Το καλό είναι ότι με μερικά βιβλία έρχονται στο φως διάφορες πτυχές της Ιστορίας, άγνωστες όσο και εντυπωσιακές που η άγνοιά τους πολλές φορές μας κάνει να έχουμε άλλες αντιλήψεις από αυτές που θα είχαμε αν τις γνωρίζαμε.

Αυτό συμβαίνει, ωστόσο, κι όταν τις ξεχνάμε. Πρόσφατα κυκλοφόρησαν δυο βιβλία εκ των οποίων το ένα φέρνει στο φως μιαν άγνωστη προσφυγική κίνηση Ελλήνων στην Μέση Ανατολή που προκλήθηκε λόγω του Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου (Πόλεμος και Προσφυγιά, εκδ. Επίκεντρο) και το δεύτερο αναθερμαίνει την μνήμη  -καθώς ξεχνάμε εύκολα-  θυμίζοντάς μας την δραματική ανταλλαγή πληθυσμών ως μια από τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής (Επαναπατρισμοί, εκδ. Εστία).  Και στα δυο βιβλία θα επανέλθουμε εν ευθέτω χρόνω, δίχως την πίεση των εορτών, για να μιλήσουμε εκτενέστερα. Προς ώρας, σας τα συστήνουμε προς ανάγνωση και κυρίως …προς συμμόρφωσή (μας) για την καλύτερη κατανόηση του σύγχρονου κόσμου καθώς η βαρβαρότητα εργαλειοποιείται και η απάθεια με την αδιαφορία μας αποκτηνώνουν.

Ζητήστε τα στα βιβλιοπωλεία!

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής δεκάδες χιλιάδες χριστιανοί, μουσουλμάνοι και εβραίοι από την Ελλάδα και τα Δωδεκάνησα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους διαφεύγοντας στην Τουρκία. Από εκεί, οι περισσότεροι μεταφέρθηκαν σε διάφορες τοποθεσίες στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, όπου και εγκαταστάθηκαν σε προσφυγικούς καταυλισμούς και στρατόπεδα μέχρι και τον επαναπατρισμό τους το 1945-46. Ο παρών συλλογικός τόμος φιλοξενεί έξι κείμενα πάνω σε αυτήν την ελάχιστα γνωστή προσφυγική κίνηση. Το καθένα διαπραγματεύεται και μια διαφορετική όψη της “μεσανατολίτικης” προσφυγικής εμπειρίας κατά τη διάρκεια του πολέμου: την διαφυγή των μουσουλμάνων και εβραίων της χώρας, το ρόλο του λιμού στην έξοδο των κατοίκων της Χίου, την αντίδραση της Τουρκίας, την επίδραση της προσφυγιάς στον Εμφύλιο στη Σάμο.

Αλέξανδρος Λάμπρου (Επιμέλεια)

Πόλεμος και Προσφυγιά

Πρόσφυγες από την Ελλάδα:

Τουρκία, Μέση Ανατολή, Αφρική 1941 – 1946

Εκδόσεις: Επίκεντρο

Σελ.: 243

Μέσα από δεκάδες συνεντεύξεις και εκτεταμένη βιβλιογραφική έρευνα, ο Μπρούμαρκ ψηλαφεί το τραύμα που εξακολουθούν να αισθάνονται σήμερα Έλληνες και Τούρκοι ως αποτέλεσμα της βίαιης μετακίνησης 1,6 εκατομμυρίων ανθρώπων από τη μία μεριά του Αιγαίου στην άλλη. Ταξιδεύει στην Ελλάδα και την Τουρκία, επισκέπτεται την Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, το Αϊβαλί, την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Χαλκιδική, τη Μυτιλήνη, σε μια προσπάθεια να δει το ανθρώπινο κόστος που προσπάθησε να μετριάσει πριν από εκατό ολόκληρα χρόνια ο συμπατριώτης του, Νάνσεν.

Μπορεί τέτοιες ιστορίες να έχουμε ακούσει όλοι – όμως η ματιά ενός τρίτου, ενός ανθρώπου που έχει αγαπήσει την Ελλάδα και την Τουρκία, φέρνει στο φως αναπάντεχα ευρήματα για τα όρια της μνήμης και της πολιτικής, για τον τρόπο που καθένας από εμάς αντιμετωπίζει το συμβάν που καθόρισε ριζικά τα εθνικά αφηγήματα των δύο χωρών.

Ο Μπρούμαρκ ασχολείται με την Ιστορία, ασχολείται όμως περισσότερο με το παρόν και το μέλλον: Πώς βλέπουν οι Έλληνες τους Τούρκους και οι Τούρκοι τους Έλληνες; Και τι ρόλο μπορεί να παίξει στη συνύπαρξη των δύο λαών το αμοιβαίο προσφυγικό τραύμα;

Στίαν Μπρούμαρκ 

Επαναπατρισμοί 

Η Μικρασιατική Καταστροφή και η ανταλλαγή των πληθυσμών μέσα από τα μάτια ενός Νορβηγού 

Μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη 

Εκδόσεις: Εστία 

Σελ.: 288

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Το πολίτευμα της συνύπαρξης

Βιβλίο: Το όπιο του λαού

Βιβλίο: Μισό Παιδί