Μοιάζει με κοριτσάκι. Αλλά αρκεί ένας μεσημεριανός καφές για να πειστώ ότι η Λουκία Μιχαλοπούλου δεν έχει καμία κοριτσίστικη αφέλεια.

Συνέντευξη στη Ναταλί Χατζηαντωνίου

Μιλάει ανοιχτά. Συγκινείται. Εξοργίζεται. Και γελάει πολύ σε δύο περιπτώσεις. Όταν τη ρωτάω αν νέος ηθοποιός, αποφασισμένος να κάνει επιλογές… υψηλού πήχεως, σημαίνει και άδειο πορτοφόλι. Κι αν οι ελπίδες των είκοσι οκτώ της χρόνων προσανατολίζονται σε συγκεκριμένο κόμμα. Απόφοιτος του Θεάτρου Τέχνης, εξοπλισμένη και με άλλα προσόντα (έχει σπουδάσει κλασικό και σύγχρονο τραγούδι, κιθάρα και χορό), έβαλε εξαρχής τον πήχη των επιλογών της ψηλά. Είχε βέβαια τη δυνατότητα, αφού το ταλέντο της το διέκριναν πολύ γρήγορα οι κριτικοί, ο κόσμος και το σινάφι της. Αποτέλεσμα; Ένα βιογραφικό που ήδη καταγράφει ένα Βραβείο Μελίνα Μερκούρη και συνεργασίες με τον Λευτέρη Βογιατζή, τον Γιώργο Μιχαηλίδη, τον Γιώργο Κιμούλη. Στο σινεμά αντίστοιχα η συνεργασία της με την Κωνσταντίνα Βούλγαρη για το «Valse Sentimental» της χάρισε το βραβείο Α΄ γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 2007. Φέτος, η κριτική την εκθείασε για την ερμηνεία της στη «Χίλντε» της ιψενικής «Κυρίας από τη θάλασσα», που ανέβηκε στο Εθνικό. Ενδιαμέσως, συμμετείχε στην ταινία του Λάκη Παπαστάθη που θα δούμε του χρόνου και προετοιμάζεται να επιστρέψει με πολύ κέφι στον Βογιατζή, ενόψει της παράστασης με το καινούργιο έργο «Τόκος» του Γιώργου Δημητριάδη.

Πώς ήταν η εμπειρία σας από τη συνεργασία με τον Έρικ Στούμπε;

Λ.Μ.: Πολύ ιδιαίτερη γιατί δεν είχα ξαναδουλέψει με ξένο σκηνοθέτη. Αντιμετώπισα δηλαδή για πρώτη φορά τη δυσκολία της γλώσσας ενός κειμένου που εμείς αποδίδαμε στα ελληνικά, ενώ οι οδηγίες κι όλες οι συζητήσεις γίνονταν στα αγγλικά, που δεν ήταν καν η μητρική γλώσσα του Στούμπε. Κι όμως, τα γλωσσικά εμπόδια λειτούργησαν σε ένα μεγάλο βαθμό απελευθερωτικά, κυρίως στον τρόπο της έκφρασής μας. Γιατί δοκιμάζαμε πράγματα τα οποία, ενδεχομένως, να μην είχαμε την άνεση να τα εκφράσουμε τόσο ανοιχτά με έναν έλληνα σκηνοθέτη. Εδώ, επειδή είχαμε την ανάγκη να επικοινωνήσουμε κι ο μόνος τρόπος άμεσης επικοινωνίας ήταν το συναίσθημα, «ανοίγαμε» ακόμα περισσότερο. Αυτό ήταν το μεγάλο μας κέρδος.

Και τη Χίλντε πώς την προσεγγίσατε;

Λ.Μ.: Ο Στούμπε πρόσθεσε στον ρόλο ένα στοιχείο που από τον Ίψεν δεν υπερτονίζεται. Στην παράστασή μας βλέπουμε τη Χίλντε να κάνει ένα τεράστιο ξέσπασμα, τη στιγμή που η μητριά της αποφασίζει να φύγει απ’ το σπίτι. Αυτή ήταν μια δική του ιδέα που τη δουλέψαμε μαζί. Έχει πολύ ενδιαφέρον, γιατί έδωσε στον ρόλο χιλιάδες επίπεδα. Παρουσίασε τη νεαρότερη του σπιτιού να φέρνει ουσιαστικά μπροστά στα μάτια των άλλων το πρόβλημα. Έβαλε δηλαδή τη Χίλντε να εκπροσωπεί το ξέσπασμα όλης της οικογένειας.

