Ο φιλόδοξος Βρετανός πρωθυπουργός ζητιανεύει λύση με το βλέμμα στον γκρεμό

Δεν ήταν μόνο το… πόδι του Μπόρις Τζόνσον στο τραπεζάκι των Ηλυσίων που, παρ’ όλη την παρεξήγηση, καταδεικνύει το αισθητικό και πολιτικό κριτήριο του νέου Βρετανού πρωθυπουργού, αλλά και οι γενικότερες δηλώσεις του, που δείχνουν και ότι δεν ξέρει τι μπορεί να επιτύχει, αλλά κυρίως ότι έχει αυτοεγκλωβιστει στη δική του μαξιμαλιστική ατζέντα, που και ανεφάρμοστη είναι και δεν προασπίζει τα εθνικά συμφέροντα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Μαξιμαλιστική η ατζέντα διότι είναι σαφές ότι δεν έχει διαπραγματευτικό αντίβαρο στα αιτήματά του, ειδικά για το backstop και ειδικότερα για την άρνηση που έχει να σεβαστεί τη συνέχεια του κράτους και άρα τα συμπεράσματα ή έστω τα βασικά σημεία της διαπραγμάτευσης της προκατόχου του. Την ίδια στιγμή, τώρα που είναι πρωθυπουργός, θέλει να παρακάμψει εντελώς το Κοινοβούλιο, να κάνει πράξη την πολιτική «καμικάζι» για το Brexit και μετά να προκηρύξει εκλογές.

Αίτημα για κλείσιμο της Βουλής

Ενώ μέχρι τώρα κοπτόταν για τις δημοκρατικές διαδικασίες, και με αυτές τις διαδικασίες «εκθρόνισε» τη Βρετανίδα πρωθυπουργό, αίφνης ο Τζόνσον κατέθεσε αίτημα στη βασίλισσα Ελισάβετ για την αναστολή της λειτουργίας του βρετανικού Κοινοβουλίου μέχρι τις 14 Οκτωβρίου. Τα βρετανικά και διεθνή δίκτυα σημειώνουν ότι η πρόταση Τζόνσον θα υποβληθεί για να αποτραπεί κίνηση βουλευτών να εμποδίσουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία.

Η κρίσιμη ημερομηνία είναι η 31η Οκτωβρίου και δεν θέλει να αφήσει κανένα περιθώριο στους (διαφωνούντες) βουλευτές να αποτρέψουν την ιερή του αποστολή για ένα έκτακτο Βrexit.

E.E. ανήσυχη, αλλά προετοιμασμένη

Οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό κάθε κίνηση του Τζόνσον, καθώς γνωρίζουν ότι ένα Brexit… με συμφωνία δεν είναι το ευκολότερο και το πιο εφικτό σενάριο. Ο Τζόνσον συνεχίζει να υπόσχεται πως θα πετύχει το Brexit πριν το τέλος του Οκτωβρίου πάση θυσία, αφού πρωτίστως θέλει να διασώσει την προσωπική του αξιοπιστία και να διασφαλίσει το πολιτικό του μέλλον στη μετά Brexit εποχή.

Ο Κόρμπιν θέλει πρωθυπουργία

Και μέσα στη θερινή ραστώνη, αλλά και την εμπρηστική κινητικότητα του Βρετανού πρωθυπουργού, o ηγέτης των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν απέστειλε επιστολή σε Τερέζα Μέι και βουλευτές των Τόρις για συμμετοχή στην προσπάθεια αποτροπής ενός άτακτου Brexit.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη Βρετανία, έπειτα από πολύωρη συνάντηση που είχαν μετά την πρόσκληση του ηγέτη των Εργατικών, συμφώνησαν να αναζητήσουν τρόπους για την αποτροπή του Brexit χωρίς συμφωνία. Μεταξύ των προτάσεων που υιοθέτησαν είναι η κατάθεση νομοσχεδίου που θα υποχρεώνει τον Τζόνσον να ζητήσει παράταση της εξόδου από την Ε.Ε., ώστε να αποτραπεί άτακτο Brexit στις 31 Οκτωβρίου.

