Παρατημένες στη μοίρα τους οι Κυκλάδες, παραμένουν ασύνδετες με το κεντρικό σύστημα ηλεκτροδότησης

Παρατημένες στη μοίρα τους οι Κυκλάδες, παραμένουν ασύνδετες με το κεντρικό σύστημα ηλεκτροδότησης

Η ενεργειακή ιστορία των Κυκλάδων είναι μία ακόμη περιπέτεια, όπως αυτή που ζει εδώ και δεκαετίες ολόκληρη η χώρα. Το πρόβλημα της αυξημένης ζήτησης τους καλοκαιρινούς μήνες είναι γνωστό και καταγεγραμμένο, όπως και οι προσπάθειες όλων των ανθρώπων της ΔΕΗ να καλύψουν τις ανάγκες με όποιο πρόσφορο μέσο είχαν όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Η υπόθεση της Σαντορίνης έφερε στην επιφάνεια με δραματικό τρόπο τόσο την έλλειψη οποιασδήποτε μέριμνας από την πολιτεία όσο και τη μεγάλη καθυστέρηση στην οριστική λύση, που επί σχεδόν μία δεκαετία υπόσχονται οι εκάστοτε αρμόδιοι υπουργοί, αλλά ποτέ δεν δόθηκε μέχρι σήμερα. Όπως όλα δείχνουν, δεν θα δοθεί ούτε τώρα.

Η ιδέα για τη διασύνδεση των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας συζητήθηκε έντονα τη δεκαετία του ’90, αλλά τότε οι αρμόδιες αρχές είχαν θέσει άλλες προτεραιότητες: την «απελευθέρωση» της αγοράς και την προετοιμασία για ιδιωτικές μπίζνες. Ως πρόσχημα για να παραπεμφθεί το θέμα στις ελληνικές καλένδες προβλήθηκαν οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών.

Στις αρχές του 2006 – κι ενώ η «απελευθέρωση» βάδιζε προς τον έκτο χρόνο της – οι όμιλοι Κοπελούζου και Σαμαρά ανακοίνωναν ένα σχέδιο που από πολλούς θεωρήθηκε φιλόδοξο: Με προϋπολογισμό 700 εκατ. ευρώ, θα κατασκευάζονταν στα νησιά των Κυκλάδων αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 400 MW, παράλληλα με τη διασύνδεση των νησιών, όπως και της Σύρου, με το Λαύριο. Το έργο της διασύνδεσης είχε υπολογιστεί στα 290 εκατ. ευρώ, αλλά η επένδυση «κόλλησε», καθώς υπήρξαν σοβαρές αντιπαραθέσεις για την αποκλειστικότητα στη χρήση της διασύνδεσης που διεκδικούσε η κοινοπραξία.

Στη συνέχεια ξέσπασαν έντονες αντιπαραθέσεις για το ποιος θα υλοποιήσει την επένδυση και υπό ποιους όρους. Η ΔΕΗ εμφανίστηκε ως το φαβορί για το έργο, αλλά ποτέ δεν της επιτράπηκε η κατασκευή των υποδομών που θα έδιναν λύση στο πρόβλημα. Όλο αυτό το διάστημα διάφοροι υποψήφιοι και εν δυνάμει ανταγωνιστές προσδοκούσαν να ενταχθεί το έργο σε κοινοτικά προγράμματα ή να επιδοτηθούν τα έργα. Εν τέλει δεν έγινε τίποτε.

Τα ευτράπελα

Στο μεσοδιάστημα οι υπηρεσίες της ΔΕΗ έκαναν μεγάλες προσπάθειες για να δίνουν λύσεις στα προβλήματα που προέκυπταν και κατάφεραν να δημιουργήσουν υποτυπώδεις υποδομές, που αντιμετώπιζαν έστω προσωρινά τα προβλήματα. Έτσι, η Πάρος έχει ήδη συνδεθεί με Νάξο, Ηρακλειά, Κουφονήσια, Ίο, Σίκινο και Φολέγανδρο. Ωστόσο οι διασυνδέσεις αυτές δεν επαρκούν για την ασφαλή τροφοδοσία των νησιών με ηλεκτρική ενέργεια. Μάλιστα, είναι πολύ πιθανό, σε μελλοντική φάση – κι εφόσον ξεκινήσει η υλοποίηση του σχεδίου της συνολικής διασύνδεσης – οι υποδομές αυτές να θεωρηθούν μη αποδοτικές και να αποσυρθούν, ακυρώνοντας τις προηγούμενες επενδύσεις!

