Από το χειροκρότημα στη λασπολογία και από το κόκκινο χαλί της βενετσιάνικης Μόστρα των τιμών και της λάμψης στον κανιβαλισμό της ταινίας στο μεγαλύτερο κινηματογραφικό site του κόσμου, το πασίγνωστο IMDB.

Αλλά και στον ανελέητο πόλεμο των εγχώριων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τις διχασμένες απόψεις στον Τύπο πριν καν προβληθεί το φιλμ για το ελληνικό κοινό. Εχουμε πολλά ακόμη να ακούσουμε και να διαβάσουμε μέχρι το «Ενήλικοι στην αίθουσα» του Κώστα Γαβρά να πραγματοποιήσει την ελληνική πρεμιέρα του. Ωστόσο, αυτό που συμβαίνει εδώ και μία εβδομάδα από την πρώτη του παρουσίαση στο 76ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας είναι μια διαμάχη που κοχλάζει…

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Εθνους, με το που βγήκαν και οι πρώτες κριτικές –δύο αντίθετες ως προς την καλλιτεχνική αξία του έργου, για την ακρίβεια, στα κορυφαία ξένα μέσα «Variety» και «Hollywood Reporter»– ξέσπασε και ο θόρυβος. Οι Ελληνες κριτικοί που παρακολούθησαν την ταινία στη Μόστρα μπορεί να στάθηκαν πιο ψύχραιμοι ακόμη και στην απόρριψή τους προς το όραμα Γαβρά, όμως ο αρνητικός αντίκτυπος των περιπαικτικών σχολίων στο Twitter και το Facebook ήταν αρκετός για να διογκωθεί το βουητό των αντιδράσεων Το λάδι στη φωτιά ήταν η εμφάνιση του συγγραφέα του βιβλίου Γιάνη Βαρουφάκη με τη σύζυγό του στο κόκκινο χαλί της Μόστρα. Μια εμφάνιση που κάθε συγγραφέας-σεναριογράφος έχει το δικαίωμα να κάνει στο πλευρό του σκηνοθέτη που έχει εμπνευστεί από την ταινία του.

Μόνο που εδώ το «θέαμα» γαργάλησε περισσότερο, καθώς ο συγγραφέας έχει την ιδιότητα του γενικού γραμματέα του ΜέΡΑ 25, εκλεγμένου πια κόμματος στην ελληνική Βουλή. Αποτελεί, επίσης, ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, ως ο άνθρωπος που πήρε στα χέρια του την τράπουλα της διαπραγμάτευσης όντας ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και έφτασε να πρωτοστατεί στο «Οχι» του δημοψηφίσματος. Ηταν λίγο-πολύ αναμενόμενο να υπάρξουν αντιδράσεις για το φιλμ του Γαβρά, που χρησιμοποιεί ως αποκλειστική πηγή το βιβλίο του Βαρουφάκη «Adults In The Room: My Battle with Europe’s Deep Establishment», αποδίδοντας κινηματογραφικά το κρίσιμο για την Ελλάδα διαπραγματευτικό εξάμηνο του 2015.

Αυτό που δεν ήταν αναμενόμενο ήταν η λυσσαλέα επανάληψη της σκανδαλοθηρικής ρητορείας που πρωτακούστηκε τον Μάρτιο, όταν ο Ελληνογάλλος σκηνοθέτης άρχισε τα γυρίσματα της ταινίας στην Αθήνα με την παραγωγή, που είχε έναν σχετικά φτωχό προϋπολογισμό (μόλις 1,8 εκατ. ευρώ), να εισπράττει τα οφέλη ενός νόμιμου φορολογικού κινήτρου από τον νεοσύστατο φορέα του ΕΚΟΜΕ του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης. Αναφερόμαστε, φυσικά, στα περιβόητα 630.000 ευρώ της ταινίας από το cash rebate του ΕΚΟΜΕ, το οποίο επιστρέφει στους παραγωγούς το 35% των επιλέξιμων δαπανών σε ελληνικό έδαφος έως και έξι μήνες μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων της οπτικοακουστικής παραγωγής.

