Ήταν η είδηση των τελευταίων ημερών, που έκανε το χαμόγελο να σκάσει στα χείλη μας. Λίγο πριν από το 2013, που έχει ανακηρυχθεί «έτος Καβάφη», το πλουσιότατο αρχείο του Αλεξανδρινού ποιητή αγοράστηκε από το Ίδρυμα Ωνάση.

Ήταν η είδηση των τελευταίων ημερών, που έκανε το χαμόγελο να σκάσει στα χείλη μας. Λίγο πριν από το 2013, που έχει ανακηρυχθεί «έτος Καβάφη», το πλουσιότατο αρχείο του Αλεξανδρινού ποιητή αγοράστηκε από το Ίδρυμα Ωνάση.

Εδώ και δύο βδομάδες περίπου, ο Μανώλης Σαββίδης, ο τελευταίος θεματοφύλακας του αρχείου, το μεταβίβασε στο Ίδρυμα Ωνάση και στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ώστε να παραμείνει σε ελληνικά χέρια. Αλλά και να αξιοποιηθεί περισσότερο από έναν οργανισμό που έχει τους οικονομικούς πόρους γι’ αυτόν τον σκοπό.

Η επιλογή έγινε μεταξύ πολλών διεθνών και διάσημων ιδρυμάτων, που διαχρονικά ενδιαφέρονταν για το πολύτιμο αρχείο.

Στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης είναι προφανές ότι το κράτος αδυνατούσε να κάνει μια τόσο μεγάλη επένδυση. Διότι χρειάζονται πολλά χρήματα που δεν τα διαθέτει. Ιδιαίτερα όταν πολλοί διεθνείς κολοσσοί, όπως και το ίδρυμα Ωνάση, είναι διατεθειμένοι να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη.

«Πρόκειται για μια τεράστιας εθνικής σημασίας επένδυση» μας είπε η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, εκτελεστική υποδιευθύντρια της Στέγης. «Τα χρήματα της απόκτησης ήταν πολλά και είναι φυσικό όταν ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Η αξιοποίηση του αρχείου στο μέλλον χρειάζεται κι άλλους οικονομικούς πόρους, που θα διαθέσει το Ίδρυμα. Αυτή η απόφαση είναι, νομίζω, μια από τις σημαντικότερες που έχει πάρει το Ίδρυμα Ωνάση».

Το θέμα της μεταβίβασης του αρχείου χειρίστηκε προσωπικά ο πρόεδρος του ιδρύματος Αντώνης Παπαδημητρίου, ενώ το «προξενιό» έγινε από άνθρωπο που βρίσκεται κοντά στο ίδρυμα και διαθέτει επίσης διεθνή εμβέλεια.

«Δεν ήταν σκοπός μας να αποκτήσουμε το αρχείο του Καβάφη για να το φυλάξουμε σε έναν ωραίο μουσειακό χώρο και να χρησιμοποιείται από ειδικούς μελετητές. Θέλουμε να το ανοίξουμε στον κόσμο και στους νέους, να το αξιοποιήσουμε με τους καλύτερους όρους, συνεργαζόμενοι διεθνώς με τους ικανότερους σε κάθε τομέα, όπως για παράδειγμα με τις μεγαλύτερες παγκοσμίως ψηφιακές πλατφόρμες» συμπληρώνει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Το αρχείο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, χειρόγραφα, ποιήματα, βιβλία, αλληλογραφία, ημερολόγια και προσωπικά αντικείμενα του ποιητή. Όλα αυτά θα εκτεθούν σε ένα αφιέρωμα για τον μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή «με όρους Στέγης», δηλαδή με τρόπο ζωντανό, διαδραστικό, διεθνή και εκπαιδευτικό. Αφορμή για το αφιέρωμα είναι το «έτος Καβάφη» αλλά και η συγκυρία της απόκτησης του αρχείου.

Πεδίο δόξης λαμπρό, λοιπόν, για το Ίδρυμα Ωνάση και τη Στέγη, έναν εύρωστο οργανισμό χωρίς οικονομικές «δουλείες» και πολιτικές εξαρτήσεις, ώστε να διαχειριστεί όπως του πρέπει τον θησαυρό που ήρθε στα χέρια του.

Δεν είναι μικρό στοίχημα να «υιοθετείς» τον ποιητή που έγινε πηγή έμπνευσης για τους μεγαλύτερους καλλιτέχνες, που εξακολουθεί σήμερα να διαβάζεται και να εμπνέει, που αγαπιέται από νέα παιδιά, που «συνομιλεί» με Αμερικανούς, Ινδούς, Κινέζους… Γιατί η ποίησή του είναι ρευστή, ανοιχτή και διαθέσιμη, γιατί είναι μεταιχμιακός, πολυπρισματικός, αντιεξουσιαστικός, οικουμενικός (και όχι εθνικός), ελληνικός (και όχι «Έλληνας»). Γιατί, επιτέλους, η Ελλάδα δεν είναι μόνο κρίση, χρέη και σκάνδαλα, αλλά ένα σπουδαίο brand name της παγκόσμιας λαϊκής κουλτούρας.