(ΜΕΡΟΣ Α’)

Στο κείμενο που ακολουθεί, ο Δημήτρης Δεληολάνης, δημοσιογράφος και συγγραφέας με έδρα τη Ρώμη, αναλύει τις σχέσεις των Ιταλών ανταρτών πόλεων με τους ποινικούς στη δεκαετία του ’70 στην Ιταλία και τις πιθανές αναφορές της ελληνικής Σέχτας Επαναστατών στην παράδοση των ιταλικών Ένοπλων Επαναστατικών Πυρήνων εκείνης της εποχής.

(ΜΕΡΟΣ Α’)

Στο κείμενο που ακολουθεί, ο Δημήτρης Δεληολάνης, δημοσιογράφος και συγγραφέας με έδρα τη Ρώμη, αναλύει τις σχέσεις των Ιταλών ανταρτών πόλεων με τους ποινικούς στη δεκαετία του ’70 στην Ιταλία και τις πιθανές αναφορές της ελληνικής Σέχτας Επαναστατών στην παράδοση των ιταλικών Ένοπλων Επαναστατικών Πυρήνων εκείνης της εποχής.

Το κείμενο αυτό γράφτηκε για να δημοσιευτεί στο εξαίρετο περιοδικό «Τετράδια», που θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο. Προδημοσιεύεται στο ιστολόγιο politicon.gr (http://politicongr.wordpress.com/2010/07/20/antartes-polewn-italia-70-sehta-ellada/) κατόπιν παραχώρησης του συγγραφέα. Εκεί το βρήκαμε και το αναδημοσιεύουμε με τη σειρά μας.

Ο τίτλος, οι μεσότιτλοι και η εικονογράφηση είναι του politicon.gr., οι επισημάνσεις (μαύρα στοιχεία) είναι του «Π». Το δεύτερο μέρος θα δημοσιευθεί την επόμενη Πέμπτη.

Η νεότευκτη τρομοκρατική οργάνωση Σέχτα Επαναστατών επέλεξε να τοποθετήσει ως προμετωπίδα στην προκήρυξη της 24ης Ιουνίου 2009 κάποιους στίχους του Ιταλού τρομοκράτη Σέρτζο Ρομέο. Η επιλογή αυτή έχει και πολιτικό και υφολογικό ενδιαφέρον, καθώς, μαζί με το συνολικό κείμενο της προκήρυξης, επιτρέπει να βγουν κάποια συμπεράσματα για την αντίληψη που κυριαρχεί στους κόλπους της τρομοκρατικής αυτής οργάνωσης για τη δυνατότητα να διασυνδεθεί με τον χώρο του κοινού ποινικού εγκλήματος.

Ο Τζουζέπε Σέρτζο Ρομέο ήταν ένας νεαρός Ναπολιτάνος με παραβατική συμπεριφορά και, σχετικά με το νεαρό της ηλικίας του, μακροχρόνια εμπειρία φυλάκισης. Στρατεύτηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 στην αριστερή εξωκοινοβουλευτική οργάνωση Lotta Continua (Συνεχής Πάλη) και στα τέλη του 1973 ακολούθησε την επιλογή της Επιτροπής Φυλακών της ίδιας οργάνωσης να εγκαταλείψει τη νόμιμη πολιτική δράση και να προχωρήσει στην ίδρυση των Ένοπλων Προλεταριακών Πυρήνων (ΝΑP, Nuclei Armati Proletari).

