Κάποτε ήταν οι ήρωες του έθνους, σχεδόν μυθικοί πολεμιστές-βασιλιάδες που κατατρόπωσαν τους αυτονομιστές μετά από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο. Όμως οι τελευταίες μέρες της δυναστείας Ραζαπάκσα αφήνουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα.

Τις πρώτες πρωινές ώρες της Τετάρτης ο πρόεδρος της Σρι Λάνκα Γκοταμπάγια Ραζαπάκσα έφυγε σαν κλέφτης από τη χώρα του, λίγες μέρες αφότου χιλιάδες οργισμένοι διαδηλωτές εισέβαλαν στο προεδρικό μέγαρο, κοιμήθηκαν στα πολυτελή και αναπαυτικά υπνοδωμάτιά του και κολύμπησαν στην πισίνα, που οι κοινοί θνητοί δεν είχαν καν ονειρευτεί.

Ο Ραζαπάκσα επρόκειτο να παραιτηθεί το περασμένο 24ωρο, αλλά δεν περίμενε να ακολουθήσει το τυπικό. Αντίθετα πριν ξημερώσει επιβιβάστηκε σε ένα στρατιωτικό αεροπλάνο και φυγαδεύτηκε από το Κολόμπο προς τις Μαλδίβες.

L'état d'urgence décrété au #SriLanka après la fuite du président #Gotabaya Rajapaksahttps://t.co/XglOGK4azG

— Majalla French (@majalla_fr) July 13, 2022

Ήταν μια ιστορική στιγμή για το νησιωτικό έθνος των 22 εκατομμυρίων ανθρώπων, το οποίο κυβερνούσε με σιδηρά πυγμή η οικογένεια Ραζαπάκσα για σχεδόν δύο δεκαετίες. Μέχρι που ο κόσμος έχασε την υπομονή του, ξέσπασε και έβαλε τέλος με τον πλέον ταπεινωτικό τρόπο στην πολιτική δυναστεία.

«Η εικόνα του Γκοταμπάγια Ραζαπάκσα που φεύγει από τη Σρι Λάνκα με στρατιωτικό αεροπλάνο αντανακλά το τέλος της οικογενειακής δυναστείας. Ο θρύλος τους δεν θα είναι θετικός. Αλλά μπορεί κάποιος να ελπίζει ότι η Σρι Λάνκα θα κινηθεί σε διαφορετική κατεύθυνση», δηλώνει στο CNN ο Γκανεσάν Ουιγκναράζα, ερευνητής του βρετανικού think tank, ODI Global.

Η αισιοδοξία για το αύριο φαίνεται στα πρόσωπα των κοινών θνητών που κολυμπούν στην προεδρική πισίνα, τρώνε στις τραπεζαρίες του προεδρικού μεγάρου, χορεύουν στις απέραντες αίθουσες και κάνουν γυμναστική στο προσωπικό γυμναστήριο του Ραζαπάκσα. Τα όσα θα συμβούν στα προσεχή 24ωρα θα είναι καθοριστικά για το μέλλον της χώρας.

if the PM and President resign, the speaker of parliament becomes president and is expected to organize elections within a month. But the speaker and most of parliament belong to the same ruling party, which is broadly seen as illegitimate. #SriLanka pic.twitter.com/fhoCdZBy6a

— Midwest People's History (@MPHProject) July 13, 2022

Η αρχή της δυναστείας

Καθώς η χώρα κάνει τα πρώτα βήματα στον θαυμαστό καινούριο κόσμο μετά τους Ραζαπάκσα, οι ειδικοί λένε πως πρέπει να αναλογιστούν όλοι τι πήγε λάθος τις δύο τελευταίες δεκαετίες. Και το διάστημα αυτό αναφέρεται στην άνοδο και την πτώση της οικογένειας Ραζαπάκσα.

Ο Γκοταμπάγια Ραζαπάκσα δεν είναι το πρώτο μέλος της οικογένειας που ανέβηκε στον προεδρικό θώκο. Ο αδελφός του, Μαχίντα, ο οποίος όπως και ο Γκοταμπάγια θεωρείτο «ήρωας πολέμου», είχε εκλεγεί πρόεδρος το 2005 και έχτισε τον μύθο του το 2009, όταν ανακοίνωσε τον θρίαμβο επί των αυτονομιστών ανταρτών της οργάνωσης Τίγρεις του Ταμίλ Εελάμ, μετά από έναν αιματηρό και ανελέητο 26ετή εμφύλιο σπαραγμό.