Σε έναν ρόλο αναζητάτε προσωπικά σας βιώματα ή το αποφεύγετε;

Λ.Μ.: Σε έναν ρόλο γίνονται όλα. Σαφώς μπαίνω στη διαδικασία να δω τι μου λέει ο ρόλος και πώς μπορώ να τον προσεγγίσω, βάζοντας τον εαυτό μου μέσα σ’ αυτόν. Από κει και πέρα, ο σκηνοθέτης λειτουργεί σαν κλειδί στις διάφορες κατευθύνσεις που επιλέγω να πάρω. Εκείνος δηλαδή μου ξεκλειδώνει την πόρτα που επέλεξα.

Εδώ ανατρέξατε στη σχέση με τη μητέρα σας;

Λ.Μ.: Εν μέρει. Αλλά αν το είχα κάνει πολύ αναλυτικά σε σχέση με την εμπειρία μου, θα μίκραινα τον ρόλο. Οι μνήμες λειτουργούν λίγο ερήμην μας. Έτσι κι αλλιώς μας ακολουθούν, γιατί οι μνήμες είναι ό,τι είμαστε. Κι εγώ δεν χρειάζεται συνεπώς να τις επικαλούμαι ή να τις ζορίζω. Απλά προσπαθώ να «ανοίγω» και να αισθάνομαι. Πιστεύω πολύ στο εδώ και τώρα. Στη στιγμή. Η προσωπική δουλειά που κάνω αφορά την ετοιμότητά μου και τον έλεγχο του νευρικού μου συστήματος ώστε να μπορώ να μπω σε μια κατάσταση ξεσπάσματος, όπως κι όταν πρέπει, την κατάλληλη στιγμή.

Δουλεύετε και μόνη σας;

Λ.Μ.: Είμαι πολύ υπέρ της προσωπικής δουλειάς.

Είστε είκοσι οκτώ ετών. Έχετε κάνει όμως ήδη σπουδαίες συνεργασίες και για τις περισσότερες πήρατε πολύ καλές κριτικές. Αυτό σας δημιουργεί το άγχος της συνέπειας και της συνέχειας;

Λ.Μ.: Είναι λογικό όταν έχεις ακούσει θετικά σχόλια από ανθρώπους που εκτιμάς να σκέφτεσαι να μην τους απογοητεύσεις. Αλλά η μεγαλύτερή μου έννοια είναι κυρίως να μην απογοητεύσω τον εαυτό μου. Δεν έκανα τις επιλογές μου για να ευχαριστήσω κάποιον άλλο. Τις έκανα με θυσίες, για να ευχαριστήσω τον εαυτό μου και να του αποδείξω ότι μπορώ, με τον τρόπο που θέλω, να ακολουθήσω το δρόμο που θέλω και να κάνω τα πράγματα που θέλω. Φυσικά με ενδιαφέρουν οι γνώμες όσων εκτιμώ. Και απογοητεύομαι όταν βλέπω πως στην Ελλάδα η τόση προσοχή και οι αυστηρές επιλογές δεν έχουν τελικά και τόσο μεγάλη σημασία.

Γιατί το λέτε αυτό;

Λ.Μ.: Θα μπορούσα κι εγώ να κάνω ένα μικρό σκόντο ώστε να παίξω κάπου, όπου θα μου εξασφαλιζόταν κάποια οικονομική άνεση. Δεν το κάνω γιατί φοβάμαι και σκέφτομαι πώς να διαχειριστώ αυτό που έχω. Αλλά τα πράγματα έχουν γίνει τέτοιος αχταρμάς, ώστε να βλέπεις ανθρώπους που πρωταγωνιστούν σε καθημερινά σίριαλ να πρωταγωνιστούν και στην Επίδαυρο, κάτι που δεν θα έπρεπε να γίνεται. Αυτή όμως είναι η Ελλάδα. Κι αυτό μου προκαλεί τεράστια θλίψη.