Η πρώτη εντύπωση είναι η απορία για τους λόγους που οδήγησαν τον ανώνυμο συντάκτη της προκήρυξης της Σέχτας Επαναστατών να προτιμήσει να αποδώσει φόρο τιμής, ως αγωνιστή σύμβολο της νέας φάσης ένοπλης πάλης στην Ελλάδα, στο πρόσωπο του Ρομέο και όχι εκείνο του συντρόφου του Λούκα Μαντίνι. Και όμως: η δραματική ιστορία του Λούκα Μαντίνι όχι μόνον περιέχεται εξ ολοκλήρου στον ίδιο τόμο [σημ. 1] που κατά πάσα πιθανότητα συμβουλεύτηκε ο ανώνυμος συντάκτης της Σέχτας Επαναστατών, όχι μόνον είναι κατά πολύ πιο γνωστή σε οποιονδήποτε γνωρίζει έστω επιδερμικά την ιστορία της ιταλικής τρομοκρατίας, αλλά – επιπρόσθετα – συνδέεται άμεσα με εκείνη του Σέρτζο Ρομέο, καθώς οι δύο αγωνιστές των ΝΑP βρήκαν μαζί το θάνατο στις 29 Οκτωβρίου 1974.

Την ημέρα εκείνη, ένας πενταμελής πυρήνας των ΝΑP προσπάθησε να ληστέψει μια τράπεζα στο κέντρο της Φλωρεντίας. Σύμφωνα με την εκδοχή που υποστήριξαν εκ των υστέρων οι ίδιοι οι ΝΑP, οι καραμπινιέροι είχαν πληροφορηθεί εκ των προτέρων για την απόπειρα ληστείας και έστησαν ενέδρα στους τρομοκράτες. Η αλήθεια είναι ότι, αμέσως μόλις βγήκαν από την τράπεζα, τα μέλη των ΝΑP έγιναν στόχος ριπών αυτομάτων.

Ο Ρομέο και ο Μαντίνι σκοτώθηκαν επί τόπου, άλλοι δύο τρομοκράτες τραυματίστηκαν σοβαρά και μόνον ένας κατάφερε να ξεφύγει. Η εκδοχή της ενέδρας που υποστήριξε η προκήρυξη των ΝΑP άφηνε αναπάντητες καίριες ερωτήσεις, όπως τον τρόπο με τον οποίο έφτασε στους καραμπινιέρους η πληροφορία για την επικείμενη ληστεία. Και τελικά αποδείχτηκε εξ ολοκλήρου ανακριβής, χάρη στην όψιμη μαρτυρία του μοναδικού μέλους του πυρήνα που διασώθηκε [σημ. 2].

Αυτό όμως δεν ήταν γνωστό την επομένη του θανάτου των δυο νεαρών τρομοκρατών. Ενώ ο θάνατος του Ρομέο θρηνήθηκε στο στενό πλαίσιο της τρομοκρατικής οργάνωσης, εκείνος του Λούκα Μαντίνι προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, προπαντός στη Φλωρεντία, όπου ήταν γνωστός για τους αγώνες του στα λαϊκά στρώματα της πόλης για να μειώσουν με δική τους πρωτοβουλία το κόστος των δημόσιων υπηρεσιών.

Ακόμη μεγαλύτερη εντύπωση όμως προκάλεσε λίγους μήνες αργότερα ο θάνατος της μικρότερης αδελφής του, της Ανναμαρία Μαντίνι, σε ανταλλαγή πυροβολισμών με τους καραμπινιέρους στη Ρώμη, στις 8 Ιουλίου 1975. Ο ιταλικός Τύπος κατέγραψε την εκδοχή ότι η ένοπλη στράτευση της Ανναμαρία ήταν επακόλουθο του θανάτου του αδελφού της, με τον οποίο ήταν, σύμφωνα με όλες τις μαρτυρίες, πολύ δεμένη. Ο καραμπινιέρος που πυροβόλησε την Ανναμαρία δολοφονήθηκε με τη σειρά του από τους ΝΑP λίγους μήνες αργότερα.

Η Σέχτα Επαναστατών αδιαφόρησε για τη συγκλονιστική ιστορία των δύο αδελφών Μαντίνι, για να επικεντρώσει την προσοχή της στην περίπτωση του σχετικά άγνωστου Ρομέο. Ο λόγος δεν μπορεί παρά να είναι πολιτικός. Τα δύο αδέλφια από τη Φλωρεντία ήταν γόνοι εργατικής οικογένειας και φοιτητές, ο νεαρός Ναπολιτάνος τρομοκράτης ήταν ορφανός κι εγκληματίας του ποινικού δικαίου.

