Ακούγεται τουλάχιστον παράδοξο να το ισχυρίζεται αυτό ο Μιχάλης Χατζηγιάννης. Ο άνθρωπος που επί χρόνια είχε το άγγιγμα του Μίδα στη δισκογραφία, στις συναυλίες, στα νυχτερινά μαγαζιά, που «στολίστηκε» από νωρίς τον μανδύα «ποπ φαινόμενο», που ήταν πρώτο όνομα κάθε αστραφτερής μαρκίζας.

Ακούγεται τουλάχιστον παράδοξο να το ισχυρίζεται αυτό ο Μιχάλης Χατζηγιάννης. Ο άνθρωπος που επί χρόνια είχε το άγγιγμα του Μίδα στη δισκογραφία, στις συναυλίες, στα νυχτερινά μαγαζιά, που «στολίστηκε» από νωρίς τον μανδύα «ποπ φαινόμενο», που ήταν πρώτο όνομα κάθε αστραφτερής μαρκίζας. Και σήμερα; Πιο χαλαρός και γειωμένος, με τους κροτάφους του πια να έχουν γκριζάρει, τις ταχύτητες να έχουν πέσει, την ποπ εκ των πραγμάτων να τον αποχωρίζεται σιγά – σιγά, απενοχοποιημένος, κατασταλαγμένος, και μάλλον πιο αυθόρμητος. Αλλά επιμένει να βάζει στόχους και δύσκολα στον εαυτό του, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι οι ανασφάλειες μεγαλώνουν. Φέτος μπήκε ως τρίτο – και αταίριαστο εκ πρώτης όψεως – μέλος της παρέας Γιάννη Ζουγανέλη – Σάκη Μπουλά στην παράσταση «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος» (στην «Ακτή Πειραιώς»). Και είναι ίσως η πρώτη φορά που έχει αφήσει πίσω του την εικόνα του ειδώλου που δεν έχει ρωγμές. Το γιατί το εξηγεί ο ίδιος

Η διάθεση του κόσμου έχει αλλάξει. Το εισπράττεις; Έχει επιπτώσεις αυτό και στη δική σου ψυχολογία;
Τα τελευταία χρόνια διαπιστώνω καχυποψία, δυσπιστία και παθητικότητα στα βλέμματα και στη συμπεριφορά του κοινού. Μια απογοήτευση και μια πηγαία θλίψη. Αυτό κάνει φυσικά τη δουλειά μας πιο δύσκολη γιατί πρέπει να προσπαθήσουμε να μείνει ανοικτή η γέφυρα επικοινωνίας.

Η καχυποψία του κόσμου, που είπες, σε κάνει πιο απαιτητικό από τον εαυτό σου και περισσότερο επαγγελματία;
Αυτό που κάνει κάθε σωστός επαγγελματίας – ο οποίος αφουγκράζεται τις δυσκολίες της κοινωνίας – είναι να προσπαθεί να σκεφτεί σαν να είναι ένας από αυτούς που έρχονται να τον ακούσουν. Παρόλο που μπορεί να ακουστεί περίεργο, εγώ προσπαθώ να μπαίνω στη θέση του κοινού και να σκέφτομαι σαν να είμαι ένας άνθρωπος που θέλει να βγει και να διασκεδάσει, αλλά τον απασχολεί το οικονομικό. Εγώ πάντα ήθελα αυτό που προσφέρω να είναι άψογο, τέλειο, προσιτό. Αυτό κάνουμε και στην «Ακτή», όπου έχουν πέσει οι τιμές για τον κόσμο.

Κάποιος μπορεί να πει ότι συμπάσχεις εκ του ασφαλούς γιατί έχεις βγάλει χρήματα και δεν έχεις ανάγκη. Πώς μπορείς να συμπάσχεις με ανθρώπους που υποφέρουν;
Με την κακοήθεια, την κακοπιστία και τη βλακεία δεν μπορεί κανείς να τα «βάλει». Εγώ εκφράζω μια προσωπική θέση. Και το κάνω και πράξη.

