Ένα μεγάλο πρόβλημα αναδύεται καθώς πλησιάζουν οι αμερικανικές εκλογές του 2020. Οι αποκαλούμενες μη ανιχνεύσιμες διαφημίσεις του Facebook, οι οποίες προέρχονται από «σκοτεινό χρήμα» (σ.σ.: άγνωστο ποιος είναι ο χρηματοδότης, τα χρήματα αυτά εξυπηρετούν σκοτεινούς σκοπούς, όπως η προπαγάνδα) εξακολουθούν να υφίστανται μέσα από «παραθυράκια» στο αρχείο των διαφημίσεων.

Το αρχείο των διαφημίσεων είναι μια βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε ως απάντηση σε εκστρατείες ξένης παρέμβασης και παραπληροφόρησης κατά τις εκλογές του 2016.

Τώρα που το χρονικό περιθώριο για τις εκλογές του 2020 στενεύει, οι διαφημίσεις «σκοτεινού χρήματος» παραμένουν ένα ισχυρό πολιτικό όπλο, το οποίο το Ρεπουμπλικανικό κόμμα και τα συντηρητικά μέσα χρησιμοποιούν ειδικότερα για να προωθήσουν μια δεξιά ατζέντα και να επανεκλέξουν τον Ντόναλντ Τραμπ.

Τα περιστατικά

Τις εβδομάδες που οδήγησαν σε σφοδρή αμφισβήτηση στις ενδιάμεσες εκλογές του 2018 στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ, μια σελίδα στο Facebook που ονομάζεται «Wacky Wexton Not» (σ.σ.: «Όχι στη γερουσιαστή Wexton») προέβαλε μια διαφήμιση που απεικόνιζε την υποψήφια των Δημοκρατικών για το Κογκρέσο Jennifer Wexton δίπλα σε ναζιστικά στρατεύματα. Μια άλλη τη χαρακτήριζε «κακή σοσιαλίστρια».

Επιπλέον, μια άλλη έκανε αναφορά στις ναζιστικές στολές λέγοντας: «Η Wexton και τα μοντέρνα καφέ πουκάμισά της. Είναι κακοί. Μισούν την Αμερική. Σας μισούν».

Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιος ξόδεψε 211 δολάρια, προκειμένου να ξεκινήσει μια καμπάνια 24 διαφημίσεων που στρεφόταν κατά της Wexton. Δεν είναι σαφές. Οι διαφημίσεις δήλωναν ότι ήταν «πληρωμένες από έναν Αμερικανό πολίτη που αγαπά την ελευθερία και ασκεί το νόμιμο δικαίωμά του».

Αλλά δεν υπήρχε κανένα στοιχείο – ούτε και στο νέο αρχείο διαφημίσεων του Facebook που έχει σχεδιαστεί για να φαίνεται ποιος χρηματοδοτεί τις πολιτικές διαφημίσεις – το οποίο να παρέχει προσωπικές πληροφορίες σχετικά με το άτομο ή την ομάδα πίσω από την επίθεση κατά της Wexton (η οποία κέρδισε τον αγώνα της).

Στις 4 Απριλίου 2019 η σελίδα Patriot News Alert Facebook απέστειλε κάτι λιγότερο 100 διαφημίσεις που στόχευαν σε μεγάλο βαθμό γυναίκες άνω των 55 ετών, πολλές από τις οποίες έμεναν στη Φλόριντα, στο Τέξας και στην Καλιφόρνια.

Οι διαφημίσεις έδειξαν μια εικόνα της γερουσιαστή των Δημοκρατικών Alexandria Ocasio – Cortez με κείμενο που χαρακτήριζε το σχέδιο που πρότεινε για μια νέα περιβαλλοντική συμφωνία όχι μόνο «τρελό», αλλά και «τρομακτικό».

Το κείμενο συνέχιζε με ψευδείς ισχυρισμούς ότι η συμφωνία αυτή θα απαγόρευε τα αεροπορικά ταξίδια, θα απομάκρυνε τα βενζινάδικα, θα εξαφάνιζε το κρέας, θα αναδιαμόρφωνε όλα τα σπίτια και θα εγγυόταν εισόδημα σε όλους τους Αμερικανούς που ήταν πολύ τεμπέληδες για να εργαστούν.