Nuclei Armati Proletari

Όλη η ιστορία των ΝΑP όμως, είναι μια ιστορία που συνδέεται στενά με το πολύπλοκο και πολυσύνθετο σύμπαν του ιταλικού υποκόσμου της δεκαετίας του ’70. Η ιδρυτική ομάδα των ΝΑP αποτελείτο από φοιτητές και ποινικούς που πολιτικοποιήθηκαν στη φυλακή χάρη στη συνεχή κι επίμονη δουλειά που είχε κάνει η Επιτροπή Φυλακών ήδη από την ίδρυσή της, το 1970.

Όπως ήταν λογικό, στην πρώτη θέση της στρατηγικής των ΝΑP ήταν ο χώρος των φυλακών και η «απελευθέρωση του εκτός νόμου προλεταριάτου». Το σύνθημα που κυριαρχούσε στην ιδρυτική προκήρυξη της οργάνωσης, το Σεπτέμβριο 1974, ήταν: «Γενική εξέγερση μέσα στις φυλακές κι ένοπλη πάλη των πυρήνων που βρίσκονται απ΄ έξω».

Οι ένοπλες ενέργειες της οργάνωσης στόχευαν κυρίως στο να πλήξουν τους μηχανισμούς καταστολής και το προσωπικό των φυλακών. Αλλά οι επιχειρήσεις των ΝΑP χαρακτηρίστηκαν ευθύς εξ αρχής από ερασιτεχνισμό και πολύ περιορισμένη αποτελεσματικότητα.

● Ένα μέλος της οργάνωσης ανατινάχτηκε καθώς προσπαθούσε να τοποθετήσει εκρηκτικό μηχανισμό στην ταράτσα του ποινικού τμήματος της ψυχιατρικής κλινικής στην πόλη Αβέρσα.

● Άλλα δύο μέλη της οργάνωσης τραυματίστηκαν σοβαρά και ένας σκοτώθηκε από τυχαία έκρηξη καθώς ετοίμαζαν εκρηκτικό μηχανισμό σε γιάφκα στη Νάπολη.

● Ένας τρομοκράτης έπεσε θύμα φίλιων πυρών σε ενέδρα σε αξιωματικό της αστυνομίας στη Ρώμη.

● Μια εξέγερση στη φυλακή του Βιτέρμπο απέτυχε να προκαλέσει μαζική απόδραση των κρατουμένων και μετατράπηκε σε αιχμαλωσία ορισμένου αριθμού δεσμοφυλάκων.

Αυτές οι απανωτές αποτυχίες αποδεκάτισαν τα μέλη της οργάνωσης που προέρχονταν από τον χώρο του ποινικού εγκλήματος και περιόρισαν την επιρροή τους στην επεξεργασία της στρατηγικής. Η στροφή σηματοδοτήθηκε με την απαγωγή του διευθυντή του τμήματος φυλακών του υπουργείου Δικαιοσύνης Τζουζέπε Ντι Τζενάρο στις 6 Μαϊου 1975. Ο Ντι Τζενάρο απελευθερώθηκε 5 ημέρες αργότερα, αφότου προκήρυξη της οργάνωσης μεταδόθηκε από το κρατικό ραδιόφωνο.

Η στροφή αυτή έφερε τους ΝΑP πιο κοντά στην παραδοσιακή λενινιστική αντίληψη που είχαν επεξεργαστεί για την ένοπλη πάλη οι Ερυθρές Ταξιαρχίες. Τόσο που το 1976 οι δύο οργανώσεις ανήγγειλαν «επιχειρησιακή συνεργασία». Επρόκειτο όμως απλώς για ένα βήμα πριν από την προσχώρηση των φυλακισμένων μελών των ΝΑP στις Ερυθρές Ταξιαρχίες: εκείνη την περίοδο η επιχειρησιακή ικανότητα των ΝΑP ήταν ήδη ουσιαστικά ανύπαρκτη, αφού σχεδόν όλη η ηγετική ομάδα ήταν νεκρή ή φυλακισμένη.

