Μέσα στο χαοτικό σύμπαν του ίντερνετ, όπου οι ειδήσεις και δημοσιεύσεις διαδέχονται η μία την άλλη με φρενήρη ρυθμό, η ποσότητα είναι σημαντικότερη της ποιότητας και το scrolling δεν τελειώνει ποτέ, υπάρχει μια κατηγορία βίντεο που μας προσκαλούν να επικεντρωθούμε στο περιεχόμενό τους και να απολαύσουμε την εγκεφαλική και σωματική χαλάρωση που μας προσφέρουν.

 

Τα βίντεο αυτά ονομάζονται ASMR videos, από τα αρχικά του Autonomous Sensory Meridian Response (αυτόνομη αισθητηριακή απόκριση μεσημβρινών). Υπάρχουν εδώ και αρκετά χρόνια και γίνονται όλο και πιο δημοφιλή, καθώς μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων τα βρίσκει τόσο χαλαρωτικά που τα χρησιμοποιεί για να κοιμηθεί και να καταπολεμήσει το άγχος και τις κρίσεις πανικού, ακόμα και το μετατραυματικό σοκ. Υπάρχουν εκατομμύρια τέτοια βίντεο ανεβασμένα στο YouTube, ενώ στο reddit υπάρχει μια αφοσιωμένη κοινότητα, όπου οι χρήστες μοιράζονται τα αγαπημένα τους βίντεο.

 

Μέσω ενός ψυχικού μηχανισμού που δε μας είναι γνωστός, αυτά τα βίντεο προκαλούν μια ανεξήγητη αίσθηση ικανοποίησης, ένα γαργάλημα στο κεφάλι που δεν είναι μόνο νοητό, αλλά και σωματικά αισθητό. Βλέποντας συγκεκριμένα βίντεο ή ακούγοντας ορισμένους ήχους, οι θεατές των ASMR videos αναφέρουν μια απόλαυση που διατρέχει τη σπονδυλική στήλη και φτάνει ως τα πόδια, μια αίσθηση παρόμοια αλλά πιο δυνατή από το διαλογισμό.

 

Τι προβάλουν αυτά τα βίντεο; Πολλά και διάφορα. Κάποιον που ψιθυρίζει γλυκά και ήρεμα λόγια κοιτώντας το θεατή. Μια γυναίκα που χτενίζει ή κουρεύει τα μαλλιά μιας άλλης. Κάποιος που διπλώνει πετσέτες, ξεφυλλίζει περιοδικά, παίζει με χλαπάτσες, τσαλακώνει πλαστικό, μια γάτα που τρώει την κονσέρβα της, ο ήχος της βροχής… Μια μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων, ήρεμων, απλών, καθημερινών, μαγνητοσκοπημένες με επαγγελματικές κάμερες και μικρόφωνα υψηλής ευαισθησίας, μπορούν να χαρακτηριστούν ως ASMR, κρατάνε αρκετά λεπτά έως και μια ώρα και μαγνητίζουν το θεατή μέχρι νυσταλέας χαλάρωσης.

 

Κάποιοι νιώθουν τη χαρακτηριστική γαργαλιστική αίσθηση χαζεύοντας βίντεο με ανθρώπους που τρώνε (πολύ) φαγητό ή παιχνίδια που συνθλίβονται σε ατσάλινους καταστροφείς, βίντεο με make-up tutorials, κινέζικης καλλιγραφίας και γκουρμέ ζαχαροπλαστικής. Ένας πασίγνωστος «κατά-λάθος» ASMRtist είναι ο ζωγράφος Bob Ross. Παραδεχτείτε τώρα, πως κάποια στιγμή στη ζωή σας χαζεύατε με μεγάλη ευχαρίστηση τον Bob να βάζει ένα δεντράκι εδώ, ένα πουρνάρι εκεί, ένα συννεφάκι παραπέρα. Αυτή ακριβώς η αίσθηση είναι που αποζητούν οι φανατικοί αυτών των βίντεο.

 

Οι ψυχολόγοι που μελέτησαν το φαινόμενο, βρήκαν πως τα στοιχεία που κυρίως πυροδοτούν αυτή την απόκριση είναι ο ψίθυρος και η εντύπωση της προσωπικής απεύθυνσης ή φροντίδας, καθώς ο εκφωνητής/ASMRtist κοιτάει στα μάτια (μέσα από την οθόνη) το θεατή και έτσι κυριαρχεί μια αίσθηση ασφάλειας και αλτρουιστικής ενασχόλησης προς το πρόσωπό του, που ίσως συνδέεται με τη διαδικασία του grooming, της περιποίησης ενός άλλου ατόμου που παρατηρείται στα πιθηκοειδή και συσφίγγει τις σχέσεις των μελών μιας κοινότητας.

 

Όπως ήταν φυσικό, τα ASMR videos δεν πέρασαν απαρατήρητα από τους υπευθύνους μάρκετινγκ μεγάλων εταιριών. Η ηθοποιός Zoë Kravitz ψιθύριζε διαφημίζοντας την μπύρα Michelob Ultra στο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα Super Bowl του 2019, η IKEA, σε μια διαφήμισή της για τα προϊόντα υπνοδωματίου, πρόβαλε ένα ζευγάρι χέρια που στρώνουν αργά και ήρεμα τα σεντόνια, και παράγουν ήχους στο περιβάλλον επί 25 λεπτά και το γιαπωνέζικο κανάλι των Pokemon ανέβασε δύο ASMR videos, όπου ο Τσαρμάντερ κοιμάται γαλήνια δίπλα στη φωτιά και ο Τσέσπιν τρώει πολύχρωμες λιχουδιές. Μέχρι και η νέα ποπ περσόνα Billie Ellish χρησιμοποιεί ASMR ήχους στη μουσική της.

 

Κάποιος είπε πως ίσως αυτά τα βίντεο λειτουργούν ως μέσο διαχείρισης της πιεστικής και ασυγκράτητα βιαστικής καθημερινότητας της εποχής μας, με τον ίδιο τρόπο που η επιστημονική φαντασία αποσπούσε το μυαλό από τη μουντή πραγματικότητα του Ψυχρού Πολέμου και τον συμφιλίωνε, μέσω της εξωγήινης απειλής, με την ιδέα ενός εξωτερικού κινδύνου.

 

Έτσι και τα ASMR videos, πέρα από τη μακάρια ηρεμία του νου που δημιουργούν, μας εξοικειώνουν με την ιδέα του στατικού χρόνου που δε μας κυνηγά και της φροντίδας από κάποιον άλλο, πράγματα που τείνουν να χαθούν στην εποχή του ναρκισσιστικού ανταγωνισμού και της οδυνηρής, ενίοτε οικειοθελούς, αποξένωσης, που όταν τα αναζητήσουμε θα μας φαίνονται πολύ ξένα για να τα απολαύσουμε.