Η νίκη επί των αυτονομιστών Ταμίλ έδωσε στον Μαχίντα Ραζαπάκσα ένα πολιτικό κεφάλαιο που φαινόταν ανεξάντλητο, κάτι που του εξασφάλισε μία απρόσκοπτη δεκαετή προεδρική θητεία. Ο λαός τον αποκαλούσε «appachchi», δηλαδή «πατέρα του έθνους». Όταν περνούσε οι πολίτες έσκυβαν με σεβασμό μπροστά του και όταν αρρώσταινε το έθνος πονούσε μαζί του.

Στο μεγαλύτερο μέρος της θητείας του ο Μαχίντα Ραζαπάκσα το πέρασε σα να διοικούσε μια οικογενειακή επιχείρηση, σημειώνει το CNN, βάζοντας σε θέσεις κλειδιά τους στενούς συγγενείς: ο αδελφός του Γκοταμπάγια ήταν υπουργός Άμυνας, ο δεύτερος αδελφός Μπασίλ ήταν υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης και ο τρίτος αδελφός, ο Τσαμάλ έγινε πρόεδρος του κοινοβουλίου.

Παρά τις μουρμούρες για νεποτισμό οι Ραζαπάκσα παρέμεναν δημοφιλείς και η χώρα
έζησε χρόνια οικονομικής ευημερίας, η οποία όμως στηρίχτηκε στον εξωτερικό δανεισμό, με συνέπεια τη διόγκωση του κρατικού χρέους.

Οι πρώτες ρωγμές στο οικοδόμημα

Ο εμφύλιος πόλεμος και η έκβασή του ήταν η βάση για να δημιουργηθεί ο μύθος του Μαχίντα Ραζαπάκσα, αλλά σε αυτό το ιστορικό γεγονός ενυπάρχουν και οι πρώτες ενδείξεις για την πτώση της δυναστείας που επήλθε με τρόπο ηχηρό.

Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, του 2011, οι άνδρες των κυβερνητικών δυνάμεων ήταν υπεύθυνοι για παραβιάσεις στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατηγορήθηκαν ότι βομβάρδιζαν χωριά, εκτελούσαν αντικαθεστωτικούς με συνοπτικές διαδικασίες, βίαζαν γυναίκες και σταματούσαν τα φορτία με τρόφιμα και φάρμακα που είχαν προορισμό κάποιες συγκεκριμένες κοινότητες. Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, ο στρατός της Σρι Λάνκα ευθύνεται για τον θάνατο τουλάχιστον 40.000 αμάχων. Κάτι που αρνήθηκε κατ’ επανάληψη ο Μαχίντα Ραζαπάκσα.

Αλλά ήδη είχε αρχίσει να συζητιέται ένα πρόβλημα που μέχρι τότε το κρατούσαν καλά κρυμμένο τα μέλη της οικογένειας.

Οι ανησυχίες που εκφράζονταν από τις οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ξεπερνούσαν τις πληγές του εμφυλίου. Οι πολιτικοί αντίπαλοι της δυναστείας κατηγορούσαν τον Μαχίντα ότι ενέκρινε ακραίες τακτικές των ακροδεξιών βουδιστικών ομάδων, με στόχο τις μειονότητες των μουσουλμάνων και των Ταμίλ.

Παράλληλα άρχισαν να γίνονται αντιληπτές και οι συνέπειες της άφρονος οικονομικής
πολιτικής. Τα δάνεια από το εξωτερικό έπρεπε να αποπληρωθούν και το κόστος ήταν
συσσωρευμένο. Το 2015 η Σρι Λάνκα είχε συσσωρεύσει χρέος 8 δισεκατομμυρίων
δολαρίων στην Κίνα και η αποπληρωμή των χρεών θα έτρωγε το 94% του ΑΕΠ της χώρας.