Τελικά, τον Δεκέμβριο του 1977, τρία ηγετικά στελέχη των ΝΑP ανακοίνωσαν από τη φυλακή ότι η εμπειρία της οργάνωσης έληξε και προσχώρησαν στις Ερυθρές Ταξιαρχίες.

Η εμπειρία των ΝΑP θεωρείται ιστορικά ότι είχε πενιχρά αποτελέσματα τόσο σε επίπεδο ευρύτερης επιρροής στο πολιτικό προσκήνιο όσο και σε εκείνο της κινητοποίησης και της στράτευσης του κοινωνικού υποκειμένου στο οποίο απευθύνονταν, δηλαδή στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα της Νάπολης, που συντηρούνταν χάρη σε παράνομες δραστηριότητες, όπως το λαθρεμπόριο τσιγάρων.

Η ηγετική ομάδα των ΝΑP, που αποτελείτο κυρίως από Ναπολιτάνους, στοιχημάτισε στο επαναστατικό δυναμικό των στρωμάτων αυτών, που είναι ευρύτατα διαδεδομένα στην πρωτεύουσα του ιταλικού Νότου.

Ο τελικός απολογισμός όμως ήταν απογοητευτικός. Η ηγεσία των ΝΑP δεν έλαβε υπ’ όψη τις απαιτήσεις μακροχρόνιας στρατηγικής που απαιτούσε οποιαδήποτε υπόθεση ευρύτερης επαναστατικής αλλαγής. Οι απαιτήσεις αυτές δύσκολα γίνονταν κατανοητές από ανθρώπους που χαρακτηρίζονταν από την αντίληψη ότι ο αγώνας τους έπρεπε να επιφέρει απτά αποτελέσματα εδώ και τώρα.

Απεναντίας, το οργανωμένο έγκλημα είχε το πλεονέκτημα να μπορεί να δώσει άμεση ικανοποίηση στα πιεστικά προβλήματα επιβίωσης του «παράνομου προλεταριάτου». Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο το γεγονός ότι η κρίση των ΝΑP και η ύφεση της πολιτικής επιρροής της άκρας αριστεράς στις ιταλικές φυλακές συνοδεύτηκαν, όπως θα δούμε, από την παράλληλη αύξηση της οργανωτικής ισχύος της μαφίας, τόσο στις φυλακές όσο και στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα της Ιταλίας και προπαντός του ιταλικού Νότου.

Επανάσταση και έγκλημα

Ο ρόλος του κοινού εγκληματία στην επαναστατική διαδικασία όμως συνέχισε να απασχολεί τους προβληματισμούς ορισμένων τομέων της ιταλικής άκρας αριστεράς. Επανήλθε στο προσκήνιο την επομένη της μεγάλης νεανικής κινητοποίησης του 1977. Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Γένοβας Τζανφράνκο Φαΐνα θεώρησε ότι το κίνημα αυτό ευνοούσε τη δημιουργία μιας ένοπλης οργάνωσης που να συνδυάζει την παρανομία με την εμπειρία του σιτουασιονισμού και του αναρχικού κινήματος, αναφορικά κυρίως με παλαιότερες καταστάσεις, όπως η συμμορία Μπονό στη Γαλλία και άλλες.

Η οργάνωση αυτή ονομάστηκε Επαναστατική Δράση. Ο Φαΐνα υιοθέτησε τις προηγούμενες θεωρητικοποιήσεις των Ιταλών σιτουασιονιστών και κομοντιστών περί «επαναστατικής αξίας της εγκληματικής πράξης» και επεξεργάστηκε την οργανωτική μορφή της «ομάδας κατά εκλεκτική συγγένεια», όπου τα μέλη της επιλέγονται με κριτήριο την οικειότητα, τη φιλία και τα κοινά ενδιαφέροντα [σημ. 4].

