Όπως είδαμε και στην προηγούμενη δημοσίευση, οι σχέσεις της Γαλλίας με τις ΗΠΑ δεν περνούσαν τις καλύτερες στιγμές τους.

Όπως είδαμε και στην προηγούμενη δημοσίευση, οι σχέσεις της Γαλλίας με τις ΗΠΑ δεν περνούσαν τις καλύτερες στιγμές τους. Μετά την ακύρωση των συμφωνιών της Βόννης και των Παρισίων το 1952, ο υπουργός των Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζων Φόστερ Ντάλλες στην περιοδεία του στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες απέφυγε επιδεικτικά να επισκεφτεί το Παρίσι.

Στον αντίποδα, οι Βρετανοί με τον αντίστοιχο υπουργό Εξωτερικών Ήντεν επέδειξαν πιο εποικοδομητική διάθεση, αν και με κάποια καθυστέρηση. Έτσι, η Βρετανία εκδήλωσε την επιθυμία να προχωρήσει σε μια πιο συγκεκριμένη δέσμευση, όπως ζητούσε το Παρίσι. Θυμίζουμε ότι, όπως αναφέραμε στο προηγούμενο φύλλο μας, «η βρετανική συμμετοχή κρίθηκε απαραίτητη καθώς χωρίς αυτήν μόνο η Γαλλία και η Γερμανία θα συγκροτούσαν τον υπό σύσταση διεθνή οργανισμό (Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα), και αυτό μάλιστα με περιορισμένες προοπτικές». Μέχρι το τέλος του 1945, η Συνθήκη των Βρυξελλών του 1948 διευρύνθηκε και συμπεριέλαβε δυο νέα μέλη, τη Δυτική Γερμανία και την Ιταλία. Δηλαδή τις δυο επιτιθέμενες χώρες στη διάρκεια του πολέμου. Ο Οργανισμός αυτός κάλυψε τις μη στρατιωτικές πτυχές της Συνθήκης των Βρυξελλών και αποτέλεσε στην ουσία παράκαμψη του ΝΑΤΟ. Τότε η Βρετανία διακήρυξε ότι θα διατηρούσε στην Ηπειρωτική Ευρώπη δυνάμεις ισοδύναμες με αυτές που είχε ήδη θέσει στη διάθεση του Ανώτατου Συμμαχικού Διοικητή της Ευρώπης. Η κατοχή της Γερμανίας τερματίστηκε και ο Αντενάουερ δεσμεύτηκε να μην προχωρήσει η Γερμανία στην κατασκευή πυρηνικών, βιολογικών ή χημικών όπλων, πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς ή τηλεκατευθυνόμενων πυραύλων, βομβαρδιστικών ή πολεμικών πλοίων, εκτός αν συνέτρεχαν συγχρόνως δυο λόγοι:
Αν το πρότεινε ο ίδιος ο Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής και αν υπήρχε η συγκατάθεση των 2/3 των χωρών – μελών του Συμβουλίου της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, στις 5 Μαΐου 1955 κατατέθηκε στην Ουάσιγκτον από τα κράτη – μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας η τελευταία επικυρωτική πράξη των συμφωνιών της Διάσκεψης του Λονδίνου του 1954, με τις οποίες η Δυτική Γερμανία εντασσόταν στο ΝΑΤΟ και ανακτούσε την εθνική της κυριαρχία. Η πρώτη μεταπολεμική δεκαετία έκλεισε με τη δημιουργία του ΝΑΤΟ, σκοπός του οποίου ήταν η επέκταση της αμερικανικής προστασίας στη Δυτική Ευρώπη, με τη Βρετανία ως το πιο αποφασιστικό και δυναμικό από τα ευρωπαϊκά μέλη της συμμαχίας και με το νέο γερμανικό κράτος, ενταγμένο και πάλι στη Δυτική Ευρώπη, να αποτελεί αναδυόμενη δύναμη.

Πολυεθνική πυρηνική αρχή

Στα τέλη της δεκαετίας του ’50, τα προβλήματα της ανακατανομής ισχύος και των πυρηνικών όπλων του ΝΑΤΟ αποτέλεσαν την αρχή μιας σειράς συζητήσεων, διαπραγματεύσεων, προβληματισμών εντός της Ατλαντικής Συμμαχίας. Τότε υπήρξε σχετικό αμερικανικό αίτημα για υποβολή προτάσεων προκειμένου να τεθεί προς συζήτηση μεταξύ των εταίρων το ζήτημα των πυρηνικών. Η γαλλική απάντηση του Ντε Γκωλ το 1958 στις αμερικανικές προτάσεις ήταν να δημιουργηθεί ένα διευθυντήριο μέσα στο πλαίσιο της Ατλαντικής Συμμαχίας που θα συγκροτείτο από τις τρεις δυνάμεις των οποίων τα συμφέροντα επεκτείνονταν σε γεωγραφικούς χώρους πέραν της Ευρώπης. Οι εισηγήσεις αυτές, ωστόσο, δεν έγιναν αποδεκτές από την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο, ως προτάσεις εκ του πονηρού. Δηλαδή πίσω από την πρόταση Ντε Γκωλ, οι Αμερικανοβρετανοί έβλεπαν την προσπάθεια της Γαλλίας να εξισωθεί πολιτικά με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Έναν χρόνο αργότερα και μετά την εγκατάσταση στην Ευρώπη των βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς, οι οποίοι τέθηκαν υπό διπλό έλεγχο με ένα σύστημα «δύο δικλίδων», ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ, στρατηγός Λώρις Νόρσταντ, υπογράμμισε την ανάγκη δημιουργίας μιας πολυεθνικής πυρηνικής αρχής.