Με τον διαχωρισμό του τομέα της μεταφοράς ηλεκτρισμού και τη δημιουργία του ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) η αρμοδιότητα μεταφέρθηκε στο νέο φορέα. Ο διαγωνισμός που προκηρύχθηκε πριν από ένα χρόνο είχε προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ, δηλαδή σχεδόν 40% ακριβότερα απ’ ό,τι το σχέδιο Κοπελούζου.

Στη διαδικασία συμμετείχαν δύο κοινοπραξίες. Στην πρώτη ήταν επικεφαλής ο όμιλος Στασινόπουλου ενώ στη δεύτερη η γερμανική Siemens, απαλλαγμένη από τις κατηγορίες για μίζες, μετά την επικύρωση της συμφωνίας που υπέγραψε η κυβέρνηση Παπανδρέου.

Στον διαγωνισμό έγιναν πολλά ευτράπελα, καθώς επιχειρήθηκε να απορριφθεί η προσφορά του ελληνικού ομίλου, έτσι ώστε το έργο να καταλήξει στους Γερμανούς. Εντούτοις, υπό τον φόβο των αντιδράσεων ο ΑΔΜΗΕ κήρυξε τη διαδικασία άγονη. Τον Ιούλιο, πάντως, προχώρησε σε νέα προκήρυξη, με μειωμένο προϋπολογισμό, που πλέον είναι στα 240 εκατ. ευρώ, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για την ποιότητα κατασκευής του έργου.

Πάλι σε αδιέξοδο η διασύνδεση

Η υπόθεση της Σαντορίνης καταδεικνύει την ανάγκη να υλοποιηθεί το σχέδιο της διασύνδεσης με βάση τις πραγματικές ανάγκες των κατοίκων των νησιών κι όχι με βάση τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Άλλωστε, για τα έργα αυτά ο Έλληνας καταναλωτής πληρώνει κάθε χρόνο περισσότερα από 650 εκατ. ευρώ στις λεγόμενες «Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας» (ΥΚΩ).

Τεχνικοί και ειδικοί επί των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής μιλώντας στο «Π» ανέφεραν ότι το ατύχημα στη Σαντορίνη ήταν ένα εξαιρετικά σπάνιο συμβάν, ένας συνδυασμός αρνητικών συγκυριών. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι τα συνεργεία της ΔΕΗ έκαναν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να αποκαταστήσουν την ηλεκτροδότηση, συνδέοντας 30 γεννήτριες (Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη) μέσα σε τέσσερις ημέρες, ενώ στην αντίστοιχη περίπτωση της Κύπρου το 2010, με την καταστροφή του Σταθμού στο Μαρί, η αποκατάσταση της ηλεκτροδότησης έγινε έπειτα από τρεις εβδομάδες – και πάλι με τη συμβολή των τεχνικών της ΔΕΗ.
Ωστόσο, όλα συνηγορούν στο ότι το μπλακ άουτ στις Κυκλάδες ήταν θέμα χρόνου να συμβεί. Και οι ευθύνες ανήκουν αποκλειστικά στις κυβερνήσεις των τελευταίων δεκαετιών, που καθυστέρησαν να προωθήσουν αποτελεσματικές λύσεις και απέτρεψαν την υλοποίηση της επένδυσης από τη ΔΕΗ, η οποία θα είχε και το πάνω χέρι στη διαχείριση του συστήματος.

Κανείς από όσους χειρίστηκαν την υπόθεση δεν μπορεί να ισχυριστεί πως δεν γνώριζε το πρόβλημα. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2010 ο πρόεδρος της ΡΑΕ Νίκος Βασιλάκος, σε επιστολή του προς την τότε ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, είχε αναδείξει τον κίνδυνο να μείνουν τα νησιά του κεντρικού Αιγαίου χωρίς ρεύμα, εάν δεν προχωρήσουν τα έργα της διασύνδεσης.

Παράγοντες της αγοράς, πάντως, επισημαίνουν τον κίνδυνο που παραμονεύει αν ο νέος διαγωνισμός του ΑΔΜΗΕ φτάσει σε αδιέξοδο, με αποτέλεσμα το μπλακ άουτ να συνεχίσει να απειλεί τις Κυκλάδες. Σε αυτή την περίπτωση, άτομα με ποικίλα συμφέροντα θα συνεχίσουν να τρίβουν τα χέρια τους… Άλλωστε, σε τέτοιες καταστάσεις, όσοι διαθέτουν κινητές μονάδες (Ηλεκτροπαραγωγά Ζεύγη), τις νοικιάζουν στη ΔΕΗ και αποκομίζουν τεράστια κέρδη. Όπως λέει ο λαός, «ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται»…