Σε ό,τι αφορούσε το κοινό έγκλημα, ο αναρχικός καθηγητής περιορίστηκε σε διακηρύξεις pour épater le bourgeois, χωρίς να προσπαθήσει καν να τις εφαρμόσει. Στην πράξη οι θεωρίες του Φαΐνα επισκιάστηκαν από το άγχος της ελευθεριακής ένοπλης οργάνωσης να διαχωριστεί από τους «μαρξιστές» των υπόλοιπων τρομοκρατικών οργανώσεων.

Άγχος δικαιολογημένο, αφού η Επαναστατική Δράση δεν κατάφερε να προβάλει, πολιτικά κι επιχειρησιακά, μια ταυτότητα διαφορετική απέναντι στις εκατοντάδες ένοπλες ομάδες που δραστηριοποιούνταν εκείνη την περίοδο στην Ιταλία.

Ακόμη και η εμμονή της να πλήττει εφημερίδες και δημοσιογράφους είχε, βεβαίως, στερεή βάση στην αυστηρή κριτική του Γκυ Ντεμπόρ προς τα μέσα ενημέρωσης. Στην πράξη όμως οι επιθέσεις αυτές φάνηκαν να ακολουθούν μιμητικά τις υποδείξεις των Ερυθρών Ταξιαρχιών, που είχαν ήδη επιτεθεί και τραυματίσει μεγάλα ονόματα της ιταλικής δημοσιογραφίας στην προσπάθειά τους να φιμώσουν τις πιο οξυδερκείς και διαυγείς κριτικές φωνές, κυρίως του προοδευτικού χώρου.

Μονίμως στο περιθώριο της ένοπλης πάλης, η Επαναστατική Δράση τράβηξε παραδόξως την προσοχή των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Ένα μέλος της, ο Ενρίκο Παγκέρα, ήρθε σε επαφή στη φυλακή Φλωρεντίας με τον Αμερικανό μυστικό πράκτορα Ρόναλντ Σταρκ, που από καιρό είχε διεισδύσει στον χώρο της ιταλικής άκρας αριστεράς.

Ο Σταρκ υπερηφανεύτηκε στον Παγκέρα ότι διέθετε πρώτης τάξεως διαπιστευτήρια στην ηγεσία του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και εξέφρασε το ενδιαφέρον του για την ανάπτυξη μιας «μη μαρξιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης στην Ιταλία» [σημ. 5]. Η ιστορία της οργάνωσης έληξε το 1981, όταν μια ομάδα φυλακισμένα μέλη της Επαναστατικής Δράσης ανήγγειλε τη διάλυσή της.

Ένοπλοι Προλετάριοι για τον Κομμουνισμό

Από ορισμένους ακραίους τομείς του μεγάλου νεανικού κινήματος του ’77 προέκυψε και μια άλλη οργάνωση που επανέφερε στο προσκήνιο, σε πολύ πιο περιορισμένη κλίμακα, την προβληματική των ΝΑP γύρω από την «επαναστατική δυναμική» του ποινικού χώρου. Η οργάνωση αυτή γεννήθηκε στην προλεταριακή συνοικία Μπαρόνα του Μιλάνου από νεαρούς πρώην Αυτόνομους και έλαβε την ονομασία Ένοπλοι Προλετάριοι για τον Κομμουνισμό (Proletari Armati per il Comunismo, PAC). Στην πραγματικότητα οι PAC δεν υιοθέτησαν την αντίληψη των ΝΑP ότι το «παράνομο προλεταριάτο» αποτελεί «επαναστατικό υποκείμενο».

Χωρίς μεγάλες απαιτήσεις ανάλυσης, περιορίστηκαν στο να τραβήξουν προς τα άκρα μια κάποια αισθητική της παρανομίας που κυριαρχούσε τότε στο νεανικό κίνημα και που βρήκε θεωρητική επιστέγαση τόσο στα γραπτά του θεωρητικού της Αυτονομίας Τόνι Νέγκρι [σημ. 6] όσο και στη θεωρία της «επιθυμητικής μηχανής» των Γάλλων ριζοσπαστών φιλοσόφων Ζιλ Ντελέζ και Φελίξ Γκουατταρί [σημ. 7]. Αυτό το υποτυπώδες θεωρητικό υπόβαθρο, όπως και η δίψα για άμεση δράση, βοήθησαν στη στρατολόγηση ορισμένων νεαρών εγκληματιών που ήδη κινούνταν στο χώρο της Αυτονομίας.

