Η τρόικα φταίει που ψηφίζουμε νόμους και μετά προσπαθούμε να τους εφαρμόσουμε «νομοθετώντας» ξανά μέσω εγκυκλίων και Υπουργικών Αποφάσεων; 

Η τρόικα φταίει που ψηφίζουμε νόμους και μετά προσπαθούμε να τους εφαρμόσουμε «νομοθετώντας» ξανά μέσω εγκυκλίων και Υπουργικών Αποφάσεων; Ευθύνη της τρόικας είναι που περνάνε διατάξεις οι οποίες αποδεικνύονται στην πράξη ανεφάρμοστες και τροποποιούνται ξανά και ξανά;

Με χαρακτηριστική ευκολία, το υπουργείο Οικονομικών πρώτα νομοθετεί και μετά σκέφτεται. Διατάξεις που επηρεάζουν τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών αποδεικνύεται τώρα ότι χρήζουν επαναδιατύπωσης ή εξειδίκευσης μέσω Υπουργικών Αποφάσεων καθώς στην πράξη δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από αυτά που επιλύουν. Μια χώρα ολόκληρη έχει γίνει άνω – κάτω.
• Εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες ψάχνουν να βρουν πώς θα τηρήσουν τα βιβλία της εφορίας επειδή κάποιος σύμβουλος στην… αυλή του Στουρνάρα σκέφτηκε ότι με αυτόν τον τρόπο θα σταματήσουν οι υπερτιμολογήσεις αγροτικών προϊόντων και η κλοπή του ΦΠΑ.
• Η κτηματαγορά έχει παγώσει επειδή και πάλι οι σύμβουλοι αποφάσισαν να επιβάλουν έναν φόρο (τον φόρο υπεραξίας ακινήτων) χωρίς καν να ρωτήσουν τις αρμόδιες διευθύνσεις του υπουργείου Οικονομικών.
• Λογιστές, φοροτεχνικοί και επιτηδευματίες είναι στα… κάγκελα λόγω των απίστευτων προστίμων. Ακόμη και τώρα το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει ξεκαθαρίσει καν τι τιμωρείται και πώς, ενώ ο γενικός γραμματέας φορολογικών εσόδων δίνει οδηγίες στο κοινό του μέσω… Twitter. Από εκεί μπορεί να ενημερωθεί κάποιος ότι οι τροποποιητικές δηλώσεις ενδέχεται να μη φορτώνονται με πρόστιμο.

Αποδείξεις: αλλαγή άνευ λόγου
Ανώτατο στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών παραδέχεται ότι η όγδοη τα τελευταία δέκα χρόνια αλλαγή στον μηχανισμό συλλογής των αποδείξεων λιανικής δεν εξυπηρετεί κανέναν απολύτως στόχο πέραν του επικοινωνιακού. «Αν καταργούσαμε το μέτρο των αποδείξεων, θα μας κατηγορούσατε ότι ευνοούμε τη φοροδιαφυγή ενώ, αν το κάναμε αυστηρότερο, ότι επιβαρύνουμε τα φτωχότερα στρώματα ζητώντας τους να προσκομίσουν αποδείξεις που δεν μπορούν λόγω οικονομικής αδυναμίας να συγκεντρώσουν».
Επειδή λοιπόν η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών βρέθηκε, επικοινωνιακά, πίσω από τον γκρεμό και μπροστά από το ρέμα, αποφάσισε να κάνει μια… τρύπα στο νερό. Έφτιαξε ένα ακόμη γραφειοκρατικό μέτρο που επιβαρύνει τον πολίτη χωρίς να έχει την παραμικρή πιθανότητα να συμβάλει στην πάταξη της φοροδιαφυγής ή στην αύξηση των δημοσίων εσόδων. Πρέπει ο κάθε πολίτης να συγκεντρώσει αποδείξεις που να αντιστοιχούν στο 10% του εισοδήματός του, διότι, αν δεν το κάνει, θα πληρώσει πρόστιμο που θα υπολογίζεται με συντελεστή 22% επί της αξίας των αποδείξεων που δεν θα προσκομίσει. Καλά μέχρι εδώ.
Έλα όμως που θα πρέπει έξι εκατομμύρια νοικοκυριά να ξεχωρίζουμε ποιες αποδείξεις προέρχονται από σούπερ-μάρκετ και βενζινάδικα, να τις βάλουμε στην άκρη και να λάβουμε υπόψη το μισό της αναγραφόμενης σε αυτές αξίας.
• Ποιος καταναλωτής θα μπει σε αυτήν τη διαδικασία;
• Ποιος λογιστής θα αναλάβει να κάνει αυτήν τη δουλειά για λογαριασμό των πελατών του.
• Και, το κυριότερο, ποιος εφοριακός θα ελέγξει αν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενες διατάξεις σε περίπτωση ελέγχου;
Είναι ένα μέτρο που υπάρχει για να υπάρχει. Το υπουργείο Οικονομικών το γνωρίζει και απλώς υπόσχεται – διά των non paper – ότι θα έχει να μας κάνει μια πιο ολοκληρωμένη πρόταση για το 2015. Δεν εκπλήσσει κανέναν η αναβολή. Το ίδιο συμβαίνει συστηματικά από το 2009 και μετά.

