Άραγε έχουμε συνείδηση της αξίας όλων εκείνων των ξεχωριστών ανθρώπων που μας περιβάλλουν φωτίζοντας τις ζωές μας; Για έναν λαό, για έναν τόπο είναι πρωταρχικό να διαθέτει εκείνο το σωτήριο ένστικτο που του δίνει τη δυνατότητα να εκτιμήσει τους σημαντικούς και σπάνιους συγχρόνους του. Αν ρωτούσε κανείς τους ανθρώπους μιας χώρας ποιους από αυτούς θαυμάζουν, θα είχε σχηματίσει με ακρίβεια την εικόνα της πολιτιστικής της υπόστασης.

Έχοντας ζήσει μια πλήρη ζωή, ασφυκτικά γεμάτη, ασύλληπτα ενδιαφέρουσα και σημαντική, η Αρβελέρ μοιάζει να είναι η σοφή γιαγιά της πατρίδας μας. Μια γιαγιά που έρχεται, ωστόσο, από το μέλλον. Το δίχως άλλο, πρόκειται για μιαν Ελληνίδα που ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια και τα μέτρα της εποχής της, του φύλου της, της πατρίδας της, όλα εκείνα τα εμπόδια που για τους άλλους γίνονται δικαιολογίες, και κέρδισε μια ζωή υψηλής έμπνευσης.

Η Σορβόννη (που ιδρύθηκε μεταξύ του 1160 και του 1250) είναι από τα πρώτα πανεπιστήμια που λειτουργούν στην Ευρώπη αδιαλείπτως μέχρι σήμερα, με μόνη διακοπή από το 1793 ώς το 1896. Η Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ, λοιπόν, υπήρξε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του πανεπιστημίου της Σορβόννης το 1967 και η πρώτη γυναίκα πρύτανης στα 700 χρόνια της ιστορίας της, το 1976. Όπως γίνεται αντιληπτό, είναι ένα ζωντανό μνημείο πολιτισμού, μια γυναίκα που περιποιεί τιμή στη χώρα της, ένα πρότυπο για τη γυναικεία χειραφέτηση, μια μεγάλη προσωπικότητα που εγγράφεται με χρυσά γράμματα στην ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Η ξεχωριστή περίπτωση της Αρβελέρ αποτελεί φωτεινό φάρο – ένα σημείο αναφοράς ως μια προσωπικότητα – σταθμός στον ελληνικό πολιτισμό. Το ερώτημα που τίθεται ως προβληματισμός σε καιρούς πνευματικής έκπτωσης και παρακμής είναι αν η χώρα μας διαθέτει εκείνο το περιβάλλον που μπορεί να εκτιμήσει, να αναδείξει και να υποστηρίξει τα άξια παιδιά της.

Αυτές τις μέρες κυκλοφόρησε το τομίδιο «Από μένα αυτά…», όπου η Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ συνομιλεί με τον Μάκη Προβατά και την Έφη Βασιλοπούλου. Το βιβλίο είναι δομημένο με τη μορφή μιας συζήτησης και διαβάζεται άνετα καθώς δίνει στον αναγνώστη την εντύπωση ότι βρίσκεται εκεί, ανάμεσα στους συζητητές, και παρακολουθεί «ζωντανά» το μεθοδικό χτίσιμο μιας ολοκληρωμένης και ουσιαστικής εικόνας για την εξέχουσα αυτή προσωπικότητα. Ό,τι διαβάζει κανείς σ’ αυτό το βιβλίο αξίζει να μείνει. Μοιάζει σαν ένα αυστηρό απόσταγμα της βιογραφίας της που φιλοτεχνεί με ιδιαίτερη ευκρίνεια το πορτραίτο μιας γυναίκας που πέτυχε το ακατόρθωτο: «Πέτυχα γιατί δεν ήξερα πως αυτό ήταν αδύνατον!»

