Στον διεθνή χώρο του Τύπου, των ΜΜΕ, χρόνια τώρα έχουν κάνει τις διαπιστώσεις τους, την αυτοκριτική τους, τους αναπροσανατολισμούς τους.

Το 2019 στη Σύνοδο Κορυφής Εκδοτών ΜΜΕ που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, με τουλάχιστον 700 εκδότες και επιτελικά στελέχη ΜΜΕ από όλο τον κόσμο, η Κάθριν Βάινερ διευθύντρια του «The Guardian» σε masterclass-διάλεξη αν προτιμάτε- είχε πει μεταξύ άλλων ότι «η εποχή των fake news απαιτεί ακρίβεια» και σε άλλο σημείο της ομιλίας της είχε τονίσει την ανάγκη για περισσότερα ουσιαστικά ρεπορτάζ, όχι άλλα βίντεο αλλά οπτικοακουστικό περιεχόμενο στοιχειοθετημένο.

Πιο πρόσφατα ο εκδοτικός κολοσσός Gannett, ένας εκ των δύο μεγαλύτερων εκδοτικών ομίλων ΜΜΕ των ΗΠΑ, που έχει κάτω από την «ομπρέλα» του περισσότερες από 100 εφημερίδες ημερήσιας κυκλοφορίας, σχεδόν 1000 εβδομαδιαίες, με ανάπτυξη σε 43 πολιτείες των ΗΠΑ και έξι χώρες (μόνον στην Αγγλία μέσω του Newsquest Media Group εκδίδει 165 εφημερίδες και 40 περιοδικά) πήρε την απόφαση, κατόπιν εκτεταμένης έρευνας, να περικόψει τις σελίδες με αρθρογραφία γνώμης και άποψης δίδοντας χώρο και έμφαση στην ουσιαστική, ρεπορταζιακή, δημοσιογραφία διότι μεταξύ άλλων από την έρευνα έγινε σαφές ότι «οι αναγνώστες/χρήστες-συνδρομητές δεν θέλουν να τους κάνουν «κήρυγμα» ή να πατρονάρουν τη σκέψη τους».

Στο μιντιακό ελληνικό τοπίο η άποψη και η γνώμη εξακολουθούν να έχουν εξέχουσα- επιδραστική– θέση.  Όχι σπάνια, όμως,  ατεκμηρίωτη ή βασισμένη σε σαθρά επιχειρήματα.

Το ξένο τρεντ της δεκαετίας του ’90, ξεπερασμένο από καιρό, επανήλθε στις διαστάσεις που του αναλογούν στα διεθνή μίντια, έντυπα  και ηλεκτρονικά.

Στην ελληνική μιντιακή -ιδίως τηλεοπτική- πραγματικότητα  η άποψη, η γνώμη πρωταγωνιστούν, αποτελούν είδηση. Ακόμα. Συχνά ανεξακρίβωτη.

Χαρακτηριστικό το περιστατικό του «τύπου» με τις σαγιονάρες στο Προεδρικό Μέγαρο.

Στήθηκε γαϊτανάκι με γνώμες, σχόλια (και με υπονοούμενα) και απόψεις στην εκπομπή «Σήμερα» του Σκάι από παρουσιαστή και σχολιαστή με αφορμή το στιγμιότυπο που απαθανάτισε ο φωτογραφικό φακός και στο οποίο εμφανιζόταν γκριζομάλλης γενειοφόρος να προσέρχεται στο προεδρικό Μέγαρο με ανέμελη ενδυμασία και σαγιονάρες.

«Αυτό είναι ντροπή, ντροπή για την ημέρα, ντροπή προς το πολίτευμα, ντροπή προς την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Πρέπει να ξηλωθεί η φρουρά που επέστρεψαν σε αυτόν τον κύριο να μπει μέσα. Και επειδή ο άνθρωπος αυτός μοιάζει με κάποιον πρέπει να διευκρινίσει ποιος είναι. Αυτό είναι ντροπή. Τι να πω», είπε ο Άρης Πορτοσάλτε.

Στην ορολογία της θεωρίας των ΜΜΕ η ενημέρωση αυτή χαρακτηρίζεται ως παραπληροφόρηση. Ενταγμένη στον γενικό όρο fake news.