Έχεις ρίξει το μεροκάματό σου;
Ε, καλά, αυτό είναι αυτονόητο. Η εποχή δεν επιτρέπει να κοιτάζεις τις προσωπικές σου απολαβές, αλλά να προσπαθείς να διατηρήσεις μια ισορροπία στα πάντα. Και να κρατήσεις τα κεκτημένα, δηλαδή αυτά που έχεις καταφέρει. Όλα αυτά δεν θέλουν ούτε υπερβολές ούτε εγωισμούς ούτε περίεργους ελιγμούς.

Μίλησες για «κεκτημένα». Εσύ επί 15 χρόνια είσαι στην κορυφή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Τώρα που το σκηνικό, λόγω της κρίσης, αλλάζει – λιγότερες καλοκαιρινές συναυλίες, πτώση πωλήσεων cd, λιγότερες εμφανίσεις – νιώθεις ανασφάλεια;
Αλλάζει πλέον το κοινωνικο-πολιτικό τοπίο σε όλο τον κόσμο. Δεν εθελοτυφλώ. Είναι άσχημο να βλέπεις λιγότερο κόσμο στις συναυλίες και τις πωλήσεις να πέφτουν. Αλλά είναι κατανοητό αφού ο κόσμος υποφέρει, η ανεργία σκαρφαλώνει. Δεν πρέπει να πνιγούμε στην ανασφάλεια, αλλά να φανούμε πιο οξυδερκείς. Εγώ στα δύσκολα αναπτύσσω άλλους μηχανισμούς, γίνομαι πιο νηφάλιος, πιο συνεπής, πιο δυνατός. Πρέπει να αντέξουμε και να μην πέσουμε σε δίνη.

Γενικά έχεις πέσει στο παρελθόν σε δίνη; Ας πούμε στη δίνη της επιτυχίας, του χρήματος, της δόξας, του star system; Μπήκες από πιτσιρικάς σε όλο αυτό «τριπάκι». Ένιωσες εγκλωβισμένος και ότι δεν μπορείς να το διαχειριστείς;
Υπάρχουν δύο περιπτώσεις ανθρώπων όσον αφορά το star system. Αυτοί που θέλουν να γίνουν σταρ και χρησιμοποιούν διάφορους μηχανισμούς και αυτοί που βρίσκονται στο star system αναπόφευκτα. Νομίζω ότι ανήκω στη δεύτερη κατηγορία, δηλαδή δεν το επιδίωξα. Ούτε μ’ αρέσει ούτε το απολαμβάνω ούτε το αποδέχομαι. Ο δικός μου ρόλος είναι άλλος. Δεν θα γίνω ποτέ οπαδός, φαν και θιασώτης του lifestyle και του star system. Εξάλλου, θεωρώ ότι το lifestyle έχει συνδεθεί άρρηκτα με μια πλασματική ζωή και μία πολυτέλεια που πλέον έχουν τελειώσει. Είναι καιρός να δούμε τη ζωή μας σε άλλη, πιο ουσιαστική βάση, πάνω σε άλλες αξίες κι άλλα ιδανικά.

Για να το θέσουμε και αλλιώς, η επιτυχία είναι μόνο παράδεισος ή και παγίδα; Μόνο το απολάμβανες ή σε έπνιγε κιόλας;
Δεν μπορείς να θεωρήσεις την επιτυχία παγίδα. Είναι φυσικό αποτέλεσμα ενός χαρίσματος, και ένα φιλελεύθερο ιδεολογικά σύστημα επιτρέπει και δικαιολογεί την ανταμοιβή των κόπων σου. Μπορεί να μου έριξαν δίχτυα, αλλά πιστεύω ότι τις περισσότερες φορές ξέφυγα. Είχε και άλλες επιπτώσεις. Απομονώθηκα από πολλούς φίλους, έγινα πολύ μοναχικός, κατηγορήθηκα αρκετά. Εντάξει, είχε και ένα βαρύ τίμημα η επιτυχία, αλλά στο τέλος της ημέρας δεν θα μπορούσα να κάνω κάτι διαφορετικό, γιατί ο δρόμος ήταν… μονόδρομος.