Αυτή τη χρονιά ο Μαχίντα Ραζαπάκσα έχασε τις προεδρικές εκλογές έχοντας ως αντίπαλο
αυτόν που είχε διορίσει ως υπουργό Υγείας.
Αυτό το γεγονός θα μπορούσε να είναι αρκετό για να πέσουν τίτλοι τέλους σε μια
οποιαδήποτε άλλη δυναστεία, αλλά όχι στους Ραζαπάκσα.

Η επιστροφή μετά από λουτρό αίματος

Τον Απρίλιο του 2019 ισλαμιστές αντάρτες σκότωσαν τουλάχιστον 290 σε μία σειρά
βομβιστικών επιθέσεων σε εκκλησίες και πολυτελή ξενοδοχεία. Μία πανικόβλητη χώρα γύρισε και πάλι στη μία και μόνη οικογένεια που πίστευε ότι μπορούσε να εγγυηθεί την εθνική ασφάλεια.

Τον περασμένο Νοέμβριο ο Γκοταμπάγια Ραζαπάκσα εξελέγη νέος πρόεδρος της Σρι Λάνκα και όπως ο αδελφός του συνέχισε την οικογενειακή παράδοση, της διακυβέρνησης της χώρας εν είδη οικογενειακής επιχείρησης.

Αλλά γρήγορα προέκυψαν ερωτήματα για τον τρόπο διαχείρισης της οικονομίας της
χώρας. Στο τεράστιο χρέος προστέθηκαν και μία σειρά από άλλα γεγονότα, μεταξύ των οποίων και από φυσικές καταστροφές. Ο Ραζαπάκσα ακολούθησε την πεπατημένη της αύξησης των φόρων για να καλύψει τις τρύπες στην οικονομία, αλλά δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Και όταν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης υποβάθμισαν το αξιόχρεο της χώρας, η Σρι Λάνκα έχασε την πρόσβαση στις ξένες αγορές.

Η κυβέρνηση έπρεπε να χρησιμοποιήσει τα αποθέματα που διέθετε σε ξένο συνάλλαγμα για να αποπληρώσει το χρέος, κι αυτό είχε ως συνέπεια να αυξηθεί δραματικά το κόστος των καυσίμων και βασικών ειδών διατροφής.

Οι άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν την οργή τους, αφού πλέον δεν μπορούσαν ούτε καν να καλύψουν τις βασικές διατροφικές ανάγκης. Άλλοι περίμεναν ώρες ατέλειωτες σε ουρές στα βενζινάδικα. Τα ράφια στα σούπερ μάρκετ άδειασαν. Τα φάρμακα έγιναν είδος πολυτελείας.

Sri Lanka: furious protesters breach PM’s offices after president flees#SriLanka https://t.co/n2qyTHvLAh

— Fiona McMahon (@Asitseemstome) July 13, 2022

Και οι πάντες έριχναν πλέον την ευθύνη στην οικογένεια Ραζαπάκσα. Οι διαδηλώσεις
διαμαρτυρίας ήταν ειρηνικές στην αρχή, αλλά από τον Μάιο έγιναν βίαιες, με συνέπεια να παραιτηθεί από το αξίωμα του πρωθυπουργού ο Μαχίντα Ραζαπάκσα. Αυτός που ο λαός τον αποκαλούσε «appachchi», δηλαδή «πατέρα του έθνους»…

Μια παραίτηση που δεν βοήθησε καθόλου, αφού ο θυμός ήταν μεγάλος, καθώς στο
προεδρικό αξίωμα παρέμενε ο αδελφός του.

Τελικά και ο Γκοταμπάγια δεν είχε εναλλακτική, παρότι δεν ήθελε να αφήσει την δυναστεία να πέσει από τον θρόνο της. Ανακοίνωσε ότι θα παραιτηθεί, αλλά τελικά έφυγε σαν κλέφτης από τη χώρα, τα ξημερώματα της Τετάρτης.

Διαβάστε επίσης:

Το ξύλο της… αρκούδας έπεσε σε αγώνα κρίκετ: Βάρεσαν παίκτη με μεταλλικό μπαστούνι (video)

«Φρένο» Μενέντεζ στην πώληση των F-16 στην Τουρκία

Συμφωνία Ρωσίας-Ουκρανίας για την εξαγωγή σιτηρών, ανακοίνωσε ο Ακάρ