Αναζητήσαμε τους συντελεστές της ταινίας για μια δήλωση σχετικά με το θέμα. Η απάντηση ήρθε από τον πρωταγωνιστή της ταινίας Χρήστο Λούλη, που υποδύεται τον Γιάνη Βαρουφάκη.

«Η προβολή στη Βενετία πήγε πολύ καλά. Η ταινία πήρε και θετικές και αρνητικές κριτικές, όπως περίπου συμβαίνει με κάθε ταινία που χειρίζεται ένα ευαίσθητο πολιτικό θέμα» είπε ο Χρήστος Λούλης στο «Εθνος της Κυριακής», έχοντας μόλις επιστρέψει από τη Μόστρα. «Είναι τόσο νωπά τα γεγονότα της περιόδου του 2015, που είναι λογικό να έχει ξεσπάσει σάλος. Αυτό που με πληγώνει εμένα είναι το εξής: Μιλούν άνθρωποι χωρίς να έχουν δει την ταινία επειδή μόνο και μόνο δεν συμφωνούν με τη συγκεκριμένη άποψη που πραγματεύεται το βιβλίο.

Αναφέρονται, επίσης, σε επιχορήγηση της παραγωγής από τα χρήματα των Ελλήνων φορολογουμένων. Θα πρέπει να επαναλάβουμε ότι αυτά τα χρήματα είναι νόμιμα από το χρηματοδοτικό εργαλείο του ΕΚΟΜΕ και πως πρόκειται για ένα νέο φορολογικό κίνητρο το οποίο δίνεται στις οπτικοακουστικές παραγωγές που το αιτούνται. Κανενός φορολογούμενου τα χρήματα δεν πήγαν σε τσέπη που δεν έπρεπε. Αυτό δεν σταματάω να το επισημαίνω» σημειώνει ο πρωταγωνιστής του Γαβρά. Ο ίδιος, προφανώς, αναφέρεται στην ανάρτηση του Νίκου Μαστοράκη, σοκαριστική ως προς τη γλώσσα της.

Ιδού ένα απόσπασμα: «Ντρέπομαι που, έστω και περιφερειακά, η ταινία αυτή εφάπτεται της Ελλάδας, και επειδή μαθαίνω από τα ΜΜΕ ότι το μπάτζετ της ήταν μόνο 630.000 ευρώ, θυμάμαι ότι αυτό το ποσό ακριβώς εισέπραξε ο Γαβράς από τον άθλιο, τότε, υπουργό Παππά ως το “30% του γενικού κόστους’’. Προτρέπω τους καλούς εισαγγελείς να ερευνήσουν πώς ακριβώς το “γενικό κόστος” φουσκώθηκε έτσι που να εισπράττει ο Γαβράς τελικά το 100%.

Με δεδομένο ότι η ταινία δεν προβάλλει τη χώρα, τον πολιτισμό ή τον τουρισμό, γιατί ο Παππάς βιάστηκε να “χρηματοδοτήσουμε” τον Γαβρά ελάχιστο χρόνο πριν αποχαιρετήσουν οι συριζαλήτες την εξουσία;» έγραψε ο Νίκος Μαστοράκης στο Facebook.

Στην ανάρτηση αυτή απάντησε και ο Νίκος Παππάς, σήμερα βουλευτής και τομεάρχης Οικονομίας του ΣΥΡΙΖΑ, φιλοξενώντας στη δημοσίευσή του το βίντεο με τον Νίκο Μαστοράκη να παίρνει συνέντευξη από τους φοιτητές του Πολυτεχνείου, όπως και το ΜέΡΑ 25, διά του εκπροσώπου του Σπύρου Δερβενιώτη: «Ανάμεσα σε εκφράσεις χαμαιτυπείου, οι οποίες, ωστόσο, συνιστούν υποκειμενική προσωπική άποψη (και αισθητική), προχωράει αδίστακτα και στη δημιουργία/αναπαραγωγή ψευδών ειδήσεων όσον αφορά τη χρηματοδότηση της ταινίας.