Το 1960, οι ΗΠΑ πρότειναν την εγκατάσταση στην Ευρώπη 300 κινητών πυραύλων τύπου Polaris, οι οποίοι θα τοποθετούνταν δίπλα σε δρόμους, ποτάμια, σιδηροδρομικά δίκτυα, υπό αμερικανικό έλεγχο. Ωστόσο, όταν ήρθε η ώρα να ζητήσουν την έγκριση του Ντε Γκωλ για την τοποθέτηση 50 τέτοιων πυραύλων στο έδαφος της Γαλλίας, απάντησε ότι θα συναινούσε μόνο όταν θα δινόταν στη Γαλλία η δυνατότητα να παράγει δικές της πυρηνικές κεφαλές. Με αυτήν την τοποθέτησή του, ο Ντε Γκωλ καθιστούσε τον γαλλικό έλεγχο προϋπόθεση αποδοχής των αμερικανικών πυραύλων. Τότε η αμερικανική πλευρά απλώς απέσυρε την πρότασή της.

Η απόρριψη της αμερικανικής πρότασης δημιούργησε την εντύπωση ότι το ΝΑΤΟ με την προσθήκη όπλων μεσαίου βεληνεκούς δεν θα μπορούσε να στηρίζεται επ’ αόριστον σε ένα αμερικανικό πυρηνικό μονοπώλιο.

Μετά από αυτήν την εξέλιξη, είτε οι Ευρωπαίοι θα έπρεπε να αποκτήσουν ικανή ανατρεπτική δύναμη, και με αυτόν τον τρόπο να μετατρέψουν το ΝΑΤΟ σε συμμαχία μεταξύ ίσων εταίρων, ή θα έπρεπε να βρεθεί κάποιος τρόπος δημιουργίας μια κοινής αμερικανοευρωπαϊκής πυρηνικής δύναμης. Είναι προφανές ότι όλοι οι Ευρωπαίοι θα προτιμούσαν να συγκροτηθεί μια ευρωπαϊκή δύναμη, ωστόσο δεν έδειξαν καμιά τέτοια διάθεση να προχωρήσουν στην ίδρυση της αναγκαίας πολιτικής αρχής. Έτσι, η μόνη λύση ήταν αυτή της αμερικανοευρωπαϊκής συνεννόησης.

Η αμερικανοευρωπαϊκή συνεννόηση

Στο πλαίσιο της αμερικανοευρωπαϊκής συνεννόησης υπήρχαν δυο τάσεις: η πολυεθνική και η πολυμερής.

Η πολυεθνική επιθυμούσε τη διατήρηση του ελέγχου από τις εθνικές αρχές και πρότεινε την υπό αίρεση υπαγωγή των εθνικών δυνάμεων σε έναν ΝΑΤΟϊκό διοικητή παράλληλα με την αυξανόμενη συμμετοχή όλων των συμμάχων στον στρατηγικό σχεδιασμό και τις πολιτικές διαβουλεύσεις. Από την άλλη, οι υποστηρικτές της πολυμερούς κατέθεσαν ένα σχέδιο για τη δημιουργία των μεικτών δυνάμεων, στις οποίες την ευθύνη των πυρηνικών όπλων θα είχαν μονάδες με πολυεθνικό προσωπικό. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ υιοθέτησε την πολυμερή λύση το 1962, λίγο πριν η γαλλική και η βρετανική κυβέρνηση δείξουν τη σταθερή προσήλωσή τους στην περίπτωση της Βρετανίας στις πολυεθνικές δυνάμεις και στην περίπτωση της Γαλλίας στις πολυεθνικές επίσης δυνάμεις με τρόπο όμως που θα απέκλειαν τους Αμερικανούς. Οι Αμερικανοί ωστόσο, που είχαν την πεποίθηση ότι η πολυμερής προσέγγιση αποτελούσε την πλέον ενδεδειγμένη απάντηση στο ζήτημα της Γερμανίας, μια και εξασφάλιζε ένα ικανοποιητικό μερίδιο συμμετοχής της στις πυρηνικές επιχειρήσεις χωρίς η Σοβιετική Ένωση να αισθάνεται απειλούμενη, επέμειναν σε αυτήν πέρα από την αντίδραση των στρατηγικών τους εταίρων. Το 1963 πρότειναν τη δημιουργία μιας πολυμερούς δύναμης, την οποία θα συγκροτούσαν 25 πλοία επιφανείας επανδρωμένα με προσωπικό διαφόρων χωρών, το κάθε ένα εκ των οποίων θα μετέφερε 8 πυραύλους Polaris, ενώ το 75% του κόστους επρόκειτο να καλυφθεί με δαπάνες των ΗΠΑ και της Δυτικής Γερμανίας.