Η βουλευτής των Πρασίνων Καρολάιν Λούκας ανακοίνωσε ότι οι ηγέτες των Εργατικών, των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP), του ουαλλικού Plaid Cymru, των Ανεξάρτητων για την Αλλαγή και των Πρασίνων συμφώνησαν να συνεργαστούν για την εξεύρεση τρόπων για να αποτρέψουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία, περιλαμβανομένης της πιθανότητας ανάληψης νομοθετικής πρωτοβουλίας και της κατάθεσης πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης.

Τα κόμματα συμφώνησαν ότι «η νομοθετική οδός είναι ο ασφαλέστερος τρόπος για την παράταση του άρθρου 50, ώστε να απαλειφθεί η ημερομηνία της 31ης Οκτωβρίου, προς την οποία κατευθύνεται ολοταχώς ο πρωθυπουργός με όλο και μεγαλύτερη απερισκεψία» τόνισε η Λούκας. Και προειδοποίησαν πως ο Βρετανός πρωθυπουργός χρησιμοποιεί μη δημοκρατικά μέσα για να πετύχει τον στόχο του και για αυτό θα πρέπει να συναντηθούν ξανά.

Ο Κόρμπιν ανέφερε ότι, σύμφωνα με τη νομική ανάλυση που έλαβε από τον σκιώδη γενικό εισαγγελέα Σάμι Τσακραμπάτι, οι ενέργειες του Μπόρις Τζόνσον, που στόχο έχουν την παράκαμψη του Κοινοβουλίου ώστε να φύγει η χώρα χωρίς συμφωνία από την Ε.Ε., συνιστούν «την πιο σοβαρή κατάχρηση εξουσίας και επίθεση στη βρετανική συνταγματική αρχή στην ιστορία της χώρας».

«Θα φύγουμε στις 31 Οκτωβρίου»

Ο Τζόνσον απάντησε δημόσια στην πρωτοβουλία της αντιπολίτευσης με ένα tweet στο οποίο ανέφερε ότι «το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα γίνει σεβαστό. Θα φύγουμε στις 31 Οκτωβρίου».

Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας έχει συνομιλίες με τον απερχόμενο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ώστε να συζητήσουν τα αποτελέσματα της συνόδου των G7. Έχει ήδη δει τον πρωθυπουργό της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε, ο οποίος του είπε ότι η Ε.Ε. παραμένει ανοιχτή στον διάλογο και περιμένει τις προτάσεις του Λονδίνου.

Το Ηνωμένο Βασίλειο, με την επιλογή για το κλείσιμο της Βουλής, οδεύει προς μια συνταγματική κρίση στο εσωτερικό του και προς μια αναμέτρηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς ο Μπόρις Τζόνσον έχει δεσμευθεί ότι θα αποχωρήσει από την Ε.Ε. σε 66 ημέρες χωρίς συμφωνία αν οι Βρυξέλλες δεν συμφωνήσουν να επαναδιαπραγματευτούν το διαζύγιο.

Με ρητορική 2015

Ο Κόρμπιν, από την πλευρά του, δήλωσε πως μια έξοδος από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία θα είχε αποτέλεσμα ένα «Brexit των τραπεζιτών χωρίς συμφωνία», που θα επέτρεπε σε εταιρείες να αποκομίσουν κέρδη εις βάρος των Βρετανών ψηφοφόρων.

«Η μάχη για να σταματήσει το Brexit χωρίς συμφωνία δεν είναι ένας αγώνας ανάμεσα σ’ αυτούς που θέλουν να φύγουν από την Ε.Ε. και σ’ αυτούς που θέλουν να συνεχιστεί η συμμετοχή» έγραψε ο Κόρμπιν στην «Independent» προσθέτοντας πως μια έξοδος χωρίς συμφωνία θα άφηνε το Ηνωμένο Βασίλειο στο «έλεος» του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών.

«Είναι μια μάχη των πολλών εναντίον των λίγων οι οποίοι κλέβουν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για να διοχετεύσουν ακόμη περισσότερη ισχύ και πλούτο προς αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή. Γι’ αυτό, το Εργατικό Κόμμα θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να σταματήσει ένα Brexit των τραπεζιτών χωρίς συμφωνία».

Ο Φάρατζ απειλεί

Ο επικεφαλής του κόμματος του Brexit Νάιτζελ Φάρατζ ζήτησε από τον πρωθυπουργό της Βρετανίας να οδηγήσει τη χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς συμφωνία, απειλώντας τον ότι θα τον πολεμήσει «από κάθε θέση».

