Έτσι το πρωτογενές πλεόνασμα θα διαμορφωθεί από το 1,90% του ΑΕΠ φέτος στο 3,5% του ΑΕΠ (6,615 δισ. ευρώ) το 2018. Το Μεσοπρόθεσμο προβλέπει πως οι άμεσοι φόροι θα διατηρηθούν το 2018 στην περιοχή των 21,5 δισ. ευρώ, ενώ οι έμμεσοι φόροι θα κινηθούν στα 27,5 δισ. ευρώ. Στο σκέλος των δαπανών του προϋπολογισμού για το 2018 προβλέπεται ότι οι δαπάνες σε πρωτογενές επίπεδο θα διαμορφωθούν στα 43,4 δισ. ευρώ, από 44,2 δισ. ευρώ εφέτος.

Μεγάλο ερώτημα παραμένει το εάν η ηγεσία του ΓΛΚ θα προλάβει να ενσωματώσει στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2018 την επισκόπηση των δαπανών (spending review) των υπουργείων και των εποπτευόμενων από αυτά φορέων. Στόχος του εγχειρήματος είναι μέσα από περιστολή της σπατάλης να δημιουργηθεί δημοσιονομικό περιθώριο, ώστε να ενισχυθούν οι δαπάνες σε τομείς με υψηλή κοινωνική αποτελεσματικότητα.

 

Σύμφωνα με αρχικές εκτιμήσεις, υπάρχουν περιθώρια περιστολής από τις πρωτογενείς δαπάνες των υπουργείων έως και 400 εκατ. ευρώ, ποσό που η κυβέρνηση θέλει να κατευθύνει σε κοινωνικές δράσεις. Ωστόσο παραμένει άγνωστο εάν αυτό θα αποτυπωθεί στο προσχέδιο προϋπολογισμού 2018 ή στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2018, που θα κατατεθεί στη Βουλή εντός του Νοεμβρίου.

 

Ωστόσο ο τελικός λογαριασμός θα έρθει τον Νοέμβριο, όταν θα κατατεθεί ο τελικός «λογαριασμός», ο οποίος φαίνεται ότι θα είναι φωτιά και λάβρα. Αυτό σημαίνει ότι τα «12 μέτρα» που ενσωματώνει ο προϋπολογισμός του 2018 και έχει ήδη ψηφίσει η κυβέρνηση μπορεί να γίνουν πολύ περισσότερα στην πορεία της τρίτης αξιολόγησης, εφόσον το ΔΝΤ επιμείνει ότι ο στόχος για 3,5% πλεόνασμα το 2018 δεν μπορεί να επιτευχθεί, ζητώντας έτσι πρόσθετες παρεμβάσεις. Είτε από την πλευρά των δαπανών, με τις νέες περικοπές στις συντάξεις, που θα μπορούσαν να έρθουν νωρίτερα (αντί το 2019), είτε από την πλευρά της φορολογίας, με τη νέα μείωση στο αφορολόγητο, η οποία επίσης μπορεί να έρθει νωρίτερα (αντί το 2020). 

 

Γι’ αυτό δεν είναι λίγοι οι κυβερνητικοί παράγοντες που λένε ότι τα δύσκολα δεν θα έρθουν την ερχόμενη Τρίτη, αλλά στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, και μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρηθεί η δήλωση ότι περιμένουμε… μικρή απόκλιση έναντι του στόχου. 

 

Όσο κι αν προσπαθεί να το ξεχάσει η κυβέρνηση, για το 2018 ψηφίστηκαν το καλοκαίρι νέα μέτρα, και μάλιστα χωρίς το παραμικρό αντίμετρο, τα οποία, όμως, είναι λίαν αμφίβολο αν μπορούν να κάνουν τη διαφορά και να καλύψουν το όποιο «κενό». Ποια είναι αυτά τα μέτρα; 

Η κατάργηση της έκπτωσης κατά 10% επί του φόρου στις ιατρικές δαπάνες εφόσον οι δαπάνες αυτές υπερβαίνουν συνολικά το 5% του ετήσιου ατομικού εισοδήματος, με στόχο την εξοικονόμηση φορολογικών δαπανών 121 εκατ. ευρώ.

Η μείωση κατά 50% του κονδυλίου που διατίθεται κάθε χρόνο για την καταβολή επιδόματος θέρμανσης, με στόχο την εξοικονόμηση 47 εκατ. ευρώ.

Η κατάργηση της έκπτωσης φόρου κατά 1,5% που ισχύει για την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων μισθωτών και συνταξιούχων, με στόχο την εξοικονόμηση 68 εκατ. ευρώ.

Η κατάργηση της έκπτωσης που ισχύει για τη βoυλευτική αποζημίωση και τη φοροαπαλλαγή των δικαστικών, με αποτέλεσμα πρόσθετα έσοδα 44 εκατ. ευρώ.

Η επιβολή φόρου επί των εισοδημάτων από περιστασιακές και βραχυπρόθεσμες μισθώσεις ακίνητης περιουσίας, οι οποίες συνήθως εξυπηρετούνται μέσω της διεθνούς διαδικτυακής πλατφόρμας Airbnb, με βάση την κλίμακα φορολόγησης των ενοικίων.