Μετά από σποραδικές όσο και μάταιες απόπειρες να ασκήσει επιρροή στα εργοστάσια της περιοχής, η οργάνωση αυτή στράφηκε σχεδόν αποκλειστικά εναντίον της αστυνομίας, σε μια προσπάθεια να την αποβάλει από τις λαϊκές συνοικίες του Μιλάνου. Στις 6 Ιουνίου 1978 οι PAC έφτασαν μάλιστα στο σημείο να δολοφονήσουν δύο καταστηματάρχες, έναν κρεοπώλη στο Μέστρε κι έναν χρυσοχόο στο Μιλάνο, διότι είχαν αντισταθεί με τα όπλα σε απόπειρες ληστείας εκ μέρους μικροεγκληματιών.

Με τις δύο αυτές ενέργειες οι PAC θέλησαν να εδραιώσουν την «πολιτική ηγεμονία» τους στον χώρο της νεανικής παραβατικότητας του Μιλάνου, αλλά δεν είχαν άλλο αποτέλεσμα από το να εντείνουν τις έρευνες της αστυνομίας, που μέσα σε λίγες εβδομάδες κατάφερε να εξαρθρώσει την οργάνωση.

Από τους εναπομείναντες τρομοκράτες κάποιοι εντάχθηκαν σε μεγαλύτερες ένοπλες οργανώσεις, ενώ μια ομάδα συνέχισε μέχρι το 1980 να ληστεύει τράπεζες, αναλαμβάνοντας την ευθύνη με την επωνυμία «Κομμουνιστές Ληστές».

Στους PAC ανήκε και ο πολιτικοποιημένος πρώην ποινικός Τσέζαρε Μπατίστι, που διέφυγε στο Παρίσι και εξελίχθηκε σε αξιόλογο συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων. Η περίπτωση του Μπατίστι εξακολουθεί ακόμη να απασχολεί τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, αφού ο πρώην τρομοκράτης, καταδικασμένος σε δις ισόβια και για τις δύο δολοφονίες [σημ. 8], προσπάθησε να αποφύγει την έκδοση και κατέφυγε στη Βραζιλία.

Οι ΝΑP συγκροτήθηκαν στη βάση της επαναστατικής προοπτικής του υποκοσμικού προλεταριάτου, ενώ η Επαναστατική Δράση, αποτελούμενη κυρίως από φοιτητές και διανοούμενους, είχε θεωρητικοποιήσει την «εγκληματοποίηση» της ένοπλης πολιτικής πάλης.

Υπήρξε όμως και μια άλλη εκδοχή στις σχέσεις μεταξύ τρομοκρατικών οργανώσεων και κοινού εγκλήματος. Ήταν εκείνη της απλής ένταξης ποινικών στις τρομοκρατικές οργανώσεις. Στην περίπτωση αυτή, ο πολιτικοποιημένος και ριζοσπαστικοποιημένος εγκληματίας αποδεχόταν το πρόγραμμα και τη στρατηγική της οργάνωσης κι έβαζε εντός παρενθέσεως την κοινωνική καταβολή του.

Παράλληλα έθετε, βεβαίως, στην υπηρεσία της οργάνωσης την ειδική τεχνογνωσία που απέκτησε κατά την εγκληματική του δράση. Συνήθως η τεχνογνωσία αυτή ήταν πολύτιμη για τις ένοπλες οργανώσεις, προκειμένου να διδαχτούν τις ειδικές τεχνικές που χρειάζονται για τις ληστείες στις τράπεζες, την κλοπή αυτοκινήτων, την προμήθεια όπλων, την πλαστογράφηση δελτίων ταυτότητας.

