Αν μας έλεγε κάποιος να κάνουμε βουτιά σε μια θάλασσα γεμάτη μέδουσες, σίγουρα θα γελούσαμε και θα αναλογιζόμασταν έντρομοι τους φρικτούς πόνους που θα μας προκαλούσε ένα τέτοιο εγχείρημα. Κι όμως, σε ορισμένες λίμνες του πλανήτη μας, υπάρχουν μέδουσες χωρίς κεντρί!

 

Μία από αυτές βρίσκεται στο σύμπλεγμα των νησιών του Παλάου, στη θαλάσσια περιοχή βόρεια της Ινδονησίας και της Παπούα. Κρυμμένη στα παρθένα δάση ενός μικρού δύσβατου νησιού, η Λίμνη των Μεδουσών είναι γεμάτη από εκατοντάδες πανέμορφες χρυσές μέδουσες που δεν τσιμπάνε, ανάμεσα στις οποίες ο περίεργος επισκέπτης μπορεί να κολυμπήσει άφοβα, απολαμβάνοντας την παρέα των εντυπωσιακών αυτών πλασμάτων.

Η λίμνη αυτή σχηματίστηκε πριν από 12000 χρόνια και η απομονωμένη τοποθεσία της, σε συνδυασμό με την απουσία ζώων-θηρευτών των μεδουσών, τους επέτρεψε να εξελιχθούν στο είδος Mastigias papua etpisoni, τις μοναδικές μέδουσες στον κόσμο χωρίς κεντρί.

 

Η ανθρώπινη παρουσία έχει φυσικά τον αντίκτυπό της στο οικοσύστημα των μεδουσών. Συχνά, οι μέδουσες μπορεί να εγκλωβιστούν στον εξοπλισμό των δυτών και να πεθάνουν και αυτός ο κίνδυνος, σε συνδυασμό με τα υψηλά επίπεδα του τοξικού υδρόθειου κάτω από το βάθος των 15 μέτρων, οδήγησε στην απαγόρευση της κατάδυσης στη λίμνη. Επίσης, το ευαίσθητο τζελοειδές σώμα των μεδουσών βλάπτεται ανεπανόρθωτα από τα αντιηλιακά, τα εντομοαπωθητικά και τα αποσμητικά των ανθρώπων, ακόμα και από τα σωματίδια άμμου που μπορεί να φέρουν.

Οι ντόπιοι, σεβόμενοι το οικοσύστημά και αναγνωρίζοντας τη σημασία της λίμνης για τον τουρισμό, συμβουλεύουν τους τουρίστες να φορούν ολόσωμα μαγιό, αντί να χρησιμοποιούν χημικές ουσίες, να πλένονται καλά πριν βουτήξουν και να κολυμπούν πολύ αργά, για να μη διαταράξουν και τραυματίσουν τα κοπάδια. Το 2017 μάλιστα, οι τοπικές Αρχές αποφάσισαν να αποκλείσουν την πρόσβαση στη λίμνη, όταν παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση του πληθυσμού των μεδουσών από 30 εκατομμύρια προ δεκαετίας, σε μόλις 600 χιλιάδες, λόγω της ανθρώπινης παρουσίας και των ακραίων συνθηκών ξηρασίας που επικράτησαν την προηγούμενη χρονιά. Ο πληθυσμός αυξήθηκε, αν και όχι ικανοποιητικά, και οι επισκέψεις στη λίμνη επιτρέπονται και πάλι από το 2019, μόνο με πιστοποιημένο ξεναγό.

Μέχρι στιγμής, έχουν ανακαλυφθεί συνολικά 13 παρόμοιες λίμνες μεδουσών χωρίς κεντρί, στην Παπούα, το Παλάου, το Βόρνεο και το Βιετνάμ. Οι τρεις βρίσκονται στο ακατοίκητο νησί Μισούλ της Δυτικής Παπούα, στο γεμάτο κοράλια, σαλάχια και καρχαρίες αρχιπέλαγος του Ράτζα Αμπάτ.

 

Αν και αποτελούν επίσης μεγάλη τουριστική ατραξιόν, οι Αρχές της Παπούα δεν έχουν εφαρμόσει ακόμα κανένα πρόγραμμα προστασίας των σπάνιων αυτών ειδών μέδουσας, όπως και στο Βιετνάμ, όπου οι ψαράδες χρησιμοποιούν τις λίμνες για υδατοκαλλιέργειες, με την εισαγωγή ξενικών ειδών να έχει σχεδόν εξαφανίσει τις μέδουσες. Ευτυχώς, η WWF και διάφορα ερευνητικά κέντρα, όπως το Misool Foundation, έχουν ήδη αρχίσει να συνεργάζονται με τους κρατικούς φορείς, προκειμένου να εφαρμοστεί ένα πρόγραμμα επίβλεψης και διαχείρισης των σπάνιων αυτών λιμνών.