Η έννοια της επιτυχίας αλλάζει μέσα στα χρόνια; Φαντάζομαι στα 20 σου ονειρευόσουν να κάνεις συνεργασίες, να βγάλεις δίσκους, να γίνεις γνωστός, να βγάλεις χρήματα. Και τώρα;
Ναι, έχει αλλάξει πολλές μορφές η έννοια της επιτυχίας. Παλιότερα ήταν όλα αυτά που λες: να κάνω νέες συνεργασίες, να γνωρίσω από κοντά καλλιτέχνες που θαύμαζα – όπως ο Νταλάρας, η Αλεξίου, η Γαλάνη –, να αποκτήσω πράγματα. Στα 20 μου ήθελα την ανεξαρτησία μου. Ποιο παιδί δεν τη θέλει; Τώρα, τα υλικά δεν μου λένε τίποτα.

Η κρίση έχει φέρει αλλαγές στη ζωή σου; Έχεις κόψει πολυτέλειες, περιττά έξοδα;
Η ζωή μου δεν ήταν ποτέ υπερβολική, ούτε εξωπραγματική. Δεν ήμουν ποτέ σπάταλος για να χρειαστεί να κάνω περικοπές.

Είπες ότι έχασες φίλους. Δηλαδή, για να είσαι σταρ, πρέπει να είσαι και… μοναχικός καβαλάρης;
Όσο κι αν θέλουμε να παρουσιάζουμε τα πράγματα εξευγενισμένα, ιδανικά και ρομαντικά, ότι δηλαδή όλα συνδυάζονται, αυτό δεν ισχύει. Ο δρόμος της «αποθέωσης» έχει μια τέτοια μοιραία επίπτωση. Γιατί οι άνθρωποι γύρω σου δεν σε γνωρίζουν από παλιά, πριν γίνεις γνωστός. Κυνηγούν ένα είδωλο και όχι μια ουσιαστική ύπαρξη.

Επομένως, οι φίλοι σου ποιοι είναι; Συμμαθητές;
Λόγω της απόστασης, συμμαθητές δεν έχω πολλούς. Ίσως δεν έχω καθόλου φίλους από τη δουλειά. Έχω παιδικούς φίλους, αλλά γενικά έχω καλή σχέση με τα αντικείμενα.

Δηλαδή;
Είμαι… αντικειμενολάγνος. «Παντρεύομαι» αντικείμενα. Συνδέομαι με τις κιθάρες μου, το πιάνο μου, τα βιβλία μου, το αυτοκίνητό μου. Σου φαίνεται αστείο, ε;

Είσαι μοναχικός τύπος;
Απόλυτα. Και επειδή οι φίλοι μου δεν είναι… δεν κάνουμε πολλή παρέα.

Μίλησες πριν για εφευρετικότητα σε καιρούς κρίσης. Με αυτήν τη λογική έγινε η φετινή συνεργασία σου με Γιάννη Ζουγανέλη και Σάκη Μπουλά, που ακούστηκε αρχικά λίγο παράδοξη; Το σκεπτικό ήταν να κάνεις κάτι διαφορετικό, μια στροφή, να ανοιχτείς και σε ένα άλλο κοινό;
Ναι, όλα αυτά τα στοιχεία μού έδωσαν το έναυσμα. Με ενέπνευσαν πολύ ο Ζουγανέλης και ο Μπουλάς. Τα βρήκαμε με τη μία. Η διαφορετικότητα είναι αυτό που μας κάνει να επιζούμε σε αυτόν τον χώρο. Στην ουσία αυτής της πρότασης υπήρχε καλλιτεχνική ανησυχία και πρόκληση. Είχα, βέβαια, αμφιβολίες και άγχος, αλλά υποχώρησαν γιατί με τον Γιάννη και τον Σάκη βρήκαμε κοινά σημεία αναφοράς. Μπορεί να είμαστε αταίριαστοι μεταξύ μας, με διαφορετικές καταβολές, αλλά τελικά αυτό δεν φαίνεται «ξένο».

