Το πρώτο βήμα για την πραγματική απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας γίνεται με τη «μικρή» ΔΕΗ, αλλά, όπως εκτιμούν οι περισσότεροι παρατηρητές, θα χρειαστεί πολύς δρόμος μέχρι να γίνει πραγματικότητα το όνειρο του φθηνού ρεύματος για τους καταναλωτές

Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΚΑ, που δόθηκε τις προηγούμενες ημέρες στη δημοσιότητα, προβλέπει ότι η «μικρή» ΔΕΗ, που θα αποσχιστεί και θα πουληθεί τον επόμενο χρόνο σε ιδιώτες, θα περιλαμβάνει μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με ισχύ 2,318 μεγαβάτ και πελατολόγιο που αντιστοιχεί στο 30% της ηλεκτρικής ενέργειας που πουλά η ΔΕΗ.

Ο λόγος για τον οποίο γίνεται η κίνηση αυτή είναι ότι η ΔΕΗ για συγκεκριμένους λόγους διατηρεί δεσπόζουσα θέση στην αγορά ενέργειας και λειτουργεί ως μονοπώλιο. Ειδικότερα η Επιχείρηση συμμετέχει με περισσότερο από 70% στην παραγωγή ρεύματος, ενώ μονοπωλεί (σε ποσοστό 97,5%) την προμήθεια. Δηλαδή τις πωλήσεις του ρεύματος στους τελικούς καταναλωτές.

Ο κύριος λόγος της «στρέβλωσης» αυτής στην αγορά είναι ότι η ΔΕΗ είναι ένα κρατικό μονοπώλιο σε θεωρητικά απελευθερωμένη αγορά. Δηλαδή έχει πλήρη αποκλειστικότητα στην εκμετάλλευση των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων, οι οποίες προσφέρουν τη φθηνή ενέργεια.

Αντίθετα, οι ανεξάρτητοι ιδιώτες παραγωγοί απέκτησαν άδειες λειτουργίας μονάδων με καύσιμο μόνο το φυσικό αέριο, το οποίο έχει διπλάσιο κόστος, με συνέπεια να μην μπορούν να την ανταγωνιστούν.

Αυτή ακριβώς την «αναντιστοιχία» έρχεται να… διορθώσει η ρύθμιση για τη «μικρή» ΔΕΗ. Σε αυτήν, με βάση το κείμενο του ΥΠΕΚΑ, θα ενταχθούν διάφορες μονάδες, ώστε να υπάρξει τροποποίηση του λεγόμενου ενεργειακού μείγματος. Δηλαδή της πρόσβασης σε διαφορετικούς τύπους καυσίμων και διαδικασιών παραγωγής, ώστε να μπορέσουν και οι ιδιώτες να παράγουν φθηνότερο ρεύμα και να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός υπέρ του τελικού καταναλωτή. Έτσι το «μείγμα» της «μικρής» ΔΕΗ θα περιλαμβάνει και τους τρεις τύπους παραγωγής: λιγνιτικό, υδροηλεκτρικό και αερίου.

◆ Οι λιγνιτικές μονάδες θα περιλαμβάνουν τους σταθμούς Αμύνταιο 1 και 2 (600 μεγαβάτ), Μελίτη 1 (330 μεγαβάτ) και την άδεια ηλεκτροπαραγωγής για τον σταθμό Μελίτη ΙΙ, ισχύος 450 μεγαβάτ.

◆ Οι υδροηλεκτρικές μονάδες θα περιλαμβάνουν την Πλατανόβρυση (116 μεγαβάτ), τον Θησαυρό (384 μεγαβάτ), τους σταθμούς Πουρνάρι 1 και 2 (330 μεγαβάτ) και τους μικρότερους του Άγρα και του Εδεσσαίου.

◆ Ο σταθμός αερίου της «μικρής» ΔΕΗ είναι αυτός της Κομοτηνής με 485 μεγαβάτ.
Για τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων η ΔΕΗ θα εισφέρει στη νέα εταιρεία τα δικαιώματά της στα ορυχεία Αμυνταίου (συμπεριλαμβανόμενου του ορυχείου Λακκιά), του Κλειδιού, των Λόφων Μελίτης, των Κομνηνών Ι και ΙΙ καθώς και της Βεύης.