Ειδικά στους νέους ηθοποιούς ο χαρακτηρισμός «καλός», εφόσον ταυτίζεται με όποιον κάνει επιλεγμένα πράγματα, σημαίνει συνήθως και φτωχός;

Λ.Μ.: Και δεν είναι μόνον αυτό. Φτάνεις ν’ αναρωτιέσαι αν τελικά εκτιμάται στα αλήθεια ό,τι κάνεις. Το θέμα είναι πως άνθρωποι οι οποίοι ακολούθησαν έναν φτηνό δρόμο δεν αντιμετωπίζουν κανένα κόστος. Όλοι είμαστε στην ίδια μοίρα. Και η μόνη διαφορά είναι ότι εμένα θα μου γράψουν ένα «μπράβο». Κατά τα άλλα, δεν υπάρχουν διαχωρισμοί ούτε ταυτότητες.

Έχετε μπει στη διαδικασία να σκεφτείτε να συμμετάσχετε σε ένα σίριαλ; Είναι γνωστό ότι οι ηθοποιοί ζουν κυρίως από την τηλεόραση…

Λ.Μ.: Μου έχουν γίνει προτάσεις που ενδεχομένως θα με ενδιέφεραν, αλλά δεν μπορούσα να ανταποκριθώ γιατί ήμουν φουλ στο θέατρο, κι εγώ δυσκολεύομαι να συνδυάζω πολλά πράγματα μαζί. Από κει και πέρα, αν μου προέκυπτε κάτι που θα με ενδιέφερε και δεν θα με έφθειρε, θα το σκεφτόμουν. Αλλά δεν θα ’θελα να είναι μια επιλογή που να με ζορίσει. Γιατί δεν θέλει και πολύ για να φθαρεί το όποιο ταλέντο ενδεχομένως έχει κανείς. Θέλει κι αυτό συντήρηση, όπως και η διάθεση και το πάθος. Είναι σαν μια ερωτική σχέση.

Ανήκετε πάντως σε μια γενιά ηθοποιών που, όπως παραδέχονται και οι μεγαλύτεροι συνάδελφοί σας, έφτασε καλύτερα εξοπλισμένη, με χορό, τραγούδι, ξένες γλώσσες.

Λ.Μ.: Υπάρχουν ηθοποιοί με δυνατότητες, αλλά όλοι μαζί δεν πιστεύω ότι έχουμε και τόσο υψηλό επίπεδο. Δεν ξέρω ποιος φταίει… Οι σχολές; Η τεμπελιά; Το ότι δεν έχουμε μάθει να δουλεύουμε μόνοι μας; Το ότι μπαίνουμε στο τρέξιμο χωρίς επί της ουσίας να είμαστε και τόσο έτοιμοι; Πάντως, σε σχέση με τους ξένους ηθοποιούς είμαστε πίσω. Σε οποιαδήποτε ξένη ταινία, και όχι απαραίτητα σημαντικού σκηνοθέτη, ακόμα κι ο τελευταίος ρόλος παίζει συγκλονιστικά. Στις δικές μας ταινίες ο πρώτος ρόλος είναι συνήθως απλά καλός. Έχουμε πολλές ελλείψεις, τις οποίες καλούμαστε να καλύψουμε μόνοι μας, γιατί ούτε καν μας τις επισημαίνουν. Είναι δυνατόν, π.χ., να μην έχουμε στις σχολές μάθημα κινηματογράφου και αργότερα να ανακαλύπτουμε εμπειρικά, κοντά στον σκηνοθέτη, πώς θα στηθούμε μπροστά από την κάμερα;

Εσείς πάντως έχετε αναλάβει δευτεραγωνιστικούς ρόλους. Έπρεπε να νικήσετε τον εγωισμό σας;

Λ.Μ.: Το δικό μου κίνητρο είναι να πιστεύω έναν ρόλο, ένα κείμενο κι έναν σκηνοθέτη. Σαφώς στους πρωταγωνιστικούς ρόλους έχεις μεγαλύτερες δυνατότητες να κάνεις ένα πιο ολοκληρωμένο ταξίδι, πράγμα που φυσικά μ’ ενδιαφέρει. Κυρίως όμως πιστεύω στους ρόλους που με ενδιαφέρουν, ανεξαρτήτως της «έκτασής» τους.

