδηλώσεων), δεν είναι πια στο επίκεντρο της μουσικής παραγωγής, κανείς δεν μπορεί να πει ότι για δεκαετίες δεν δέσποσε. Αντισυμβατικός και ανατρεπτικός, στο διάστημα αυτό διεκδικήθηκε από πολλούς. Όλοι σχεδόν οι Έλληνες και όλες οι Ελληνίδες έχουν ταυτιστεί μαζί του και, αργότερα, τον έχουν αποκηρύξει. Ο άνθρωπος που από την αρχή καλούσε το κοινό του να αμφισβητήσει τα είδωλα, υπήρξε και συνεχίζει να είναι ίσως το διαρκέστερο είδωλο της νεότερης Ελλάδας. Και η ελληνική γλώσσα τού χρωστάει πλήθος από τα σύγχρονα τσιτάτα της, ίσως και μερικούς ιδιωματισμούς της. Συνεχώς γεφύρωνε χάσματα. Τη δεκαετία του 1960, άμα τη εμφανίσει του πρώτου δίσκου του, («Φορτηγό»), ήταν σαν η μελό εκδοχή του νέου κύματος να άνοιγε κουβέντα με τους μπίτνικ. Στη δικτατορία, ήταν σαν οι μπίτνικ να πολιτικοποιήθηκαν κι άρχισαν να περιτριγυρίζουν, ανένταχτοι, ένα κόμμα της αριστεράς, προετοιμαζόμενοι για το μεταδικτατορικό πάρτι. Ο Ασλάνογλου συναντούσε τη γενιά του ’30, ο Μπομπ Ντίλαν μιλούσε ελληνικά, η Μπέλλου ξαναέβγαινε στο πάλκο για να τραγουδήσει σύγχρονους ήχους, ο Αριστοφάνης σιχτίριζε τους κομματικούς εγκάθετους, η αριστερά καταλάβαινε μέσω του Κοεμτζή τους ποινικούς… Εντάξει, πολλές από τις καλλιτεχνικές ακροβασίες του ήταν προσπάθειες εντυπωσιασμού, η δημοσιότητα είναι μέρος της δουλειάς ενός καλλιτέχνη: κουρεύτηκε και ξανάφησε γένια και μαλλιά, έκανε φτηνή πλάκα με το «Μητσοτάκ», τσίμπησε τις εύκολες δοξασίες της ελληνορθοδοξίας… Κανείς δεν είναι τέλειος. Ο Σαββόπουλος, όμως, ήταν ο τελειότερος απ’ όλους στο ελληνικό τραγούδι. Κατάφερε να είναι τμήμα των αναμνήσεων του πιο δυναμικού κομματιού της σύγχρονης Ελλάδας. Προσωπικός μύθος του καθενός. Ίσως γι’ αυτό προσφέρεται εύκολα ως υλικό για απομυθοποίηση. Από την άλλη, πάλι, είναι ίσως ο μόνος έλληνας καλλιτέχνης που, ενώ η τέχνη του έχει μια εύκολα αναγνωρίσιμη ενότητα, ο ίδιος κατά καιρούς ταυτίστηκε με διαφορετική εικόνα. Διαλέγετε και παίρνετε. Τι σας ταιριάζει; Ο ιδιόρρυθμος φρικάκος του 1960, ο ψιλορόκ σταρ του 1970 που ανεβοκατέβαινε Αθήνα-Θεσσαλονίκη με το τρένο, ο βάρδος της εξωκοινοβουλευτικής διανόησης του 1980, ο εθνικός γκουρού του 1990; Προσαρμόστε τις αναμνήσεις σας.

ΑΧΙΝΟΙ

1. Όποιος ισχυρίζεται ότι ο Αντώνης Σαμαράς (μεταξύ άλλων και εγγονός της Πηνελόπης Δέλτα, συγγραφέα βιβλίων όπως «Τρελαντώνης» και «Τα μυστικά του βάλτου») πέρασε από το Υπουργείο Πολιτισμού χωρίς να αφήσει πίσω του τίποτα κάνει ολωσδιόλου λάθος. Απόδειξη; Το πέρασμα του ναού του Επικούρειου Απόλλωνος από την Ηλεία στην (εκλογική περιφέρεια του τότε υπουργού) Μεσσηνία ίσως δεν ήταν μεγάλη μεταρρύθμιση, αλλά, έστω κι έτσι, τα ίχνη της είναι ορατά. Η σημερινή κυβέρνηση επέστρεψε το ναό στη δικαιοδοσία των Αρχών της Ηλείας, οι Μεσσήνιοι ωστόσο είναι στα πρόθυρα του ξεσηκωμού. Ένας καινούργιος εμφύλιος, ένας νέος μεσσηνιακός πόλεμος προετοιμάζεται και, ήδη, άρχισαν οι πρώτες εχθροπραξίες. Για να αποδειχθεί ότι ο Αντώνης Σαμαράς εμπέδωσε και με το παραπάνω και τα παιδικά και τα πολεμικά αναγνώσματα της γιαγιάς του.

2. Μερικές φορές αξίζει να αφουγκραζόμαστε τις νέες ηθοποιούς, ιδίως εκείνες που δεν προέρχονται από τον υπέροχο κόσμο της κουλτούρας. Ξεχωριστή ανάμεσά τους, η Εύα Λάσκαρη, που στο παρελθόν διέπρεψε στα τοπικά καλλιστεία Σταρ Πελοπόννησος και τώρα εμφανίζεται γυμνή στο «Χαμάμ γυναικών» στο Μπροντγουαίη (όχι αυτό που μελετάνε όλοι, εκείνο της Αγίου Μελετίου). Σταρ πια, αποθεώνει σε πρόσφατη συνέντευξή της τα… υποκριτικά της προσόντα: «Είμαι τυχερή για τα γονίδιά μου. Την υπεροχή των οπισθίων μου την οφείλω στις κουβανέζικες ρίζες της οικογένειάς μου. Εκτιμώ τα δώρα του θεού και τα προσέχω». Κι οι άντρες, φίλοι μου.

Λία Παραλία