Ο καυγάς που προκάλεσε η ομιλία του υφυπουργού Παιδείας Άγγελου Συρίγου την Πέμπτη 14 Ιουλίου στη Βουλή είχε όλα τα στοιχεία τα οποία την τελευταία δεκαετία συνοδεύουν αυτό που κατ’ ευφημισμόν αποκαλούμε «πολιτική αντιπαράθεση»: βαριές και αστήρικτες κατηγορίες και υπερβολές πασπαλισμένες με κάποιες δόσεις χυδαιότητας και εμφυλιοπολεμικής ρητορικής.

Παρότι σε τέτοιο κλίμα είναι σχεδόν αδύνατον να προσπαθεί κάποιος να κάνει σοβαρή συζήτηση, νομίζουμε ότι αξίζει τον κόπο να προσπαθήσουμε να βάλουμε κάποια πράγματα στη θέση τους. Ας δούμε κατ’ αρχάς τι είπε, μεταξύ άλλων, ο Συρίγος:

«Το χουντικό καθεστώς δεν έπεσε λόγω της εσωτερικής αντιστάσεως. Η χούντα κατέρρευσε το 1974 υπό το βάρος των ανομημάτων της και κυρίως υπό το βάρος της κυπριακής τραγωδίας.
Το γεγονός ότι στα θεμέλια της μεταπολιτεύσεως δεν υπήρχε ένα γεγονός ανατροπής είχε τεράστια αξιακή σημασία στην ποιότητα της μεταπολιτευτικής μας ζωής. Δεν υπήρξαν ογκώδεις συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις και πορείες επί χούντας. Υπήρχαν μεμονωμένες ενέργειες κάποιων γενναίων Ελλήνων που αντιμετωπίζονταν με βάρβαρο τρόπο από τη δικτατορία.

Αυτό που δεν έγινε από την πλειοψηφία του λαού όταν χρειαζόταν, όταν υπήρχε η χούντα, έπρεπε να αναπληρωθεί μετά. Δηλαδή πότε; Μετά το ’74. Μετά το ’74 είχαμε τις πορείες μας, είχαμε τα λάβαρά μας, τραγουδάγαμε αντάρτικα στις ταβέρνες και μετά πηγαίναμε σπίτι μας ήσυχοι ότι έχουμε εκπληρώσει εκ του ασφαλούς με καθυστέρηση ετών το αντιστασιακό μας καθήκον.
(…) Δημιουργήθηκε λοιπόν μια πολιτική μυθολογία που είχε και εξακολουθεί να έχει στο επίκεντρό της το Πολυτεχνείο. Γιατί το Πολυτεχνείο; Γιατί υπήρξε το μοναδικό σοβαρό γεγονός μαζικής λαϊκής αντίστασης απέναντι στη δικτατορία».

Τι χρειάζονταν όλα αυτά; Για να καταλήξει στο ότι ο «μύθος» του Πολυτεχνείου ευθύνεται για το σημερινό χάλι της Παιδείας. Μάλιστα.

Η διπλή προδοσία

Ως προς το πρώτο σκέλος της τοποθέτησής του ο υφυπουργός έχει δίκιο. Πράγματι η πτώση της χούντας δεν επήλθε λόγω του Πολυτεχνείου, αλλά λόγω της αισχρής διπλής προδοσίας από τη χούντα εις βάρος της Κύπρου (απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από τη μεγαλόνησο και πραξικόπημα κατά του Μακαρίου), η οποία άνοιξε – με τη σιωπηρή άδεια των Αμερικανών φίλων μας – τον δρόμο στην τουρκική εισβολή.
Το Πολυτεχνείο, η εμβληματική αυτή εξέγερση του Νοεμβρίου του 1973, συνέβαλε τα μέγιστα (όπως εύστοχα σημειώνει ο Σταύρος Λυγερός σε άρθρο του στο slpress.gr με τίτλο «Έριξε το Πολυτεχνείο τη δικτατορία; – Ο “μύθος” και οι μύθοι») στην πολιτική απονομιμοποίηση της χούντας και την οδήγησε σε «τροχιά κατάρρευσης».
Μόνο που κανείς δεν μπορεί να πει εκ των υστέρων εάν το Πολυτεχνείο θα μπορούσε να αποτελέσει την απαρχή μιας γενικευμένης αντίστασης ή μιας σειράς εξεγέρσεων που θα οδηγούσαν στην τελική κατάρρευση. Το γεγονός είναι ότι ο «Αττίλας» όχι μόνο έριξε τη χούντα, αλλά καθόρισε και μια σειρά άλλες επιλογές της χώρας, όπως η στενότερη πρόσδεσή της στη Δύση με την είσοδό της στην τότε ΕΟΚ.

Ο «ιδρυτικός μύθος» της Αριστεράς

Αυτό που ακολουθεί όμως είναι ένα σκληρό φάουλ του υφυπουργού, καθώς ο ισχυρισμός του ότι μετά τη μεταπολίτευση ο δημοκρατικός κόσμος της χώρας – και όχι μόνο η Αριστερά – τραγουδούσε αντάρτικα σε ταβέρνες με παϊδάκια για να αναπληρώσει την αντίσταση που δεν έκανε επί χούντας εμπεριείχε μια ισχυρή δόση χυδαιότητας.