Εν τω μεταξύ στο ψηφιακό μεϊντάνι αναπτύχθηκαν συμπεριφορές με υποψία «λιθοβολισμού». Ακρίτως ένας άνθρωπος στοχοποιήθηκε.

Η πραγματικότητα και η ταυτότητα του ανθρώπου με τις σαγιονάρες έγιναν γνωστές. Μάλλον εύκολο. Ίσως όχι για ορισμένους.

Την επομένη ο δημοσιογράφος-σχολιαστής του Σκάι είπε: «Εμείς χθες το πρωί σχολιάζαμε μία φωτογραφία, δεν ξέραμε ποιος είναι. Ούτε ονομάσαμε κάποιον άλλον που του έμοιαζε. Επαναλαμβάνω στο Προεδρικό Μέγαρο δεν κυκλοφορούμε με σαγιονάρα και βερμούδα. Εγώ από χθες έχω στοχοποιηθεί από αυτό τον άθλιο μηχανισμό που ταιριάζει με τον μηχανισμό των ακροδεξιών.

Στοχοποιούμαι για την άποψή μου; Η γνώμη μου είναι ότι στο Προεδρικό Μέγαρο είτε έχουμε δουλειά, είτε χωρίς δουλειά, δεν μπαίνουμε με σαγιονάρα και βερμούδα. Θα με κρεμάσετε για την γνώμη μου;», είπε μεταξύ άλλων.

Θεμελιώδης δεοντολογική αρχή της δημοσιογραφίας είναι η επανόρθωση, η αποκατάσταση της αλήθειας. Εν τέλει, η συγγνώμη προς εκείνους που προτιμούν το Μέσο για την ενημέρωση τους.

Καλό θα ήταν να είχαν προηγηθεί  άλλα,  στοιχειώδη και απλά. Εξακρίβωση, διασταύρωση, συγκέντρωση στοιχείων που δεν είναι ορατά στο επίμαχο καρέ. Η αυθεντικότητα του δεν αμφισβητείται. Την ειδοποιό διαφορά κάνει η στιγμή του «κλικ», ενώ προκειμένω. Κι αυτά γνωστά, εκ των υστέρων από τον άνθρωπο που βρέθηκε στο τηλεοπτικό «στόχαστρο» κατ’ αρχάς.

Ο σχολιαστής του Σκάι στο μεταξύ εξανιστάμενος επαναλάμβανε: «Στοχοποιούμαι για την άποψή μου; Η γνώμη μου είναι ότι στο Προεδρικό Μέγαρο είτε έχουμε δουλειά, είτε χωρίς δουλειά, δεν μπαίνουμε με σαγιονάρα και βερμούδα. Θα με κρεμάσετε για την γνώμη μου;».

Δικαίως εξανίστατο αν είχε στοχοποιηθεί, όπως έλεγε. Στο μεταξύ είχε στοχοποιήσει έναν άλλον, άγνωστον προς εκείνον, με υπόνοιες και «ήξεις αφίξεις», ότι μπορεί και να τον ήξερε. «Και επειδή ο άνθρωπος αυτός μοιάζει με κάποιον πρέπει να διευκρινίσει ποιος είναι», ήταν η φράση του δημοσιογράφου μόλις μια ημέρα νωρίτερα.

Ακολούθησαν νουθεσίες και υποδείξεις. Κρίμα. Με αυτά και με τούτα, το κέντρο βάρους του μη θέματος μετατοπίστηκε. Του προσέδωσαν προσωποκεντρικές διαστάσεις.

Οι παλιοί και σημαντικοί της δημοσιογραφίας έλεγαν ότι δουλειά του δημοσιογράφου είναι να μεταδίδει την είδηση, όταν γίνεται ο ίδιος είδηση υπάρχει πρόβλημα.

Στο μεταξύ γίναμε μάρτυρες της δημοσιογραφίας της σαγιονάρας.

Διαβάστε επίσης:

Από τον «Σασμό» στη «Γη Της Ελιάς»

Το νέο δυνατο «χαρτί» του Alpha μοιάζει με… παράδεισο

Facebook: Επιπλέον 150 εκατ δολάρια στο Συμβούλιο που το εποπτεύει (Photos)