Ειδικά γυναίκες ηθοποιοί βγαίνουν κάθε χρόνο όλο και περισσότερες. Αυτό δημιουργεί συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού;

Λ.Μ.: Και βέβαια συναντάς ανταγωνισμό και μπαίνεις στη διαδικασία να είσαι πιο επιφυλακτικός ή, λόγου χάρη, να μοιράζεσαι δυσκολότερα τη χαρά σου ή μια λύπη. Από την άλλη, ο ανταγωνισμός δεν καλλιεργείται μόνο από τους ηθοποιούς, αλλά κυρίως από το υπόλοιπο «σύστημα», τους γύρω γύρω. Έτσι όμως κινδυνεύουμε να χάσουμε την ουσία. Δεν έχουμε δα να διεκδικήσουμε και τα Όσκαρ. Ας κοιτάξουμε λοιπόν να κάνουμε καλά και με συνέπεια τη δουλειά μας. Αυτό λέω στον εαυτό μου όταν στενοχωριέμαι με κάτι, αλλά κι όταν παίρνω τα πάνω μου. Ούτε τα βραβεία ούτε οι κριτικές είναι τόσο σημαντικά. Είναι βέβαια ένα «πλαίσιο» που μας βομβαρδίζει και μας ελκύει αληθινά. Αλλά… ας παίξουμε και κάνα ρόλο.

Εκτός από ηθοποιός είστε κι ένας νέος άνθρωπος. Μια που διανύουμε μια περίοδο… εθνικής αυτοκριτικής, τι σκέφτεστε για την κατάσταση της χώρας;

Λ.Μ.: Ανεξαρτήτως της συγκεκριμένης στιγμής, εμένα ό,τι με ενοχλεί περισσότερο σ’ αυτή τη χώρα είναι η μιζέρια της. Η Ελλάδα έχει μια επιφανειακότητα και μια μιζέρια που δεν έχει να κάνει με την οικονομική κρίση. Η μιζέρια της με ενοχλεί σε όλα τα επίπεδα• στις συμπεριφορές, στην εικόνα της χώρας, αισθητικά. Όσο για την κρίση που περνάμε, πιστεύω πως μπορεί να μας οδηγήσει και σε καλύτερα, όπως και οποιοδήποτε άλλο πρόβλημα που βάζει τους ανθρώπους στη διαδικασία να σκεφτούν ή να αγωνιστούν.

Η οικονομική κρίση δεν σας προκαλεί ανασφάλεια;

Λ.Μ.: Φυσικά. Από την άλλη, για εμάς που ασχολούμαστε με το θέατρο το οικονομικό θέμα δεν είναι καινούργια υπόθεση. Άρα η πιθανότητα να μου κόψουν ένα μισθό δεν με σοκάρει. Με προβληματίζει βέβαια. Περισσότερο όμως με προβληματίζει το αν θα έχουν κόσμο οι παραστάσεις.

Πολιτικά υπάρχει κάποιο κόμμα που σας κάνει να ελπίζετε για το τέλος της μιζέριας;

Λ.Μ.: Όχι. Απλά όχι.

Μένετε στη Φωκίωνος Νέγρη, μια κατεξοχήν πολυφυλετική γειτονιά. Τι εικόνες βλέπετε καθημερινά; Σας κάνουν να ελπίζετε, να λυπάστε, να φοβάστε ή τι άλλο;

Λ.Μ.: Όταν μένεις εκεί, από ένα σημείο και πέρα, παύεις να λυπάσαι και φοβάσαι. Ειδικά αυτές τις μέρες τρέμεις ακόμα και για το πώς θα μπεις στο σπίτι σου. Βέβαια, όλα αυτά είναι καινούργια για μένα. Μεγάλωσα σε μια τελείως διαφορετική, ήρεμη γειτονιά στα Βριλήσσια. Εκεί έβλεπα πράσινο, έκανα αμέριμνη βόλτες με το ποδήλατο και ξαφνικά είμαι εδώ. Κι αυτό μου προκαλεί έναν φόβο. Φοβάμαι να βγω και να κάνω μια βόλτα.

Από το θέατρο φαντάζομαι πως επιστρέφετε στο σπίτι σας περασμένη ώρα. Πώς είναι;

Λ.Μ.: Πολύ άγρια. Δηλαδή, πραγματικά τρέμεις για τη ζωή σου. Ειδικά τον τελευταίο μήνα. Προχθές κάποιος μου ζήτησε λεφτά. «Δεν έχω» του είπα, γιατί όντως δεν είχα. «Αν έβγαζα μαχαίρι θα ’βλεπες πώς θα ’βρισκες», μου είπε. Ήταν 2 το πρωί. Για δευτερόλεπτα σκέφτηκα «τι θα κάνω αν πραγματικά έχει μαχαίρι;». Ε, δεν είναι κατάσταση αυτή.