Τελειώνοντας αυτό το βιβλίο, θα νοιώθετε από καιρού εις καιρόν την ανάγκη να ανατρέξετε ξανά και ξανά σ’ αυτό ανοίγοντας πάλι την πόρτα του κόσμου της Αρβελέρ, ενός κόσμου πολύμορφου, πολυεπίπεδου, πλούσιου και γενναιόδωρου – κυρίως όμως σοφού και απέριττου.

Ελένη Γλύκατζη – Αρβελέρ

Από μένα αυτά…

Συνομιλίες με τον Μάκη Προβατά και την Έφη Βασιλοπούλου

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελ.: 160

Οι προτάσεις της εβδομάδας

Patricia Highsmith

Κάρολ

Μετάφραση: Θοδωρής Τσαπακίδης

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Σελ.: 428

Μια γυναίκα – θρύλος του αστυνομικού μυθιστορήματος της οποίας τα βιβλία κυκλοφορούν σ’ όλον τον κόσμο, ενώ πολλά εξ αυτών – πάνω από 20 – έχουν μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. Πρόσφατα επανακυκλοφόρησε, μετά τον Ιούλιο του 2004, η «Κάρολ», ένα μυθιστόρημα που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Todd Haynes με πρωταγωνίστριες τις Cate Blanchett και Rooney Mara.
Η ταινία διακρίθηκε στη διεθνή έκθεση βιβλίου της Φρανκφούρτης ως η καλύτερη διασκευή μυθιστορήματος στον κινηματογράφο. Διαβάζουμε από το εξώφυλλο:

«Η δεκαεννιάχρονη Τερίζ νιώθει χαμένη στη σχέση της με τον φίλο της, για τον οποίον νοιάζεται, αλλά δεν νιώθει ερωτική επιθυμία. Όλα θα αλλάξουν, όμως, όταν η Κάρολ, μια πολύ κομψή παντρεμένη γυναίκα, κάνει την εμφάνισή της στο πολυκατάστημα όπου δουλεύει η Τερίζ για να αγοράσει δώρα για την κόρη της. Η Τερίζ θα νιώσει εκείνη τη στιγμή πως η προσωρινή δουλειά της ως πωλήτριας – ίσως και ολόκληρη η ζωή της – δεν είχε άλλον σκοπό πέρα απ’ αυτή την αναπάντεχη συνάντηση. Η ερωτική τους σχέση μέλλει να εξελιχτεί άλλοτε με ήπιο και διστακτικό τρόπο και άλλοτε βουτηγμένη σε κρίσεις και αντεγκλήσεις».

Συλλογικό έργο

Μαρπλ, 12 νέες ιστορίες

Μετάφραση Χίλντα Παπαδημητρίου

Εκδόσεις: Ψυχογιός

Σελ.: 368

Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες γυναικείες φυσιογνωμίες του αστυνομικού μυθιστορήματος, η χαρισματική ηρωίδα της Άγκαθα Κρίστι, Μις Μαρπλ, ξαναζωντανεύει μέσα από 12 ιστορίες που φέρουν την υπογραφή σημαντικών σύγχρονων συγγραφέων. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συλλογή, που σίγουρα θα κερδίσει το ενδιαφέρον των αμέτρητων θαυμαστών της μοναδικής γεροντοκόρης ερασιτέχνιδας ντετέκτιβ Τζέην Μαρπλ. Αντιγράφουμε από το εξώφυλλο:

«Η Κρίστι είχε παρατηρήσει ότι τις γυναίκες, ειδικά τις ηλικιωμένες που έμεναν ανύπαντρες, συχνά τις σνόμπαραν, τις αγνοούσαν και τις υποτιμούσαν, αλλά η πιο εμπορική συγγραφέας στον κόσμο ήξερε καλά πόσο λίγα πράγματα ξεφεύγουν από αυτές τις αφοσιωμένες φρουρούς του χωριού, και ότι κάτω από τα σεμνά δαντελένια σκουφάκια ενίοτε κρύβονταν τα πιο κοφτερά μυαλά, ικανά να βάλουν τα γυαλιά ακόμα και στους καλύτερους της Σκότλαντ Γιαρντ. Το κακό, εξάλλου, απαντάται τόσο στην πιο γραφική γωνιά της Αγγλίας όσο και στους κακόφημους δρόμους της πόλης. Η ανθρώπινη φύση είναι αυτή που είναι, όπου κι αν βρίσκεται κανείς. Και έτσι δημιούργησε έναν από τους πιο αξέχαστους χαρακτήρες της».

