Το θέμα του βιβλίου αφορά μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας (1943 – 1946), η οποία σφράγισε τραγικά τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις που ακολούθησαν, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο πλέον οι Έλληνες θα αντιμετώπιζαν διχαστικά την πολιτική αντιπαράθεση. 

Το θέμα του βιβλίου αφορά μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας μας (1943 – 1946), η οποία σφράγισε τραγικά τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις που ακολούθησαν, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο πλέον οι Έλληνες θα αντιμετώπιζαν διχαστικά την πολιτική αντιπαράθεση. Συνήθως αυτήν την περίοδο την ερμηνεύουμε περισσότερο συναισθηματικά, έχοντας γνώση ή και προσωπική πείρα των όσων ακολούθησαν και των αδικιών που συνέβησαν, πράγμα ωστόσο πολύ επικίνδυνο, μια και μας ξεστρατίζει από την ψυχρή και κυρίως αντικειμενική κατά το δυνατόν προσέγγιση των γεγονότων, αλλά και από τα ίδια τα διαδραματισθέντα, αυτά καθεαυτά.

Η ιστορική ανάγνωση αυτής της περιόδου είναι από τις πλέον επικίνδυνες, μια και αυτή η περίοδος έχει ιδεολογικοποιηθεί έντονα. Με δυο λόγια, ο συγγραφέας σε αυτό τον πρώτο τόμο (θα ακολουθήσει και δεύτερος, που θα περιλαμβάνει τον Εμφύλιο) προσπαθεί να προσεγγίσει και να ερμηνεύσει γεγονότα των οποίων η αναφορά και μόνο προκαλεί έντονες αντιδράσεις, ακόμα και σήμερα – παρά την απόσταση δεκαετιών που μας χωρίζει απ’ αυτά.

Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι αφενός έχουν γραφτεί μονομερώς πολλά γι’ αυτά τα ιστορικά συμβάντα, αφετέρου έχουν αποσιωπηθεί άλλα τόσα. Ο συγγραφέας έχει ένα δύσκολο έργο να φέρει σε πέρας, μια και καταπιάνεται με την εμφύλια βία που ξέσπασε στην κατοχική ακόμα Ελλάδα από το 1943, για να καταλήξει στα Δεκεμβριανά κι από κει στον εμφύλιο σπαραγμό.
 
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι η ερμηνεία των αιτίων της σύγκρουσης. Ήταν η εμφύλια βία αποτέλεσμα των ιδιότυπων ιστορικών στιγμών ή σε αυτή συνετέλεσε τα μέγιστα και ο τριτοδιεθνιστικός λενινιστικός χαρακτήρας του ΚΚΕ, που πίεζε ασφυκτικά προς αυτή την κατεύθυνση στις συγκεκριμένες συγκυρίες;