Από την άλλη, δεν υπάρχει μια γκετοποίηση και μια δαιμονοποίηση των Εξαρχείων, της Κυψέλης κι άλλων περιοχών;

Λ.Μ.: Εντελώς. Πραγματικά δεν ξέρω αν υπάρχει λύση, γιατί τα πράγματα γίνονται όλο και πιο άγρια. Αλλά είναι και οι δουλειές μας στο κέντρο και είναι πολύ δύσκολο να μένουμε εκτός. Λ.χ. το Εθνικό είναι στην Αγίου Κωνσταντίνου. Καμιά φορά βγαίνω σε ένα παράθυρο του θεάτρου για να καπνίσω και πίσω από τα κάγκελα παρατηρώ τι συμβαίνει γύρω γύρω. Σκέφτομαι πως είμαι σ’ ένα κτίριο όμορφο, υπερσύγχρονο και τέλειο, φυτεμένο στο απόλυτο underground. Εντελώς σουρεαλιστική εικόνα.

Στο σινεμά έχετε παίξει σε ταινίες όπως της Κωνσταντίνας Βούλγαρη που έθιγαν το θέμα των σχέσεων των νέων ανθρώπων, της έλλειψης επικοινωνίας, των καθημερινών ερώτων, της δυσκολίας έκφρασης του συναισθήματος. Έτσι είναι πραγματικά τα πράγματα;

Λ.Μ.: Η εποχή είναι τέτοια που έχει δημιουργήσει στους νέους ανθρώπους ένα κλείσιμο. Υπάρχει μια δυσκολία στο να ερωτευτούμε ή να εμπιστευτούμε ακόμα κι έναν φίλο. Υψώνουμε τοίχους. Γι’ αυτό έχει γίνει της μόδας η κατάθλιψη. Η νέα γενιά προτιμάει να μένει μόνη της. Άλλη μιζέρια κι αυτή! Αλλά ΟΚ, μεγάλε, μπορεί να φας και τα μούτρα σου. Μέσα στη ζωή είναι και να πληγωθείς, να πονέσεις, να χωρίσεις, να τα δώσεις όλα, να ερωτευτείς ή να τα εγκαταλείψεις όλα. Κι όμως, προτιμάμε να είμαστε κλεισμένοι στο καβούκι μας, μη τυχόν και χάσουμε κάτι από τον «πολύτιμο» κόσμο μας. Γι’ αυτό υπάρχει και μια ευκολία στο να χαλάμε σχέσεις και να διαγράφουμε οριστικά ανθρώπους.

Ευκολία γιατί;

Λ.Μ.: Γιατί ο χωρισμός έχει γίνει τόσο… SMS. Πέρα από τις τέχνες, την οικονομική κρίση, τους μετανάστες, το πιο θλιβερό είναι ότι είμαστε ανίκανοι να κάνουμε μια σχέση.

Υπάρχει όμως και η αισιόδοξη άποψη, ότι μετά από δύσκολες κοινωνικές και οικονομικές καταστάσεις η ζωή και η τέχνη επαναπροσδιορίζονται.

Λ.Μ.: Σ’ αυτό συμφωνώ κι εγώ. Άλλωστε, όταν πιάνεις πάτο δεν μπορείς παρά να αρχίσεις να ανεβαίνεις. Αλλά χειρότερο στάδιο κι από τον πάτο είναι η μετριότητα που τα τελευταία χρόνια είναι βασικό χαρακτηριστικό και στην τέχνη και στη ζωή μας.

Τον «πάτο» τον συναντάτε στην καθημερινότητά σας;

Λ.Μ.: Τον συναντάω και μάλιστα μ’ ενδιαφέρει να τον συναντάω. Δεν μπορεί να ζεις στον κόσμο σου, αγνοώντας τι υπάρχει εκεί έξω. Πρόσφατα λ.χ. που έγινε η μεγάλη απεργία ενάντια σε όλα αυτά τα μέτρα, η μισή Ελλάδα, αν όχι όλη, ασχολιόταν με το DVD της Τζούλιας.

Είναι ένα όμορφο κορίτσι. Αλλά δεν είναι και «κατασκεύασμα» κάποιων ΜΜΕ; Προβλήθηκε χωρίς να έχει καμία άλλη ιδιότητα εκτός από την ομορφιά της.

Λ.Μ.: Κι όχι μόνο προβλήθηκε. Έπαιξε και σε ταινία ως ηθοποιός. Γι’ αυτό σας λέω… Χάος.