Σύμφωνα με τη μαστοράκειο αφήγηση, η οποία βασίζεται σε μη κατονομαζόμενα ρεπορτάζ ΜΜΕ, το ποσό που έλαβε η παραγωγή της ταινίας ως επιστροφή, σύμφωνα με το νόμο Παππά, ισούται με το σύνολο του προϋπολογισμού της ταινίας, αφήγημα που βλέπουμε να επιστρατεύεται και από πλειάδα πύρινων αρθρογράφων, με το σχηματικό “με τα λεφτά των φορολογουμένων, ο Γαβράς και ο Βαρουφάκης κάνουν την προπαγάνδα τους”» τονίζει το ΜέΡΑ. Κυκλοφορούν πολλά στον χώρο του Διαδικτύου για τον διεθνή δημιουργό, που στα 86 του χρόνια έχει διανύσει μια σεβαστή από το σύνολο της παγκόσμιας κινηματογραφικής κοινότητας πορεία, ώστε σήμερα να θεωρείται ο πρωτεργάτης του σύγχρονου πολιτικού σινεμά.

Πολλά γράφονται στα social media λόγω άγνοιας ή βλακείας. Οι απόψεις, αντίστοιχα, στα ελληνικά ΜΜΕ είναι πιο εμπεριστατωμένες, φέρουν και το βάρος του ονοματεπωνύμου του υπογράφοντος. Οι περισσότεροι γνωστοί αρθρογράφοι αποστρέφονται την εμπλοκή Βαρουφάκη. «Δεν ξέρω σε ποια κατηγορία θα εντάξουμε τη νέα ταινία του Γαβρά. Αναμφίβολα το εντυπωσιακό μητρώο του σκηνοθέτη μάς προδιαθέτει ευνοϊκά.

Oσο για τη σχέση μιας ταινίας με την αλήθεια, πάντοτε οι καλλιτέχνες κρατούσαν πισινή – τυχαία, νομίζετε, επέβαλαν την έκφραση “ποιητική αδεία”; Το επιβαρυντικό στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι πως δεν έχουμε κάποια άλλη μαρτυρία προκειμένου να τη διασταυρώσουμε με τη μαρτυρία του Βαρουφάκη» γράφει ο Πέτρος Τατσόπουλος. «Μα πώς την πάτησε ο Γαβράς;» διερωτάται σε άρθρο του στην εφημερίδα «Τα Νέα» ο Ηλίας Κανέλλης. «Συμβαίνει στους ανθρώπους της τέχνης. Oταν έκανε το “Ζ” και, κατόπιν, τη συγκλονιστική “Ομολογία” για τον ανατολικοευρωπαϊκό αυταρχισμό, ο Γαβράς είχε πλάι του έναν Χόρχε Σεμπρούν, που είχε βιώσει όλους τους αυταρχισμούς πριν να τους περιγράψει. Τον συγκροτούσε και τον ενέπνεε ένας τεράστιας εμβέλειας διανοούμενος και ένα ηθικό παράδειγμα.

Σήμερα, δυστυχώς, μαγεύτηκε από το απομνημόνευμα ενός τζογαδόρου της πολιτικής. Και δεν μας αγγίζει επειδή εμείς τον ξέρουμε. Κρίμα ο Λούλης» καταλήγει. Τι λέει, όμως, ο ίδιος ο Γαβράς γι’ αυτό που τον άγγιξε στο «Adults in the Room»; Στις επίσημες σημειώσεις παραγωγής του «Ενήλικοι στην αίθουσα» που μοιράστηκαν στη Βενετία ο σκηνοθέτης εξηγεί πως αυτό που τον ενδιέφερε ήταν να γυρίσει μια ταινία για την ίδια την «παγίδα» της ελληνικής κρίσης, και όχι για τους «παγιδευμένους ανθρώπους». Τα πράγματα πήραν τον δρόμο τους έπειτα από προτροπή της συζύγου του Μισέλ Ρέι-Γαβράς, που εντόπισε συνέντευξη του Γιάνη Βαρουφάκη στο «The New Statesman».