Μιχάλης Μοδινός

Τα θαύματα του κόσμου

Διηγήματα

Εκδόσεις: Καστανιώτη

Σελ.: 226

Ο Μιχάλης Μοδινός «ξαναχτυπά», αυτήν τη φορά με μια συλλογή διηγημάτων. Όπως συνηθίζει σε όλα του τα βιβλία, ο συγγραφέας τοποθετεί τις ιστορίες του σε όλα τα σημεία του κόσμου και οι προβληματισμοί του αφορούν την καθημερινότητα των ανθρώπων, ιδωμένη μέσα από μιαν οικουμενική ματιά. Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο:

«Όσο απόμακρες γεωγραφικά ή ιστορικά κι αν είναι οι αφορμές της αφήγησης, ο Μιχάλης Μοδινός αναδεικνύει εδώ με τρυφερότητα, ενσυναίσθηση και χιούμορ την τετριμμένη καθημερινότητα, όπως τέμνεται με τα ευρύτερα γεωπολιτικά, οικολογικά και πολιτισμικά ζητήματα. Έπειτα από εννέα μυθιστορήματα, η πρώτη του αυτή συλλογή διηγημάτων υπερβαίνει για άλλη μια φορά τις γραμμές των συνόρων – γεωγραφικών, πνευματικών ή άλλων. Ο συγγραφέας μάς ταξιδεύει σε μέρη όπως η Κρήτη και η Κούβα, η Χαλκιδική και οι πηγές του Νείλου, η Λίμνη της Γενεύης και το Άινταχο, προκειμένου να διερευνήσει την αξία των μικρών πραγμάτων, την αναγωγή τους στα μεγάλα, και την ικανότητα να εκπλήσσεσαι μπρος στα θαύματα του κόσμου».

Λίνα Φυτιλή

Χρυσός κήπος

Άλτιν μπαχτσεσί

Εκδόσεις: Εστία

Σελ.: 248

Η Λίνα Φυτιλή γράφει ένα «οικογενειακό» μυθιστόρημα όπου η ιστορία μιας οικογένειας γίνεται ταυτόχρονα και η ιστορία ενός τόπου αλλά και η ιστορία μιας χώρας, καθώς παρακολουθούμε τις ιστορικές εξελίξεις του περασμένου αιώνα όπου ο μόχθος υπήρξε κυρίαρχο χαρακτηριστικό της καθημερινότητας. Αντιγράφουμε από το οπισθόφυλλο:

«Το 1880 γεννιέται ο Ηλίας Φυτιλής, ιδρυτής του πρώτου κτηνοτροφικού συλλόγου της χώρας, αποκαθιστώντας νομάδες κτηνοτρόφους, που ώς τότε ζούσαν ως παιδιά ενός κατώτερου θεού. Η φτώχεια μαστίζει την ελληνική ύπαιθρο. […] Ένα μυθιστόρημα για τη ζωή μιας οικογένειας που βηματίζει παράλληλα με την τοπική ιστορία αλλά και με την ιστορία μιας ολόκληρης χώρας, σε εποχές που η συλλογική προσπάθεια ένωνε τους ανθρώπους».

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Οι προτάσεις της εβδομάδας

«Γιαβόλ!»: Το βιβλίο που εξηγεί γιατί οι Γερμανοί δεν υπήρξαν ούτε έγιναν φίλοι μας

Το δώρο του Χάμπολντ