Τα χρήματα

Η μη κερδοσκοπική οργάνωση Κέντρο Υπεύθυνης Πολιτικής (CPR) εντοπίζει το «σκοτεινό χρήμα» που ξοδεύεται σε διαφημίσεις του Facebook. Η ερευνήτρια του Κέντρου Anna Massoglia δήλωσε στον βρετανικό «Guardian» ότι «μπορείτε να έχετε τεράστιο αντίκτυπο ξοδεύοντας πολύ λίγα χρήματα».

Πάνω από 600 εκατομμύρια δολάρια δαπανήθηκαν σε πολιτικές διαφημίσεις στο Facebook, σύμφωνα με τα δεδομένα που δημοσίευσε η πλατφόρμα τον Μάιο του 2018. Δεν είναι σαφές πόσα δαπανήθηκαν για διαφημίσεις «σκοτεινού χρήματος» παρόλο που το Κέντρο Υπεύθυνης Πολιτικής και άλλες ομάδες βρίσκονται στη διαδικασία συγκέντρωσης στοιχείων.

Οι πιο συνηθισμένες διαφημίσεις «σκοτεινού χρήματος» τοποθετούνται σε δύο κατηγορίες. Η μία περιλαμβάνει πιο παραδοσιακές πολιτικές διαφημίσεις από ονόματα μεγάλων Μη Κερδοσκοπικών Οργανισμών «σκοτεινού χρήματος», όπως το Judicial Watch, America First Policies ή ακόμη και η αριστερή οργάνωση Planned Parenthood.

Οι οργανώσεις συνδέονται με το πολιτικό κατεστημένο και, παρά το γεγονός ότι τα ονόματα των ΜΚΟ προβάλλονται στις διαφημίσεις, οι οργανώσεις δεν αποκαλύπτουν τους χρηματοδότες τους. Αλλά οι διαφημίσεις όπως εκείνη της σελίδας «Wacky Wexton Not» μπορούν να προβληθούν από οποιονδήποτε.

Οι κανόνες του Facebook απαιτούν από αυτούς που διαχειρίζονται πολιτικές σελίδες να παρέχουν κυβερνητική ταυτότητα, ώστε να μπορούν να λάβουν έγκριση, αλλά τίποτα δεν εμποδίζει ξένα συμφέροντα από το να προσλάβουν έναν αγοραστή διαφημίσεων με αμερικανική ταυτότητα ή να χρησιμοποιήσουν μια θυγατρική εταιρεία στις ΗΠΑ. Το Facebook στη συνέχεια προστατεύει τους αγοραστές διαφημίσεών του με το να μη δημοσιεύει τα προσωπικά τους στοιχεία.

Η παραπλάνηση

Η Δεξιά και η Αριστερά επίσης χρησιμοποιούν «σκοτεινό χρήμα» για να προωθήσουν την ατζέντα τους. Οι περισσότερες σελίδες της Δεξιάς είναι μικρές οργανωμένες ομάδες που έχουν στα χέρια τους πολλές σελίδες του Facebook, προωθώντας μια πιο συντηρητική ατζέντα, επαινώντας τον Ντόναλντ Τραμπ και κάνοντας επιθέσεις σε φιλελεύθερους πολιτικούς.

Τα ανώνυμα άτομα ή οι ανώνυμες ομάδες πίσω από τις σελίδες μερικές φορές παραπλανούν για τον σκοπό τους. Είναι αυτό που αποκαλούν «μη αυθεντικές κοινότητες», όπως ανέφερε η ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης για το πρόγραμμα διαφάνειας των διαδικτυακών πολιτικών διαφημίσεων Laura Edelson.

Τέτοιες σελίδες συνήθως επικεντρώνονται γύρω από μια ταυτότητα. «Στη Δεξιά η ταυτότητα είναι συντηρητική» είπε η Edelson και πρόσθεσε ότι «αυτό που πραγματικά προσπαθούν να κάνουν είναι να πάρουν τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σας (e-mail) και να δημιουργήσουν λίστες».