Φόρος υπεραξίας, αλλά σε ποια τιμή;
Μέχρι και οι συμβολαιογράφοι έφτασαν την προηγούμενη εβδομάδα στο σημείο να κάνουν… απεργία. Για την ακρίβεια, δήλωσαν ότι αρνούνται να συντάξουν συμβόλαια για τη μεταβίβαση ακινήτων καθώς φέρουν την ευθύνη για την επιβολή του φόρου υπεραξίας που επιβάλλεται από 1.1.2014 στους πωλητές ακινήτων. Το υπουργείο Οικονομικών ψήφισε μέσα στο καλοκαίρι νόμο που επιβάλλει φόρο με συντελεστή 15% σε όποιον πουλάει ακίνητο. Ο φόρος υπολογίζεται επί της διαφοράς «τιμή πώλησης μείον τιμή αγοράς».
Ποια είναι όμως η τιμή απόκτησης; Διότι μπορεί ο πωλητής να έχει κληρονομήσει το ακίνητο ή να του το έχουν δωρίσει. Επίσης, ποια είναι η τιμή πώλησης; Διότι η φορολογία κεφαλαίου επιβάλλει ο φόρος να υπολογίζεται στο υψηλότερο τίμημα: είτε την αντικειμενική αξία του ακινήτου είτε την αγοραία.
• Από τη στιγμή που όλες οι αγοραπωλησίες – ή τουλάχιστον οι περισσότερες – γίνονται πλέον με τίμημα χαμηλότερο των αντικειμενικών αξιών, θα πληρώνει ο πωλητής φόρο για ένα τίμημα που δεν θα εισπράττει;
• Θα φορολογείται για μια υπεραξία που θα υπάρχει μόνο στα χαρτιά;
Νομοθέτησαν τον περασμένο Ιούλιο, αλλά δεν σκέφτηκαν τις επιπτώσεις του μέτρου που προωθούν. Έτσι, όταν οι συμβολαιογράφοι έκρουσαν τον κώδωνα του κινδύνου, ανώτατα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών επιφυλάχθηκαν να απαντήσουν αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη και για τροποποίηση του νόμου. Ενός νόμου που ψηφίστηκε μόλις πριν από έξι μήνες. Τέτοιος σχεδιασμός!

