Η οικογένεια Δελλατόλα αποφασίζει να επιστρέψει στις ρίζες της, στον δικό της τόπο, στο νησί εκείνο των Κυκλάδων όπου όλα είναι αλλιώς…

Λώρη Κέζα
Υπόθεση Laurus – Τα κατορθώματα της Ρόζας Δελλατόλας
Σχέδια: Κωνσταντίνος Παπαμιχαλόπουλος
Εκδόσεις: Διόπτρα
Σελ: 115

Η οικογένεια Δελλατόλα αποφασίζει να επιστρέψει στις ρίζες της, στον δικό της τόπο, στο νησί εκείνο των Κυκλάδων όπου όλα είναι αλλιώς… Αξιοποιώντας άριστα την ιστορία του νησιού της Τήνου αλλά και τον πλούτο της λαϊκής του παράδοσης, η συγγραφέας καταφέρνει, εκτός των άλλων, και έναν μικρό άθλο: να αποφύγει την ηθογραφία. Παρά το γεγονός ότι όλα τα υλικά επιβάλλουν ως αναγκαία συνθήκη το ηθογραφικό αφήγημα, η Κέζα εκμεταλλεύεται δεξιοτεχνικά εκείνη την πολιτισμική διάσταση του νησιού που το συνδέει ιστορικά με την ενετική περίοδο και ό,τι αυτή κληροδότησε στον τόπο.

Έτσι, ενώ η πλοκή περιορίζεται ασφυκτικά στα ελάχιστα όρια ενός μικρού χωριού της Τήνου, τα Λουτρά – εκεί όπου εγκαθίσταται η οικογένεια Δελλατόλα –, η ιστορική Σχολή των Ουρσουλινών του χωριού χαρίζει μια πειστική και αβίαστη οικουμενική διάσταση στα τεκταινόμενα. Στην ουσία, η συγγραφέας αντιπαραβάλλει την πραγματικότητα του τόπου με τη δυναμική της εκπαίδευσης – αυτής που δεν γνωρίζει σύνορα, αυτής που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις θρησκευτικές, εθνικές και κοινωνικές προκαταλήψεις. Στα ασφυκτικά όρια ενός χωριού των Κυκλάδων συνυπάρχει ταυτόχρονα με τις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες του τόπου και η παγκοσμιότητα με τα σύγχρονα προβλήματα. Έτσι, στο σύντομο και καλογραμμένο αφήγημα θίγονται οι θρησκευτικές διαφοροποιήσεις (ορθόδοξοι – καθολικοί), το πρόβλημα του φυλετικού ρατσισμού (Έλληνες – Αλβανοί), η διαφθορά (μέσα από την καθόλου συμπτωματική αναφορά στις έκνομες ενέργειες ενός άπληστου εργολάβου, ενός δημάρχου και των αστυνομικών αρχών), ταυτόχρονα με τη διακριτική και όχι δίχως κριτική στάση υπέρ ενός οικολογικού – στην ευρύτερή του έννοια – τρόπου ζωής που έχει σαν βάση του τον σεβασμό στο περιβάλλον – ο οποίος έρχεται σε αντιδιαστολή με την άλογη και ισοπεδωτική θεωρία της οικονομικής ανάπτυξης που επιβάλλεται σαν ύψιστη αναγκαιότητα και υπεράνω κάθε τιμήματος.

Στο αφήγημα πρωταγωνιστεί η μικρή και δαιμόνια Ρόζα, το δεύτερο παιδί της οικογένειας που εγκαθίσταται στα Λουτρά με σκοπό μια εναλλακτική ζωή. Η επαγγελματική ωστόσο επιλογή της οικογένειας να ανοίξει ένα Γραφείο Τελετών στο νησί προσκρούει πάνω σε μια απίθανη… ταφική ιδιαιτερότητα!

Χαρακτήρες, ονόματα, ήθη και έθιμα, συνήθειες, όλα αναπαρίστανται με «τοπικά υλικά» και αφορμές προκειμένου να συνθέσουν μιαν ιστορία σύγχρονη, όπου το νέο συγκρούεται με το παλιό συμβολικά και ουσιαστικά κυρίως μέσα από την ανασύσταση και επαναλειτουργία της Σχολής των Ουρσουλινών, η οποία αποτελεί τον στόχο εγκληματικών ενεργειών ως φορέας της εκπαίδευσης. Η δε λύτρωση έρχεται μέσα από την ατομική προσπάθεια – όπως είναι αυτή της μικρής Ρόζας –, η οποία βρίσκει τη δικαίωσή της μέσα στην κοινωνία.