Αν η ΔΕΠΑ έγινε πέρυσι το σύμβολο των αποτυχημένων χειρισμών στις αποκρατικοποιήσεις με ένα πολύκροτο ναυάγιο που «κόστισε» 700 εκατ. ευρώ, το Ελληνικό γίνεται φέτος το σύμβολο του φτηνού ξεπουλήματος με μεθοδεύσεις που, κατά τις ενδείξεις, θα στοιχίσουν άλλα τόσα στο ταμείο του Δημοσίου.

Αν η ΔΕΠΑ έγινε πέρυσι το σύμβολο των αποτυχημένων χειρισμών στις αποκρατικοποιήσεις με ένα πολύκροτο ναυάγιο που «κόστισε» 700 εκατ. ευρώ, το Ελληνικό γίνεται φέτος το σύμβολο του φτηνού ξεπουλήματος με μεθοδεύσεις που, κατά τις ενδείξεις, θα στοιχίσουν άλλα τόσα στο ταμείο του Δημοσίου.

Με τα προγράμματα να ξεφεύγουν από τους στόχους τους το ένα μετά το άλλο και τις εκτιμήσεις για τους εισπρακτικούς στόχους να υπολείπονται ήδη κατά 1 δισ. ευρώ περίπου μέσα σε ένα τρίμηνο, το μόνο ερώτημα είναι πόσο θα φτάσει ο λογαριασμός που θα προστεθεί στους Έλληνες στο τέλος του έτους. Ένα ερώτημα βέβαια που αφορά μόνο τους φορολογουμένους, μια και στο ΤΑΙΠΕΔ οι μισθοί συνεχίζουν να πέφτουν παρά τις αστοχίες ενώ στο ευρύτερο περιβάλλον το πάρτι των συμβούλων συνεχίζεται.

Ο στόχος για τις αποκρατικοποιήσεις το 2014 είχε μπει από πέρυσι στα 3,56 δισ. ευρώ, μια και στον φετινό λογαριασμό «μπήκαν» όλες οι αστοχίες της προηγούμενης. Το ΤΑΙΠΕΔ και η κυβέρνηση κατάφεραν να πείσουν την τρόικα ότι η καλύτερη χρονιά στις αγορές και το χρηματιστήριο (κάτι που όντως συμβαίνει) θα βοηθήσει γενικότερα το κλίμα μεταφέροντας τα προγράμματα για φέτος. Και ναι μεν οι αγορές έχουν «τσιμπήσει», το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων όμως έχει βαλτώσει, ενώ οι προβλέψεις εσόδων μάλλον αυξομειώνονται ανάλογα με τις ανάγκες της κυβέρνησης για εξωραϊσμό των δημόσιων οικονομικών.

Έτσι, ο «επίσημος στόχος» για τα 3,56 δισ. ευρώ (αυτό αναφερόταν στον προϋπολογισμό του 2014) πέρασε γρήγορα μέσα στον Γενάρη στα 2,8 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό βέβαια είναι μια ανεπίσημη εκτίμηση που διαμορφώθηκε με βάση τα ρεαλιστικά δεδομένα. Μια εκτίμηση που σύντομα θα αναθεωρηθεί κι άλλο, με τους πιο σοβαρούς παράγοντες του ΤΑΙΠΕΔ να προβλέπουν ότι δεν θα «μαζέψουν» πάνω από 2 δισ. ευρώ.

Σκληρή πραγματικότητα

Πράγματι, την αρχική αισιοδοξία και τις φανφάρες για τις ικανότητες του νέου μάνατζμεντ του Ταμείου ακολούθησε πολύ σύντομα η σκληρή πραγματικότητα. Το πρόγραμμα ταλαιπωρείται από τις παιδικές ασθένειες και τις αστοχίες του παρελθόντος. Η βιαστική προκήρυξη των διαγωνισμών συγκρούει πολύ συχνά στην ελληνική νομοθεσία και ακόμη συχνότερα στην ευρωπαϊκή απ’ όπου τα «χαστούκια» είναι διαρκή. Ως συνέπεια, το τελευταίο διάστημα προχώρησε μόνο ο διαγωνισμός για τον ΟΛΠ. Ίσως όμως ακόμη χειρότερο να είναι το ότι το χρονοδιάγραμμα, αν και αναθεωρήθηκε δύο φορές, δεν στάθηκε δυνατόν να τηρηθεί…