Τα πρόστιμα που σκοτώνουν
Άλλο ένα ζήτημα για το οποίο το υπουργείο Οικονομικών πρώτα νομοθέτησε και μετά κάθισε να ακούσει τα επιχειρήματα των άμεσα εμπλεκομένων, δηλαδή των επιτηδευματιών και των λογιστών. Πώς να μην ξεσηκωθεί θύελλα αντιδράσεων όταν έγινε σαφές ότι το νέο ποινολόγιο της εφορίας φέρνει αύξηση προστίμων για όσους καταθέτουν εκπρόθεσμα τη δήλωσή τους έστω και για μια ώρα ενώ φέρνει ελαφρύνσεις – και μάλιστα σημαντικές – σε όσους εκδίδουν πλαστά ή εικονικά τιμολόγια;
Μια ολόκληρη «βιομηχανία» στήθηκε ήδη πάνω στους χειρισμούς του υπουργείου Οικονομικών. Λογιστές και επιχειρήσεις τρέχουν να συνάψουν συμβόλαια αστικής ευθύνης, γνωρίζοντας ότι είναι πρακτικά αδύνατον για ένα λογιστικό γραφείο να προλάβει όλες τις προθεσμίες, ειδικά όταν οι υποχρεώσεις, αντί να μειώνονται, αυξάνονται.
Ήδη από τον επόμενο μήνα θα πρέπει υποχρεωτικά να κοινοποιούνται όλα τα τιμολόγια στην εφορία μέσω των μηνιαίων συγκεντρωτικών καταστάσεων. Αυτό σημαίνει ότι τα λογιστικά γραφεία θα πρέπει να συγκεντρώνουν εγκαίρως τα τιμολόγια από κάθε πελάτη και να υποβάλλουν τη σχετική ηλεκτρονική δήλωση μέσα στην προβλεπόμενη ημερομηνία (σ.σ.: είναι η 18η ημέρα του επόμενου μήνα).
Το υπουργείο Οικονομικών, αφού νομοθέτησε, φαίνεται ότι άρχισε να αντιλαμβάνεται το αυτονόητο: ότι δηλαδή δεν είναι δυνατόν να ζητάς από μια επιχείρηση να σου πληρώσει πρόστιμο 2.500 ευρώ επειδή άργησε πέντε ώρες να υποβάλει μια δήλωση από την οποία απορρέει υποχρέωση καταβολής φόρου ύψους… 5 ευρώ. Με εγκύκλιο αναμένεται να διευκρινιστεί ότι στις τροποποιητικές δηλώσεις δεν θα επιβάλλεται πρόστιμο, ενώ για να περιοριστούν τα πρόστιμα για τις μικροκαθυστερήσεις θα χρειαστεί τροποποίηση νόμου.

Από τα τρακτέρ στα… βιβλία της εφορίας
Ήταν τόσο… καλά οργανωμένο το σχέδιο ένταξης των αγροτών στο καθεστώς των βιβλίων του Κώδικα, ώστε ήδη δόθηκε η πρώτη παράταση και έπεται συνέχεια. Μέσα στο 2014, ενώ – υποτίθεται – θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί ο νόμος από την 1η Ιανουαρίου, εκδόθηκαν οι διευκρινιστικές εγκύκλιοι για το ποιοι θα είναι οι αγρότες που θα πρέπει να ενταχθούν στο καθεστώς των βιβλίων, ποιοι θα εξαιρούνται, ποια δικαιολογητικά θα ζητάει η εφορία για να κάνει τη διαδικασία και πώς ακριβώς θα γίνεται η ένταξη των αγροτών στον ΦΠΑ.
Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι αμέτρητα:
•  Θα πρέπει και ένας δημόσιος υπάλληλος, που έχει ελιές στο όνομά του, να κάνει έναρξη ως αγρότης; (Σ.Σ.: «Ναι» είναι η απάντηση, από τη στιγμή που υπερβαίνει τα εισοδηματικά όρια που τέθηκαν, δηλαδή τα 5.000 ευρώ από ενισχύσεις και 10.000 ευρώ ακαθάριστα έσοδα από διάθεση αγροτικών προϊόντων).
• Και αν κάνει έναρξη, μήπως θα έχει μετά πρόβλημα με την υπηρεσία του; Απαγορεύεται ο δημόσιος υπάλληλος να ασκεί και άλλη δραστηριότητα.