«Σε αυτό το σημείο που έχουμε φτάσει, μία μη συμφωνία είναι η καλύτερη συμφωνία» είπε ο Φάρατζ απευθυνόμενος σε περισσότερους από 500 κοινοβουλευτικούς υποψηφίους του κόμματός του, που πήρε την πρωτιά στις ευρωεκλογές του Μαΐου.

«Αν, κύριε Τζόνσον, επιμείνετε στη συμφωνία για αποχώρηση, θα σας πολεμήσουμε με κάθε τρόπο στις επόμενες εκλογές» τόνισε ο ευρωαρνητής Φάρατζ. Ο ίδιος προειδοποίησε τον Τζόνσον να μην προχωρήσει σε συμφωνία με τις Βρυξέλλες προτρέποντάς τον να ακολουθήσει ένα «καθαρό Brexit».

Και ο Τραμπ στην εικόνα

Οι Εργατικοί επισείουν και τον κίνδυνο του αμερικανικού παράγοντα επισημαίνοντας ότι το «Brexit χωρίς συμφωνία ευνοεί τον Ντόναλντ Τραμπ και αφήνει τη χώρα στο έλεός του».

Αποφασισμένος να αποφευχθεί το no deal Brexit – έστω και αν ο Τζόνσον προσπάθησε να πείσει ότι η χώρα είναι πανέτοιμη – ο Κόρμπιν άφησε να εννοηθεί σε συνέντευξή του στην «Independent» ότι θα στηρίξει το ενδεχόμενο των εκλογών, έστω και αν αυτές προκηρυχθούν στο παρά ένα προτού λήξει η διορία της 31ης Οκτωβρίου για το Brexit. Έτσι θα φανεί ότι στηρίζει τη χώρα του, αλλά κυρίως θα έρθει πιο κοντά στο όνειρό του για την κατάκτηση της πρωθυπουργίας.

Η ομάδα του Κόρμπιν είναι πεπεισμένη ότι το άτακτο Brexit μπορεί να αποφευχθεί εάν η Βρετανία εξασφαλίσει μία νέα παράταση από τους Ευρωπαίους εταίρους, έστω και μετά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 17 Οκτωβρίου, κάτι που όμως χρειάζεται βάσιμο λόγο και ένας τέτοιος είναι η προκήρυξη γενικών εκλογών.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός από την πλευρά του, εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές, σχεδιάζει να προσφύγει πρόωρα στις κάλπες μετά τις 31 Οκτωβρίου, ώστε να χρησιμοποιήσει το άτακτο Brexit ως την τελευταία του ευκαιρία για να παραμείνει στην πρωθυπουργία.

Μετά το πέρας της συνόδου κορυφής της G7 στην Μπιαρίτς της Γαλλίας, ο Τζόνσον εμφανίστηκε υπεραισιόδοξος ότι η Βρετανία μπορεί «εύκολα να αντιμετωπίσει» ένα άτακτο Brexit, το οποίο σε κάθε περίπτωση θα είναι αποτέλεσμα του «πείσματος» των Ευρωπαίων ηγετών. Ο Τζόνσον τόνισε ότι η Βρετανία προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα, εν μέρει και για να διασφαλίσει μία καλύτερη συμφωνία. Εκτίμησε ωστόσο ότι, εάν το «πείσμα» των Ευρωπαίων φίλων οδηγήσει τη χώρα εκτός Ε.Ε. στις 31 Οκτωβρίου χωρίς συμφωνία, η κατάσταση θα είναι «όσο το δυνατόν πιο ήπια».

Για τα λεφτά τα κάνεις όλα;

Ο Βρετανός πρωθυπουργός υπενθύμισε με νόημα ότι, σε περίπτωση μη συμφωνίας, η χώρα του δεν θα δεσμεύεται να καταβάλει τις 39 δισ. στερλίνες που συμφώνησε η προκάτοχός του και τα χρήματα αυτά θα επενδυθούν στις προτεραιότητες της χώρας. «Δεν είναι απειλή, είναι απλώς πραγματικότητα» τόνισε ο Τζόνσον.