Με τον τρόπο αυτόν καλύπτεται και η Κομισιόν, που είχε ζητήσει την καταδίκη της Ελλάδας για την απαγόρευση πρόσβασης των ανεξάρτητων παραγωγών στα εθνικά αποθέματα καυσίμων.

Σύμφωνα με το κείμενο του ΥΠΕΚΑ, για τη μεταβίβαση του πελατολογίου της ΔΕΗ στη νέα εταιρεία δεν θα απαιτείται η συγκατάθεση των πελατών της. Αυτοί, όμως, θα μπορούν, εάν το επιθυμούν, να αποδεσμευτούν από τη νέα εταιρεία ένα τετράμηνο μετά την ολοκλήρωση της απόσχισης της «μικρής» από τη «μεγάλη» ΔΕΗ.
Προβλέπεται ακόμα ότι η «μεγάλη» ΔΕΗ για διάστημα έξι μηνών «θα απέχει από επιθετικές εμπορικές πολιτικές» για την προσέλκυση των πρώην πελατών της. Με δεδομένο πάντως ότι οι περισσότεροι πελάτες υψηλής τάσης της ΔΕΗ βρίσκονται σε κόντρα με την Επιχείρηση για τις τιμές του ρεύματος, η διαδικασία αυτή θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον – όταν θα προκύψει βέβαια…

Το… ζουμί
Αυτό από την πλευρά του μας φέρνει και στο «ζουμί» του θέματος, που αφορά το ποιοι μπορεί να ενδιαφέρονται για τη «μικρή» ΔΕΗ. Τις ώρες που ακολούθησαν τη δημοσιοποίηση του κειμένου του ΥΠΕΚΑ, όλοι οι Έλληνες ανεξάρτητοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας επιβεβαίωσαν το ενδιαφέρον τους με λιγότερες ή περισσότερες επιφυλάξεις για να αξιολογήσουν τα δεδομένα. Πρόκειται για:

◆ Τον όμιλο Μυτιληναίου, που είναι ο μεγαλύτερος ιδιώτης παραγωγός.
◆ Τον όμιλο της ELPEDISON.
◆ Και τον όμιλο της ΤΕΡΝΑ.
◆ Από τους ενδιαφερόμενους δεν θα πρέπει να αποκλείονται και οι ξένοι, όπως για παράδειγμα το καναδικό fund Fairfax του Πρεμ Γουάτσα, που συνεργάζεται με τον όμιλο Μυτιληναίου και δεν έχει κρύψει ότι ένας από τους στόχους της εμπλοκής του στην Ελλάδα είναι τα ενεργειακά προγράμματα σε σύμπραξη με τον ελληνικό όμιλο.
Οι γνώστες της ενεργειακής αγοράς σημειώνουν πάντως ότι, αν και είναι πολύ νωρίς για να καταλήξουμε σε «υποψήφιους», η διαδικασία θα φέρει πολλές εκπλήξεις και όχι απαραίτητα ευχάριστες. Ποια είναι αυτή:

Με βάση το νομοσχέδιο προβλέπεται να δημιουργηθεί νέα εταιρεία, η οποία αρχικά θα είναι 100% θυγατρική της ΔΕΗ. Σε αυτήν θα «μπουν» οι μονάδες και το πελατολόγιο (όπως αναφέρθηκαν πιο πάνω) με απόφαση της γενικής συνέλευσης της Επιχείρησης. Ακολούθως η νέα εταιρεία θα διατεθεί προς πώληση με διεθνή διαγωνισμό, ενώ το τίμημα θα εισπράξει η ίδια η ΔΕΗ.

Ήδη πάντως η μεταβίβαση μονάδων βρίσκει αντίθετους τους εργαζομένους, ενώ είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει προσβολή των σχετικών αποφάσεων στα διοικητικά δικαστήρια, όπως δείχνει και η περίπτωση του ΑΔΜΗΕ. Κάτι που σημαίνει ότι, αν και το όλο θέμα ανοίγει λόγω της μνημονιακής υποχρέωσης, ο δρόμος θα είναι μακρύς…