Τα ιδρυτικά στελέχη των Ερυθρών Ταξιαρχιών και της Πρώτης Γραμμής παραδέχτηκαν εκ των υστέρων ότι οι τεχνικού τύπου υποδείξεις των ποινικών υπήρξαν πολύτιμες στην πρώτη φάση ένοπλης πάλης. Αργότερα, με την εξάρθρωση των τρομοκρατικών οργανώσεων, κατά κανόνα οι ποινικοί επανήλθαν στον χώρο του κοινού εγκλήματος, ενίοτε και σε μαφιόζικου τύπου συμμορίες, που στο μεταξύ είχαν εδραιώσει και επεκτείνει την επιρροή τους, κυρίως στον ιταλικό Νότο.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Γκρατσιάνο Μπιάνκι, που υπήρξε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 μέλος της οργάνωσης COLP (Οργανωμένοι Κομμουνιστές για την Απελευθέρωση του Προλεταριάτου) [σημ. 9] και συνελήφθη στις 9 Δεκεμβρίου 2009 διότι υπέθαλψε στο Μιλάνο τον καταζητούμενο μεγαλονονό της Κόζα Νόστρα Γκαετάνο Φινταντζάτι. Στον υιό Φινταντζάτι, Γκουλιέλμο, είχε απευθυνθεί για να ζητήσει βοήθεια και ο Μπρούνο Γκιράρντι, πρώην ποινικός και στέλεχος της οργάνωσης Πολιτικο-Στρατιωτικό Κ.Κ., που συνελήφθη τον Φεβρουάριο 2007.

Στην περίπτωση μάλιστα μιας από τις πρώτες ένοπλες οργανώσεις της Ιταλίας, της Ομάδας που έγινε γνωστή ως 22 Οκτωβρίου, η παρουσία ποινικών αποδείχτηκε καταστροφική. Η ολιγομελής αυτή ομάδα, που σχηματίστηκε στις 22 Οκτωβρίου 1969 στη Γένοβα από πρώην αντιστασιακούς και διαφωνούντα μέλη του Ιταλικού Κ.Κ., συνεργάστηκε με ποινικούς στην απαγωγή του βιομηχάνου Σέρτζο Γκαντόλα τον Οκτώβριο του 1970.

Όταν όμως, το επόμενο έτος, η αστυνομία βρέθηκε στα ίχνη της οργάνωσης μετά από αποτυχημένη απόπειρα ληστείας, οι ποινικοί συνεργάστηκαν αμέσως με τις αρχές και όχι μόνο διευκόλυναν την εξάρθρωση της οργάνωσης, αλλά βοήθησαν σημαντικά στο να επισκιαστεί ο πολιτικός χαρακτήρας της. [σημ. 10]

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Progetto Memoria, Sguardi Ritrovati, εκδ. Sensibili alle Foglie, Ρώμη 1995. Είναι ο δεύτερος τόμος της μνημειώδους έρευνας («Progetto Memoria»),καταγραφής και ταξινόμησης του υλικού που αφορούσε την ένοπλη πάλη στην Ιταλία, που πραγματοποίησε ο εκδοτικός συνεταιρισμός Sensibili alle Foglie υπό την καθοδήγηση του Ρενάτο Κούρτσο. Ο δεύτερος αυτός τόμος περιέχει σύντομα αλλά πλήρη βιογραφικά σημειώματα 69 νεκρών αγωνιστών ένοπλης πάλης. Από τον ίδιο αυτό τόμο ο ανώνυμος συντάκτης της Σέχτας Επαναστατών φαίνεται να μετέφρασε και τους στίχους του Ρομέο.

2. Όπ.π. Ο ανώνυμος πρώην τρομοκράτης προέρχεται από τον χώρο του ποινικού εγκλήματος και εξηγεί ότι η διαρροή πληροφοριών για τη ληστεία ήταν αδύνατη, διότι η επιλογή της συγκεκριμένης τράπεζας ήταν εντελώς τυχαία. Ο πυρήνας των ΝΑΠ υποτίμησε τη δυνατότητα κινητοποίησης των καραμπινιέρων, οι οποίοι ειδοποιήθηκαν αμέσως για τη ληστεία και κατάφεραν μέσα σε ελάχιστα λεπτά να περικυκλώσουν την έξοδο της τράπεζας.