Να μην ξεχνάμε τις απίθανες αστοχίες με τον ΟΔΙΕ που, ενώ αρχικά «έκλεισε» με τους Γάλλους της PMU, τελικά κόλλησε στην υπερφορολόγηση των ιδιοκτητών των αλόγων, αλλά και τις περιπτώσεις των νερών: της ΕΥΑΘ και της ΕΥΔΑΠ που, όπως πολύ έγκαιρα είχε αποκαλύψει το «Π», έμπλεξαν (δικαίως) στα γρανάζια της συνταγματικότητας, με το ΣτΕ να βάζει πάγο στην πώληση. Πολύ μεγαλύτερο κόστος προέκυψε από τα 500-700 εκατ. ευρώ που χάθηκαν από την πώληση της ΔΕΠΑ που ναυάγησε την άνοιξη μετά τα ελληνικά… παιχνιδίσματα με την Gazprom, όπως επίσης και από τα 190 εκατ. ευρώ που προέβλεπαν στο ΤΑΙΠΕΔ από την πώληση του ΔΕΣΦΑ στους Αζέρους της SOCAR, μια και η πώληση παραμένει «στο περίμενε». Τη ζυγαριά δεν πρόκειται να ισορροπήσει η πώληση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και της ROSCO, που με το ζόρι να φέρει περί τα 100 εκατ. ευρώ… Κάτι που σημαίνει ότι τα μόνα χαρτιά που έχουν μείνει είναι τα ΕΛΠΕ, η ΔΕΗ και το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών.

Και πάλι βέβαια τα ΕΛΠΕ δεν μπορούν να πωληθούν πριν πωληθεί η ΔΕΠΑ, ενώ, ακόμη και να προχωρήσουν, θα είναι δύσκολο να βρεθεί αγοραστής για το μειοψηφικό πακέτο, την ώρα που επίσημα η οικογένεια Λάτση κρατάει την πλειοψηφία και τη διοίκηση (άσχετα αν ψάχνει να πουλήσει πακέτο…). Στη μεγάλη λίστα των διαγωνισμών που… ατύχησαν, περιλαμβάνονται η παραχώρηση της Εγνατίας Οδού και του ΟΛΘ που ήταν πριν μερικούς μήνες το «σιγουράκι».

Καθυστερήσεις

Ασαφής είναι η εξέλιξη στους μικρότερους διαγωνισμούς που προκηρύχθηκαν πέρυσι με τη γνωστή τσαπατσούλικη διαδικασία του επείγοντος (μαρίνα Αλίμου και μαρίνες του Σαρωνικού) ενώ μεγάλη καθυστέρηση σημειώνεται και στον διαγωνισμό για τα περιφερειακά αεροδρόμια, μια και διαρκώς προκύπτουν εμπόδια και τοπικές αντιδράσεις υψηλού πολιτικού κόστους…

Την ίδια στιγμή, το Ελεγκτικό Συνέδριο μπορεί να ξεμπλόκαρε την υπόθεση για την πώληση και επαναμίσθωση των 28 δημοσίων κτηρίων (πρόκειται για τη γνωστή διπλή σύμβαση, 261 εκατ. ευρώ, που αναμένεται να υπογράψουν η Εθνική Πανγαία ΑΕΕΑΠ και η Eurobank Properties) και την έκταση στο Παλιούρι (που διεκδικεί ο Ιβάν Σαββίδης), πλην όμως το πρόγραμμα των ακινήτων συνολικά βρίσκει τεράστια εμπόδια. Και μαζί με αυτό κουρεύονται και οι προσδοκίες που είχαν διαμορφωθεί για έσοδα σχεδόν 1 δισ. από τις τιτλοποιήσεις εσόδων. Το κεντρικότερο πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούν να βρεθούν «καθαρά» οικόπεδα ή κτήρια ανά την Ελλάδα προκειμένου να ενταχθούν σ’ αυτό. Κι έτσι το ΤΑΙΠΕΔ συνεχίζει να κληρονομεί δεκάδες ακίνητα και οικόπεδα τα οποία του μεταβιβάζονται μαζί με τα δεκάδες νομικά και άλλα προβλήματα που έχουν…

Από τους 17 σημαντικούς διαγωνισμούς που επρόκειτο να προχωρήσει το τελευταίο δωδεκάμηνο το Ταμείο, με βάση την τελευταία έκδοση του μνημονίου τελικά προκηρύχθηκαν μόνο οι έξι, ενώ η τύχη των άλλων 11 αγνοείται.