Τα τελευταία χρόνια, που συνήθως ήσουν μόνος σου, κάποιος που θα ερχόταν να σε παρακολουθήσει, έλεγε «πάω στον Χατζηγιάννη». Τώρα μπορεί να λέει «πάω στον Ζουγανέλη, τον Μπουλά και τον Χατζηγιάννη». Σε ενοχλεί;
Φιλοξενούμαι σε μία μουσική σκηνή ως τραγουδιστής, σε έναν χώρο που καθιερώθηκε από τον Ζουγανέλη και τον Μπουλά. Είμαι στην έδρα τους. Και αυτό είναι η ουσία της συνεργασίας. Κάθε χρόνο στον χώρο διαμορφώνεται μια ξεχωριστή παράσταση με βάση το γέλιο και τη σάτιρα. Εγώ εξυπηρετώ κυρίως τις ανάγκες του τραγουδιού. Πιστεύω ότι από αυτήν την παράσταση μόνο κερδίζω και η επαφή μου με τον Γιάννη και τον Σάκη μου προσφέρει μόνο θετικά στοιχεία. Έχω αλλάξει πολύ αυτό το εξάμηνο. Έχω γίνει πιο αυθόρμητος. Η καθημερινή παρέα και με αυτούς τους δύο με έχει κάνει πολύ πιο εξωστρεφή.

Το κοινό σου ήταν κυρίως έφηβα κορίτσια. Τώρα που μεγαλώνεις, που γκριζάρεις, σε ακολουθεί αυτό το κοινό ή σε εγκαταλείπει; Εσύ θέλεις άλλο κοινό πλέον;
Νομίζω ότι είναι στο χέρι σου να διευρύνεις και να διαμορφώνεις το κοινό σου όσο μεγαλώνεις και όσο ανοίγεις τη βεντάλια των μουσικών σου επιλογών. Το κοινό, βέβαια, δεν μπορείς να το χειραγωγήσεις. Δεν είναι ψηφοφόροι να σε ακολουθούν με πολιτικές εξαγγελίες. Και εμείς, οι καλλιτέχνες, δεν είμαστε πολιτικοί. Αλλά πρέπει να έχεις αντίληψη των πραγμάτων όταν από ένα σημείο και μετά η ηλικία δεν σε βοηθά και η εικόνα σου δεν μπορεί να ικανοποιήσει ένα icon μιας συγκεκριμένης φόρμουλας. Τότε πρέπει η μουσική σου να είναι τόσο δυνατή, πειστική και εκφραστική, ώστε να μπορεί να εκφράσει συναισθήματα ανθρώπων άλλων και περισσότερων ηλικιών. Για τα κορίτσια που λες, δεν ξέρω. Οι μικρές ηλικίες καμιά φορά μεγαλώνουν μαζί σου.

Εσένα πώς σου φαίνεται ο εαυτός σου που γκριζάρει;
Καμιά φορά αυτό είναι δύσκολο και για τους άντρες. Αλλά προσπαθώ να συμβιβάζομαι με το θέμα του χρόνου. Το ότι μεγαλώνω με κάνει να θέλω να δουλεύω περισσότερο, να κατακτώ περισσότερα πεδία. Στα 33 μου νιώθω σαν να μην έχω κάνει τίποτα. Μεγαλώνει η ανασφάλειά μου για το τι έχω μπροστά μου ακόμα. Είναι αυτό το ανικανοποίητο που βγαίνει από μέσα μου.

Αν όμως σε ακούσει κάποιος, μπορεί να πει ότι είσαι αχόρταγος και ανικανοποίητος. Ισχύει αυτό;
Είμαι ανικανοποίητος ως προς τη δουλειά μου. Και το δηλώνω απερίφραστα γιατί η αγάπη για τη μουσική είναι τόσο μεγάλη που δεν νομίζω να ικανοποιηθεί ποτέ. Είναι άσβεστη η επιθυμία μου να δημιουργώ.

Αν έκανες τον απολογισμό σου, γιατί θα ήθελες να «μείνεις» στην Ιστορία της ελληνικής μουσικής;
Η υστεροφημία δεν με νοιάζει. Εκφράζει ματαιοδοξία. Με ενδιαφέρει μόνο το σήμερα.

