Ένα έργο τέχνης δεν είναι ποτέ άσχετο με την εποχή του, τις ζυμώσεις – κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές – που το καθορίζουν και το διαμορφώνουν. Αυτά σκεφτόμουν την περασμένη Κυριακή το βράδυ, αφού είχα δει την κατά Ρόμπερτ Ουίλσον «Οδύσσεια» στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.

Ένα έργο τέχνης δεν είναι ποτέ άσχετο με την εποχή του, τις ζυμώσεις – κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές – που το καθορίζουν και το διαμορφώνουν. Αυτά σκεφτόμουν την περασμένη Κυριακή το βράδυ, αφού είχα δει την κατά Ρόμπερτ Ουίλσον «Οδύσσεια» στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Μέσα στο θέατρο και επί τρεις ώρες έβλεπα – κατανάλωνα; – άρτιες αισθητικά εικόνες και έξω από το κτήριο Τσίλλερ η παρηκμασμένη Ελλάδα του 2012, με τις σύριγγες ηρωίνης πεταμένες στους δρόμους παραπλεύρως του Εθνικού, τον άστεγο να ξεχνάει την ύπαρξή του με ένα μπουκάλι ούζο (μάλλον με τα χρήματα της επαιτείας), τα βραδινά δελτία ειδήσεων να ανακοινώνουν ότι συνέλαβαν τον δημοσιογράφο Κώστα Βαξεβάνη επειδή λειτούργησε ως δημοσιογράφος όταν οι αιρετοί πολιτικοί μας δεν λειτουργούν ως πολιτικοί και την ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών – τόπο διαμονής του Ουίλσον – να περιμένει τρομοκρατημένη έναν σούπερ φονικό τυφώνα, τη Σάντι. Σε αυτό το πλαίσιο θα ήθελα να τοποθετήσω την «Οδύσσεια» του Ουίλσον καθώς και στον απόηχο των στίχων της «Ιθάκης» του Καβάφη.
 
«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη…
 
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος, /γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις. /Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας, /τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι, […] αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου, /αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου». Ο δρόμος της παράστασης είναι όντως μακρύς – τρεις ώρες με το διάλειμμα –, οι περιπέτειες του Οδυσσέα παρουσιάζονται συνοπτικά μπροστά στα μάτια μας μέσα από υψηλής αισθητικής tableau vivant, αλλά χωρίς κανένα βάθος, χωρίς «η ψυχή [του σκηνοθέτη] να τις στήνει εμπρός [μας]». Το κείμενο του Σάιμον Αρμιτάζ είναι μια απλοϊκή διασκευή του ομηρικού έπους με αφήγηση και διαλόγους που παραπέμπουν στο αμερικανικό σίριαλ της δεκαετίας του ’90 «Ζίνα: η βασίλισσα των Αμαζόνων» («Xena: the warrior princess») συν αρκετά ρεψίματα – «αμερικανιά» που παραπέμπει στην υποκουλτούρα αμερικανικών εφηβικών ταινιών τύπου «American Pie». Ακόμα και το τέλος της «Οδύσσειας»… επισπεύστηκε αφήνοντας απ’ έξω την επόμενη μέρα της ένωσης της Πηνελόπης και του Οδυσσέα, όταν ο Οδυσσέας είχε να αντιμετωπίσει μία εμφύλια σύρραξη στο νησί του λόγω των φόνων των μνηστήρων που είχε διαπράξει. Η αλήθεια είναι, βέβαια, ότι σε αυτό το τρίωρο σκηνικό… έπος υπήρχαν και δύο σκηνές συγκλονιστικής δραματουργικής και ερμηνευτικής πύκνωσης, πέραν της εικαστικής αρτιότητάς τους: η σκηνή που περνά το πλοιάριο του Οδυσσέα μέσα από το στενό της Σκύλλας και της Χάρυβδης με τις Σειρήνες να προσπαθούν να τους αποπλανήσουν και η σκηνή της Κίρκης και του Οδυσσέα στο λουλουδιασμένο κρεβάτι του ηδονικού έρωτά τους. Εδώ, σαν να ακούγονται ως απόηχος οι στίχοι του ποιητή: «και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής, /όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά [στον πηγαιμό για την Ιθάκη]».
 
Οι ταξιδιώτες – ερμηνευτές
 
Τα «ηδονικά μυρωδικά» αυτού του σκηνικού ταξιδιού είναι σίγουρα οι ταξιδιώτες-ερμηνευτές της: η σαγηνευτικά ερωτική λόγω ρόλων αλλά και ερμηνείας Καλυψώ, Κίρκη και Πηνελόπη της Μαρίας Ναυπλιώτου, ο εξίσου σκηνικά γοητευτικός και στιβαρός Οδυσσέας του Σταύρου Ζαλμά, η ευχάριστα αγνώριστη Λυδία Κονιόρδου – ιδιαίτερα απολαυστική ως Ευρύκλεια –, η εντυπωσιακή Αθηνά της Ζέτας Δούκα, ο πληθωρικός Αλέξανδρος Μυλωνάς ως Δίας, Αλκίνοος, Εύμαιος, ο πάντα ιδιόμορφα μαγνητικός Άκης Σακελλαρίου ως Ευρύλοχος, ο αεράτος Γιώργος Γλάστρας ως μνηστήρας Αμφίνομος.
 
INFO: Διάρκεια παραστάσεων έως 16 Μαρτίου,
πληροφορίες: 210 5288170.

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.