Σοβαρές διαστάσεις

Το γιατί το Ελληνικό είναι πάρα πολύ σημαντικό σε όλο αυτό το περιβάλλον, είναι μια υπόθεση με πολλές και ιδιαίτερα σοβαρές διαστάσεις, που αφορούν:

1 Το τίμημα για το ακίνητο που κουρεύτηκε αρκετές φορές μέχρι να έρθει στα «μέτρα» της Lamda, δηλαδή της οικογένειας Λάτση.

2 Τις τεχνικές προδιαγραφές που επίσης «πειράχτηκαν» στον διαγωνισμό για να πάρει ο Λάτσης πάλι μπιρ παρά την έκταση, όπως έκανε με το IBC, αλλά και τον διωγμό των υπολοίπων μνηστήρων, ώστε να υπάρχει μόνο μια προσφορά και να μη λειτουργήσει ο ανταγωνισμός.

3 Τα ευρύτερα χατίρια προς την οικογένεια Λάτση που δείχνει να είναι ο μεγάλος ευνοούμενος της αλλαγής της ελληνικής οικονομικής σκηνής.

Ας ξεκινήσουμε με το τίμημα. Όπως το «Π» έχει αποκαλύψει προ δύο εβδομάδων, η πραγματική εκτίμηση για το εύλογο τίμημα του Ελληνικού δεν ήταν στα 700 εκατ., όπως έδωσε το ΤΑΙΠΕΔ στις αρχές του χρόνου, αλλά πολύ μεγαλύτερη. Όπως γράφαμε στις 13 Μαρτίου, το ΤΑΙΠΕΔ έχει θάψει μελέτη που έγινε για λογαριασμό της Ελληνικό Α.Ε. από το τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου για την αξία του Ελληνικού. Στη μελέτη παρουσιάζονταν 3 σενάρια, με την αξία να κυμαίνεται από 1,5 έως και πάνω από 20 δισεκατομμύρια ευρώ (εάν τα 6.500 στρέμματα πωλούνταν απλώς ως οικόπεδα).

Ένα τμήμα της αξιολόγησης δημοσίευσε μάλιστα και την Κυριακή μεγάλο εβδομαδιαίο φύλλο, καθώς το ζήτημα είχε αρχίσει να λαμβάνει διαστάσεις σκανδάλου. Πραγματικά, με την εκτίμηση στα 1,5 δισ. και την κοινοπραξία της Lamda να δίνει αρχική προσφορά κοντά στα 550 εκατ., αποκαλύπτεται πλήρως το πώς εννοεί ο όμιλος τη συμμετοχή στις αποκρατικοποιήσεις. Ακόμη και με το γεφύρωμα όμως, η πραγματική απόκλιση μεταξύ της αρχικής εκτίμησης και της τελικής προσφοράς ξεπερνά τα 400-500 εκατ. ευρώ. Δηλαδή στην πράξη τούς χαρίζουν άλλο μισό Ελληνικό ή απλώς αποστερούν τον ελληνικό λαό από τη δυνατότητα να χαλαρώσει σε μέτρα πάνω από μισό δισ. Εάν αυτό δεν είναι σκανδαλώδης διαχείριση, τότε τι είναι;

Για να μπορέσει η κυβέρνηση να δεχτεί μια τόσο χαμηλή προσφορά, υπήρχε μια κρίσιμη λεπτομέρεια: Δεν έπρεπε να υπάρχει κάποια άλλη. Και αυτό έγινε μεθοδικά με την… αποχώρηση των άλλων μνηστήρων .

Τον Νοέμβριο του 2013 η αποσαφήνιση των όρων της σύμβασης για την απόκτηση της Ελληνικό Α.Ε. σήμανε και την οριστική αποχώρηση του Κατάρ.