Έχω ακούσει ανθρώπους να λένε ότι δεν ακούνε τη μουσική σου, αλλά αναγνωρίζουν το ταλέντο σου. Θα ήθελες να στραφείς και σε ένα άλλο ρεπερτόριο;
Με τιμά το γεγονός ότι ακόμα και οι άνθρωποι που δεν ακούνε τα τραγούδια μου αναγνωρίζουν σε μένα ένα ταλέντο. Από εκεί και πέρα, είναι εύλογο να μην είσαι συμπαθής ως καλλιτέχνης σε όλους. Το αντίθετο, θα ήταν ύποπτο. Οι επιλογές μου δείχνουν ότι υπάρχει διάθεση και σκέψεις και για άλλα πράγματα.

Είσαι σταρ από… κούνια, με την έννοια ότι απόλαυσες την επιτυχία και τη διασημότητα από πολύ νεαρή ηλικία. Τα βρήκες δύσκολα στη ζωή σου; Όλα ήταν εύκολα; Αντιμετώπισες εμπόδια;
Δεν είχα κάποια ιδιαίτερη δυσκολία. Δεν μπορώ να φτιάξω ένα παραμύθι περίεργο απλώς για να ομορφύνω την ιστορία της συνέντευξης, ότι δηλαδή είχα δυσκολίες και διάφορα τέτοια. Δεν υπήρχαν δυσκολίες, υπήρχε αποφασιστικότητα. Και ένας μονόδρομος, με την έννοια ότι αυτό ήθελα να ακολουθήσω.

Με το χέρι στην καρδιά, σου λείπει καθόλου το 18χρονο παιδί που ήταν γεμάτο γκάζια, αλλά τραγουδούσε με μια κιθάρα σε ένα μαγαζί για λίγους ανθρώπους;
Όχι, δεν μου λείπει με την έννοια ότι θα ήθελα να ξαναγυρίσω σε κάτι τέτοιο. Νοσταλγώ, βέβαια, κάποιες στιγμές. Μου λείπουν οι στιγμές της ανακάλυψης, τότε που με ακούγανε για πρώτη φορά και εξέφραζαν αυθόρμητα τα πρώτα σχόλια. Τώρα οι ευθύνες είναι πολύ μεγαλύτερες.

Τώρα δηλαδή που έχεις χορτάσει τον καλό τον λόγο, το να έρθει κάποιος και να σου πει ότι έχεις καλή φωνή μπαίνει από το ένα αυτί και βγαίνει από το άλλο;
Όχι, καθόλου, αλλά τώρα πια ξέρω ποια σχόλια είναι ειλικρινή, ποια είναι προκαθορισμένα, ποια είναι απλές φιλοφροσύνες. Τώρα η ειλικρίνεια είναι πιο δυσεύρετη. Για αυτό σου λέω ότι τα άψυχα αντικείμενα είναι πιο… safe.

Από τη μία λες ότι σε έχει κουράσει η υπερέκθεση της προσωπικής σου ζωής, από την άλλη όμως στο ραδιοφωνικό σποτάκι για την παράσταση, ο Ζουγανέλης σε ρωτάει αν τελικά θα παντρευτείς τη Ζέτα Μακρυπούλια. Αυτό δεν είναι… σχήμα οξύμωρο;
Το κείμενο το έγραψαν ο Ζουγανέλης και ο Μπουλάς. Όταν διακωμωδείς και σατιρίζεις, ουσιαστικά εξαγνίζεσαι και απενοχοποιείσαι από οτιδήποτε μπορεί να συμβαίνει. Κάνω και εγώ πλάκα με όλο αυτό που συμβαίνει.

Έτσι όπως είναι πια η Ελλάδα, που χορεύει στους ρυθμούς της τρόικας και του ΔΝΤ, πώς νοιώθεις ως κάτοικος αυτής της χώρας; Πριν από λίγο καιρό είχες δηλώσει συμπάθεια στον Σαμαρά. Εξακολουθεί να σε εκφράζει;
Στη φάση που διανύει η χώρα με εκφράζουν εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις που παλεύουν ώστε η Ελλάδα να κρατηθεί στην Ευρώπη, να ορθοποδήσει, να βγει από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης, να μπορέσει να γυρίσει σε ρυθμούς ανάπτυξης, να γίνει ανταγωνιστική, να αφήσει πίσω της την οικονομική κρίση. Έχω εμπιστοσύνη και εκτιμώ τον πρωθυπουργό. Και βλέπω μια εθνική προσπάθεια με θετικά αποτελέσματα.