Το κατάλαβε και ο ίδιος, αφού τη Δευτέρα 18 του μηνός ανακάλεσε το σημείο με τα… παϊδάκια. Επέμεινε όμως με κάτι μάλλον ακατανόητο: «Δεν θεωρεί κανείς ότι κάνεις αντίσταση τραγουδώντας αντάρτικα σε καθεστώς δημοκρατίας. Αντίσταση κάνεις όταν είναι ο κίνδυνος. Όταν είναι ο εχθρός μέσα στη χώρα. Είναι ο Γερμανός. Όλα αυτά σε καθεστώς δημοκρατίας είναι προβλήματα για τη δημοκρατία».
Αυτό που ολοφάνερα απασχολεί τον Συρίγο είναι ο γνωστός μύθος πως ο «μύθος» του Πολυτεχνείου υπήρξε ο θεμέλιος λίθος της περίφημης μεταπολιτευτικής «αριστερής ηγεμονίας». Ανήκει, πιθανώς, σε αυτούς που φαντάζονται ότι πλήττοντας το Πολυτεχνείο πλήττουν τον «ιδρυτικό μύθο» της Αριστεράς.

Μέγα λάθος, αφού ο «ιδρυτικός μύθος» της Αριστεράς δεν ήταν βεβαίως το Πολυτεχνείο, αλλά η Εθνική Αντίσταση στη γερμανική κατοχή το 1941-44. Τότε που μεγάλο τμήμα της αστικής τάξης της χώρας συνεργάστηκε σε επιχειρηματικό επίπεδο με τη χιτλερική Γερμανία, ενώ ο αστικός πολιτικός κόσμος βρέθηκε εκτός χώρας και οι αντιστασιακές οργανώσεις που τον εκπροσωπούσαν δεν συγκέντρωσαν ποτέ την κρίσιμη μάζα η οποία θα τις καθιστούσε κυρίαρχες. Αυτό το πέτυχε μόνο το ΕΑΜ.
Σε αυτές τις συνθήκες η Αριστερά – με όσα συν και πλην μπορούμε να συζητήσουμε – καθιερώθηκε στις συνειδήσεις πολύ μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού. Επειδή αυτή κυρίως σήκωσε το μεγάλο βάρος της Εθνικής Αντίστασης.

Ευκολία της συμφοράς

Το ότι επί χούντας δεν υπήρξε ένα ισχυρό και συγκροτημένο αντιστασιακό κίνημα από την Αριστερά, αλλά και από ολόκληρη την κοινωνία, είναι γεγονός – αν και πολλοί ήταν αυτοί που συγκρότησαν αντιστασιακές ομάδες με αξιοσημείωτη αλλά κατακερματισμένη δράση. Αυτό όμως φαίνεται να έχει πολλές αιτίες:

1. Οι μαχητές της Αντίστασης ήταν πλέον από 25 έως 30 χρόνια μεγαλύτεροι.
2. Πολλοί εξ αυτών ήταν πολιτικοί εξόριστοι.
3. Χιλιάδες άλλοι βρίσκονταν στις φυλακές, στους εγχώριους τόπους εξορίας ή κρυμμένοι για να μην συλληφθούν, βασανιστούν και εξοριστούν, όπως κατά κανόνα συνέβαινε στα χρόνια της χούντας, αλλά και την περίοδο από τον εμφύλιο μέχρι τη μεταπολίτευση.
4. Ένα μέρος των νεότερων – και κατά τεκμήριο δυναμικότερων – αριστερών και δημοκρατικών πολιτών βρισκόταν εκτός Ελλάδας, όχι μόνο λόγω της χούντας ή για λόγους σπουδών, αλλά και διότι η μεγάλη μετανάστευση της δεκαετίας του 1950 είχε και πολιτικά χαρακτηριστικά και στόχους, όπως την απο-ΕΑΜοποίηση της ελληνικής υπαίθρου.
5. Η ελληνική Δεξιά ήταν, επιεικώς, ανεκτική έναντι της χούντας.
6. Η Αποστασία, η οποία είχε ανοίξει τον δρόμο στη χούντα, είχε διαλύσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας του αστικού πολιτικού συστήματος.
7. Όσες πολιτικές προσωπικότητες θα μπορούσαν να επιτελέσουν κεντρικό πολιτικό ρόλο – ή τον επιτέλεσαν αργότερα, όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ανδρέας Παπανδρέου – είτε βρίσκονταν εκτός Ελλάδας είτε είχαν απαξιωθεί και δεν ξανασήκωσαν κεφάλι είτε λόγω ηλικίας έφυγαν από τη ζωή ή περιθωριοποιήθηκαν.
   Συνεπώς η εκ των υστέρων και εκ του ασφαλούς προπαγάνδα περί ταβέρνας και «παϊδακίων» είναι απλώς μια ευκολία της συμφοράς.
   Όσο για το χάλι της Παιδείας, η ευθύνη για τη μη ύπαρξη ενός σύγχρονου περιβάλλοντος φοίτησης, για την κατακρήμνιση του περιεχομένου των σπουδών, για τη μαζική παραγωγή ανέργων και την έλλειψη εργαζομένων σε κρίσιμους τομείς της οικονομίας βαρύνει πρωτίστως αυτούς που κυβέρνησαν, δευτερευόντως όλους εκείνους που αρνήθηκαν τον εκσυγχρονισμό της Παιδείας, αλλά και την ελληνική κοινωνία, η οποία παγιδεύτηκε στη μαύρη τρύπα των δήθεν ευγενών επαγγελμάτων.
   Κανείς δεν έχει δικαίωμα να βγάζει την ουρά του απέξω…

Διαβάστε επίσης:

Το «στενό κοστούμι» για τον χειμώνα – Ακρίβεια και ενέργεια τα μεγάλα «αγκάθια» για την κυβέρνηση το επόμενο διάστημα

Απειλή κυβερνητικού κρυοπαγήματος – Απροετοίμαστες να αντιμετωπίσουν τον «ρωσικό χειμώνα οι χώρες της Ε.Ε.

Ακρίβεια και Λιγνάδης στο «οπλοστάσιο» του ΣΥΡΙΖΑ – Σε δεύτερο χρόνο η κριτική για πυρκαγιές