Την ίδια ώρα, από το ΤΑΙΠΕΔ άρχισαν να διαρρέουν πληροφορίες που έφεραν και τους άλλους δύο ξένους διεκδικητές να κρατούν… «αποστάσεις» από τη διαδικασία. Αρχικά, ως λόγοι της απόστασης «προβλήθηκαν» τα υπαρκτά (μεν) οικονομικά ζητήματα που αντιμετώπιζαν τόσο η Elbit όσο και η London Regional στη χρηματοδότηση του project. Προβλήματα – όμως – που, όπως φάνηκε στη συνέχεια, δεν είχαν μειώσει το ενδιαφέρον τους για την επένδυση, καθώς ακολούθησαν και στην τελευταία μεταφορά της προθεσμίας υποβολής των τελικών προσφορών για τις 27 Φεβρουαρίου. Τα τελευταία 24ωρα πριν από την κατάθεση των φάκελων ζήτησαν μάλιστα και διευκρινίσεις:

Οι Βρετανοί της London & Regional ζήτησαν παράταση τεσσάρων μηνών για να υποβάλουν προφορά.

Οι Ισραηλινοί όμως ήταν πολύ πιο συγκεκριμένοι: Σε επιστολή που έστειλαν στα μέλη του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ δύο ημέρες πριν από την εκπνοή της προθεσμίας, ανέφεραν ότι είναι έτοιμοι να υποβάλουν προσφορά, αλλά δεν θα το πράξουν, και αποχωρούν καθώς εκτιμούν ότι το τελικό σχέδιο της σύμβασης εμπεριέχει ασάφειες και ελλιπή στοιχεία. Και συγκεκριμένα δεν αποσαφηνίζεται το φορολογικό καθεστώς, ενώ καταγράφονται ανακολουθίες σχετικά με όσα συμφωνήθηκαν με το ΤΑΙΠΕΔ σε προφορικό επίπεδο. Επικαλούνται μάλιστα την απουσία της Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ), με την οποία θα δεσμεύεται το ελληνικό Δημόσιο για τη στήριξη της επένδυσης στο μέλλον.

Οι Ισραηλινοί είχαν δίκιο για την ΠΥΣ, η οποία όντως δεν υπήρχε την ημέρα εκείνη, ενώ από την πλευρά τους θα έπρεπε να καταθέσουν εγγυητική της τάξης των 15-20 εκατ. ευρώ. Τελικά, η ΠΥΣ «βρέθηκε», αλλά μία ημέρα αφότου είχαν αποχωρήσει οι Ισραηλινοί και λίγες ώρες πριν κλείσει η προθεσμία…

Και κάπως έτσι, ο μόνος φάκελος που κατατέθηκε έλεγε «Lamda».

Τα χατίρια της κυβέρνησης στην «οικογένεια»

Πριν, το project του Ελληνικού είχε υποστεί κι άλλες δύο σημαντικές τροποποιήσεις στο «κλείσιμο» του 2013, ώστε να διευκολυνθεί ο επενδυτής και να μην ταλαιπωρείται.

Η πρώτη ήταν η πρόβλεψη για τη διαμόρφωση καζίνο στον χώρο του πρώην αεροδρομίου. Το καζίνο ήταν ένας όρος που έθεσαν – από κοινού σχεδόν – οι τρεις εναπομείναντες υποψήφιοι μνηστήρες ώστε να καταστεί η επένδυση πιο ελκυστική και να αρχίσει να «επιστρέφει» κεφάλαια ταχύτερα.

Η δεύτερη τροποποίησε την αρχική σύμβαση πώλησης, ώστε ο προτιμητέος επενδυτής για το Ελληνικό να μπορεί είτε να διαλέξει ανάμεσα στην εφάπαξ αποπληρωμή του τιμήματος ή και στην προκαταβολή 25% του τιμήματος με το υπόλοιπο 75% να καταβάλλεται σε 10 ετήσιες δόσεις. Η σύμβαση θα είναι τριμερής (επενδυτής, ΤΑΙΠΕΔ και Δημόσιο), φέροντας έτσι αναγκαστικά τη σφραγίδα και του κράτους. Πλέον το Δημόσιο αναλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και εγγυάται ότι το οικόπεδο είναι καθαρό, ενώ αναλαμβάνει και την ευθύνη ότι μπορεί να αδειοδοτήσει την επένδυση.