3. Οι κομοντιστές («comontisti»: μετάφραση του μαρξιανού όρου Gemeinwesen – «κοινότητα») ήταν η ιταλική εκδοχή του συνδυασμού μεταξύ των σιτουασιονιστών και των «συμβουλιακών κομμουνιστών». Κύριος εκπρόσωπός τους υπήρξε ο Ρικάρντο Ντ’ Έστε, ενώ στο κίνημα αυτό συμμετείχε και ο γνωστός στην Ελλάδα Μαουρίτσιο Φολίνι.

4. Τη θεωρία της ένοπλης πάλης που διεξάγεται από ομάδες «εκλεκτικής συγγένειας» επαναπρότεινε στα τέλη της δεκαετίας του ’80 ο αναρχικός θεωρητικός Αλφρέντο Μπονάνο, που συνελήφθη κατά τη διάρκεια ληστείας στα Τρίκαλα στις αρχές Οκτωβρίου μαζί με τον Έλληνα σύντροφό του Χρήστο Στρατηγόπουλο. Ο Μπονάνο εξέλαβε μια σειρά από ιδέες και αντιλήψεις του Φαΐνα και τις επεξεργάστηκε εκ νέου (τα έργα του έχουν κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα) και μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι η επωνυμία Επαναστατική Δράση επανεμφανίστηκε τη δεκαετία του ’90 αναφορικά με βομβιστικές επιθέσεις του αναρχικού εξεγερσιακού χώρου στην Ιταλία.

5. Ο Ρόναλντ Σταρκ ήταν ο πράκτορας της CIA που παρήγαγε και διέδωσε το παραισθησιογόνο LSD, πρώτα στο αμερικανικό αντιπολεμικό κίνημα και αμέσως μετά στο ευρωπαϊκό.

6. Στο Τόνι Νέγκρι, «Η Κυριαρχία και το Σαμποτάζ» στο «Από το Κόκκινο στο Πράσινο», εκδ. Κομμούνα, Αθήνα 1986.

7. Στο έργο τους «Ο Αντι-Οιδίπους», εκδ. Κέδρος, Αθήνα 1981.

8. Στη βάση της μαρτυρίας ανανηψάντων τρομοκρατών, που κατέθεσαν ότι ο Μπατίστι συμμετείχε και στις δύο δολοφονίες, παρόλο που σημειώθηκαν ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικές πόλει καις σε μεγάλη απόσταση η μια από την άλλη. Για τις αντιφάσεις της καταδικαστικής απόφασης βλ. «Il Caso Battisti», εκδ. NdA, Κοζέντζα 2004. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί από τους συλληφθέντες κατήγγειλαν βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της κράτησης.

9. Δημιουργήθηκε το 1981 μετά τη διάλυση της Πρώτης Γραμμής, με στόχο την απελευθέρωση των φυλακισμένων τρομοκρατών.

10. Ο πολιτικός και όχι ποινικός χαρακτήρας της ομάδας «22 Οκτώβρη» κατοχυρώθηκε χάρη στις Ερυθρές Ταξιαρχίες, που ήδη από το 1974 είχαν συμπεριλάβει τα ονόματα των φυλακισμένων μελών ανάμεσα στους συντρόφους των οποίων ζητούσαν την απελευθέρωση για να μην εκτελέσουν τον δικαστή Μάριο Σόσι, τον οποίο είχαν απαγάγει. Μέχρι τότε είχε επικρατήσει η άποψη ότι επρόκειτο για πρώην αντάρτες και αντιστασιακούς που είχαν επιδοθεί σε εγκληματικές πράξεις. Ακόμη και η επωνυμία της οργάνωσης ήταν ουσιαστικά άγνωστη. Βλ. Paolo Piano, La Banda 22 Ottobre, εκδ. Derive Approdi, Ρώμη 2008.

(ΜΕΡΟΣ Β’)