Οι αντιδράσεις ωστόσο ήταν άμεσες από την Ε.Ε., η οποία διεμήνυσε ότι περιμένει από τη Βρετανία να τηρήσει τις οικονομικές της υποχρεώσεις που απορρέουν από τη συμμετοχή της στο ευρωπαϊκό μπλοκ ακόμη και ύστερα από ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Το Λονδίνο οφείλει να πληρώσει σε κάθε περίπτωση την οφειλή του στον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόνισε από την πλευρά του ο επίτροπος Μοσκοβισί.

«Οι Βρετανοί θα πρέπει να διευθετήσουν τις πληρωμές τους και τις οικονομικές συνεισφορές τους σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα αν υπάρξει συμφωνία ή δεν υπάρξει συμφωνία» δήλωσε ο Μοσκοβισί μιλώντας στον ραδιοσταθμό Europe 1. «Δεν υπάρχει χώρος συζήτησης για το θέμα αυτό» τόνισε.

Παρακαλεί και… απειλεί

«Πιστεύω ότι η Ε.Ε. τείνει να καταλήξει σε μια συμφωνία στο τέλος» απάντησε ο Τζόνσον σε ερώτηση του Reuters για το αν είναι έτοιμος να οδηγήσει τις συνομιλίες του Brexit μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.

Μερικές μέρες νωρίτερα δήλωνε ελάχιστα πιο αισιόδοξος για την πιθανότητα επίτευξης μιας συμφωνίας αποχώρησης με τη λήξη της συνόδου. «Είμαι ελάχιστα πιο αισιόδοξος» δήλωσε ο Τζόνσον έπειτα από συναντήσεις που είχε με ηγέτες στο Μπιαρίτς. «Θα είναι δύσκολο. Υπάρχει μια βαθιά διαφωνία» μεταξύ του Λονδίνου και της Ε.Ε., αναγνώρισε.

«Κάθε πρόβλεψη που μπορώ να κάνω για μια συμφωνία (…) εξαρτάται αποκλειστικά από τη βούληση των φίλων και των εταίρων μας (στην Ε.Ε.) να εμπλακούν σε αυτό το κρίσιμο σημείο, να αφαιρέσουν το backstop και την τρέχουσα συμφωνία αποχώρησης» είπε στους δημοσιογράφους. Αναφερόμενος στις συνομιλίες με την Ε.Ε. επισήμανε ότι επιθυμεί μια συμφωνία, αλλά οι Βρυξέλλες θα πρέπει να αποδεχθούν να αφαιρεθεί το ιρλανδικό δίκτυ ασφαλείας (backstop) από τη συμφωνία αποχώρησης.

«Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει μία αλλαγή διάθεσης στην Ε.Ε.» συνέχισε στο ίδιο πλαίσιο, αναφερόμενος στο φλέγον ζήτημα του ιρλανδικού backstop, σημειώνοντας ότι «η πιθανότητα μίας συμφωνίας εξαρτάται αποκλειστικά από την Ε.Ε.».

Και μετά;

Ο Τζόνσον διαμήνυσε στον Ντόναλντ Τουσκ ότι εξακολουθεί να προτιμά την επίτευξη συμφωνίας με το μπλοκ και επανέλαβε ότι είναι πρόθυμος να συνομιλήσει με τους ηγέτες της Ε.Ε. Οι δύο άνδρες θα συναντηθούν εκ νέου τον Σεπτέμβριο στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Ως προς τη σύναψη εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, ο Τζόνσον χαρακτήρισε δύσκολο να ικανοποιηθεί η επιθυμία των ΗΠΑ για μια εμπορική συμφωνία με τη Βρετανία μέσα σε έναν χρόνο μετά το Brexit.

Το ερώτημα παραμένει και είναι, εν πολλοίς, αναπάντητο: Μήπως τελικά η κορύφωση του νεοδεξιού λαϊκίστικού αφηγήματος χρειάζεται την εμπειρία του Brexit για να ακυρωθεί από την ίδια την πραγματικότητα; Ή τελικά, ακόμα και την ύστατη ώρα, οι δημοκρατικοί θεσμοί και η κοινωνία πρέπει «να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους» και να διασώσουν τη Βρετανία και την Ε.Ε. από μια κοσμογονική εσωτερική έκρηξη;