Όσοι δεν είχαν πιστέψει ότι οι διευκολύνσεις αυτές είχαν γίνει για τη Lamda πείστηκαν όταν άκουσαν τις πληροφορίες ότι η αρχική προσφορά του ομίλου μιλούσε για προκαταβολή μόνο του 15% του τιμήματος (των 430 εκατ. ευρώ). Μια πρόταση που μοιάζει ιδιαίτερα με αυτήν του IBC, όπου η οικογένεια Λάτση πήρε το ακίνητο για 90 χρόνια φτηνότερα απ’ ό,τι είχε πάρει ένα τμήμα του για 15…

Στην εφοπλιστική οικογένεια, πάντως, μάλλον θα πρέπει να θύμωσαν με όσους τους κατάλαβαν και τους έβγαλαν στη «σέντρα» (όπως το «Π») αφού έβαλαν τα φιλικά τους ΜΜΕ (αλλά και τα μέσα που συμμετείχαν στη διαφημιστική τους καμπάνια για την προβολή του project του Ελληνικού) να μεταφέρουν σχεδόν αυτούσιο ένα κειμενάκι που έλεγε:

«Οι τρεις ξένες εταιρείες που αποχώρησαν ήταν η επενδυτική εταιρεία του Κατάρ, η Qatari Diar, η Ισραηλινή Elbit και η Βρετανική London & Regional Properties (L&R). Οι ίδιες εταιρείες είναι εκείνες που καθυστέρησαν τη διαδικασία, αφού η κάθε μία από αυτές επιχειρούσε να αλλάξει τους όρους του διαγωνισμού προς του συμφέρον της, ασκώντας ασφυκτικές πιέσεις στη διοίκηση του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων.

Ειδικότερα:

Η επενδυτική εταιρεία του Κατάρ αποχώρησε τον περασμένο Νοέμβριο, διότι επιχειρούσε να πείσει το ΤΑΙΠΕΔ να της δώσει την παραχώρηση του Ελληνικού με απευθείας ανάθεση καθώς η διοίκηση της δεν ήθελε να μπει σε διαγωνισμό.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πίεζε τη σημερινή κυβέρνηση προς αυτήν την κατεύθυνση, όπως έκανε και επί κυβερνήσεως Γιώργου Παπανδρέου. Τότε μάλιστα απαιτούσε να αυξηθούν και οι συντελεστές δόμησης όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές.
Η ισραηλινή εταιρεία Elbit προέβαλε το επιχείρημα προς το ΤΑΙΠΕΔ ότι δεν έχει εξηγήσει ορισμένους όρους, δικαιολογία η οποία δεν ευσταθεί σύμφωνα με πληροφορίες, αφού επί ενάμιση χρόνο στο Data Room (ηλεκτρονική πλατφόρμα ανταλλαγής πληροφοριών) οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές αντάλλαζαν πληροφορίες για τους όρους και τις προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα μπορούσαν να διεκδικήσουν την “Ελληνικό Α.Ε.”.

Η Βρετανική L&R Properties ενδιαφερόταν για το Ελληνικό αλλά δεν ήθελε να προσφέρει κανένα τίμημα, ενώ στο μεσοδιάστημα (μεταξύ προκήρυξης για την παραχώρηση του Ελληνικού και της καταληκτικής ημερομηνίας κατάθεσης δεσμευτικών προσφορών) ανέλαβαν ένα μεγάλο έργο στον Παναμά. Εφόσον το ΤΑΙΠΕΔ δε συναίνεσε για τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό χωρίς τίμημα, οι Βρετανοί έκριναν ότι θα πρέπει να… συγκεντρωθούν στο έργο του Παναμά». Φοβερό πράγματι το ρεπορτάζ που μπήκε αυτούσιο σε πολλά φύλλα και sites…

Την ίδια στιγμή, οι κόντρες για το Ελληνικό ανέδειξαν και πολλά από τα «χατίρια» που έχει κάνει ο Σαμαράς στην οικογένεια, όπως (πέραν του IBC επί συγκυβέρνησης) η διάσωσή τους από την Eurobank (όπου βρέθηκαν μεγαλομέτοχοι της Εθνικής με τις ζημιές της δικής τους τράπεζας να πληρώνουν οι φορολογούμενοι μέσω ΤΧΣ, το Ελληνικό, αλλά και η βοήθεια για να απεγκλωβιστούν από το… δράμα των ΕΛΠΕ. Και δυστυχώς για τη μεγάλη οικογένεια η ανακοίνωση που έβγαλαν στο τέλος της περασμένης εβδομάδας για να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα δεν αρκεί… τα πράγματα άλλωστε μιλούν από μόνα τους.