Μακριά από εταιρικό κινητό και Ι.Χ.
Μέχρι τώρα θεωρούνταν εξαιρετικά θετική εξέλιξη ο εργοδότης σου να σε επιβραβεύσει έμμεσα για τις προσπάθειές σου δίνοντάς σου ένα εταιρικό τηλέφωνο ή ένα εταιρικό αυτοκίνητο προκειμένου να σε απαλλάξει από τα έξοδα, τα οποία, στο κάτω – κάτω, έκανες για τη δουλειά. Από εδώ και στο εξής, μάλλον θα εύχεσαι να μην τύχεις ποτέ τέτοιας επιβράβευσης.
Ο νόμος που επιβάλλει αυτές οι παροχές να φορολογούνται σαν εισόδημα του εργαζόμενου, όπως ακριβώς και ο μισθός του, έχει ήδη ψηφιστεί και ισχύει κανονικά. Κι όχι μόνο αυτό. Πρέπει για τις παροχές σε είδος να επιβάλλεται και παρακράτηση φόρου, όπως ακριβώς συμβαίνει με τον μισθό. Δηλαδή να υπολογίζει η επιχείρηση πόσο υψηλός θα είναι ο λογαριασμός του κινητού του κάθε εργαζομένου κατά τη διάρκεια της χρονιάς, να «μαντεύει» πόσα χιλιόμετρα θα διανύσει, πόση βενζίνη θα καταναλώσει, αν θα εμπλακεί σε τροχαίο ατύχημα ή όχι και να καταλήξει στο ποσό που θα πρέπει να παρακρατεί κάθε μήνα από τον μισθό του.
Όταν οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών κλήθηκαν να βγάλουν τη σχετική εγκύκλιο προκειμένου να εφαρμοστεί το γράμμα του νόμου, έπεσαν πάνω σε τείχος. Και τι έγινε; Το προφανές για όσους παρακολουθούν από κοντά τα της φορολογίας: Κατατέθηκε τροπολογία προκειμένου το θέμα της παρακράτησης φόρου για τις παροχές σε είδος να μετατεθεί χρονικά από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά.
Για τους έχοντες την τύχη να έχουν εταιρικό κινητό, προσοχή: αυτό που αναβλήθηκε είναι η προκαταβολή φόρου. Τον φόρο θα τον πληρώσουν κανονικά με το εκκαθαριστικό φορολογίας εισοδήματος που θα αποσταλεί το 2015 το φθινόπωρο.

Παρακράτηση φόρου στους συνταξιούχους
Ο νόμος προβλέπει ότι για όλα τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να γίνεται παρακράτηση φόρου για το 100% του εισοδήματός τους. Δηλαδή για τους συνταξιούχους θα πρέπει να προστίθεται το ποσό της κύριας σύνταξης στο ποσό της επικουρικής σύνταξης και η παρακράτηση φόρου να προκύπτει επί του τελικού ποσού.
Αν το κάνει αυτό η κυβέρνηση, θα προκαλέσει σοβαρή μείωση καθαρών αποδοχών σε εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους, οι οποίοι θα κληθούν να πληρώσουν εδώ και τώρα στην εφορία (μέσω των συντάξεών τους) χρήματα που κανονικά θα έδιναν το δεύτερο εξάμηνο του 2015.
Παρασκηνιακά ακούγεται ότι το υπουργείο Εργασίας – αυτό διαθέτει μέσω της ΗΔΙΚΑ (Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης) τη βάση δεδομένων με τα συνολικά ποσά που εισπράττει ο κάθε συνταξιούχος από το ταμείο του – δεν είναι έτοιμο να προχωρήσει σε αυτούς τους υπολογισμούς. Το πιθανότερο είναι ότι η παρακράτηση για το σύνολο του ποσού θα αναβληθεί για τον Ιούλιο.
Εγείρεται όμως ένα ζήτημα: Η παρακράτηση τότε θα γίνει αναδρομικά από τις αρχές του 2014; Διότι σε αυτήν την περίπτωση οι συνταξιούχοι θα εισπράξουν για έναν ή δύο μήνες σαφώς χαμηλότερη σύνταξη. Τις βλέπουν από τώρα μπροστά τους τις διαμαρτυρίες στους δρόμους και στα τηλεοπτικά παράθυρα οι ιθύνοντες και σκέφτονται να περάσουν νόμο ώστε τα αναδρομικά να μην εισπραχθούν μέσω των συντάξεων, αλλά μέσω των φορολογικών δηλώσεων του 2015.
Τι είναι τούτοι, ρε;