Η επιβολή φόρου διαμονής στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα. Ο φόρος διαμονής θα ξεκινάει από 0,5 ευρώ για τα ξενοδοχεία με ένα ή δύο αστέρια και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και θα κλιμακώνεται μέχρι και τα 4 ευρώ ανά διανυκτέρευση για τα πεντάστερα ξενοδοχεία.

Η αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ σε 32 νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων. Aπό την 1.1.2018, στα νησιά των Νομών Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσων (πλην Ρόδου και Καρπάθου, όπου ήδη οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ έχουν καταργηθεί), οι συντελεστές ΦΠΑ θα αυξηθούν από τα επίπεδα του 5%, του 9% και του 17% στο 6%, στο 13% και στο 24%.

Η κατάργηση όλων των άλλων επιδομάτων για τους δικαιούχους του Κοινωνικού Επιδόματος Αλληλεγγύης.

Η αύξηση της εισφοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες μέσω του υπολογισμού των εισφορών στις ακαθάριστες αποδοχές, με στόχο αύξηση εσόδων 53 εκατ. ευρώ για το 2018, 124 εκατ. ευρώ το 2019, 126 εκατ. ευρώ το 2020 και 128 εκατ. ευρώ το 2021.

Η επιβολή φόρου υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων, με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου. Ο φόρος θα επιβαρύνει τον πωλητή του ακινήτου, ενώ ο αγοραστής θα εξακολουθεί να επιβαρύνεται με φόρο μεταβίβασης 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. 

 

Σε αυτά τα 428 εκατ. ευρώ προστίθενται 188 εκατ. ευρώ από την επέκταση του claw back και του rebate, άλλα 40 εκατ. ευρώ από την επέκταση της εθελοντικής εισφοράς των εφοπλιστών, τα 44 εκατ. ευρώ από την κατάργηση του αφορολόγητου 25% στους βουλευτές. Δηλαδή περίπου 700 εκατ. ευρώ, που μοιάζουν με… αστείο ποσό μπροστά στα 2,9 δισ. ευρώ που πρέπει να γίνει από το εκτιμώμενο φετινό πλεόνασμα του 2% – 2,1% έως το 3,5% του 2018. 

 

Ο κατάλογος των μέτρων περιέχει κάποια ακόμη μέτρα, για τα οποία όμως η κυβέρνηση διαπραγματεύεται την αναβολή τους ή την άμβλυνση των επιπτώσεων.

1 Μεταξύ των μέτρων που έχουν ήδη νομοθετηθεί και αφορούν το 2018 είναι η αύξηση της εισφοράς για τους ελεύθερους επαγγελματίες μέσω του υπολογισμού των εισφορών στις ακαθάριστες αποδοχές με στόχο αύξηση εσόδων 53 εκατ. ευρώ για το 2018, 124 εκατ. ευρώ το 2019, 126 εκατ. ευρώ το 2020 και 128 εκατ. ευρώ το 2021. Ταυτόχρονα όμως η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί να ανοίξει ξανά τον φάκελο των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών και να άρει τις αδικίες που και η ίδια παραδέχεται πως υπάρχουν για το 20% αυτών. 

Στο πλαίσιο αυτό, το υπουργείο Εργασίας, κατόπιν εντολής του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, επεξεργάζεται μέτρα που θα ελαφρύνουν την επιβάρυνση των ελεύθερων επαγγελματιών, μέσα από τον ορισμό ανώτατου ύψους εισφορών ή άλλων ανακουφιστικών παρεμβάσεων.

2 Η επιβολή φόρου υπεραξίας στις πωλήσεις ακινήτων, με συντελεστή 15% στο κέρδος που προκύπτει ανάμεσα στην τιμή κτήσης και την τιμή πώλησης κάθε ακινήτου. Το μέτρο, που έχει αναβληθεί πολλές φορές, κανονικά πρέπει να εφαρμοστεί από την 1.1.2018. Το ΥΠΟΙΚ ζητεί νέα αναβολή, για την 1.1.2019, αφού στο μεταξύ θα έχουν αναθεωρηθεί οι αντικειμενικές αξίες. Ο φόρος επιβαρύνει τον πωλητή του ακινήτου, ενώ ο αγοραστής θα εξακολουθεί να επιβαρύνεται με φόρο μεταβίβασης 3% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

3 Η αποφυγή τού να περάσει στους καταναλωτές μέσα από νέες ανατιμήσεις στους λογαριασμούς της ΔΕΗ το κόστος των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας (ΥΚΩ), η κάλυψη των οποίων αποτελεί μνημονιακή απαίτηση. Δεδομένου, μάλιστα, ότι το κόστος ανέρχεται σε 360 εκατ. ευρώ, εξετάζεται η σταδιακή καταβολή του συγκεκριμένου ποσού στη ΔΕΗ σε βάθος 2-3 ετών. Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας πρότεινε να μην αναληφθεί το κόστος από τους καταναλωτές, αλλά από τον κρατικό προϋπολογισμό. 

 

Συγκεκριμένα προτάθηκε να επιστραφεί από το υπουργείο Οικονομικών στον ειδικό λογαριασμό ΥΚΩ ένα μέρος από το ποσό του ειδικού φόρου κατανάλωσης που εισπράττει κάθε χρόνο το Δημόσιο από το πετρέλαιο που χρησιμοποιούν οι μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα νησιά. Είναι πάντως ένα ανοιχτό ζήτημα και, στη χειρότερη εκδοχή, η επίπτωση θα είναι σταδιακή και όχι εφάπαξ.