Μνήμες από την περίοδο της πανδημίας της Covid-19 ενδεχομένως ξύπνησε η εισήγηση του πρωθυπουργού στο υπουργικό συμβούλιο της Τρίτης, εν μέσω πυρκαγιών και λίγο πριν σημειωθεί η τραγωδία με την πτώση του Canadair στην Κάρυστο.

Απευθυνόμενος στους υπουργούς της κυβέρνησής του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μεταξύ άλλων, σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «απέναντι σε αυτό το οποίο αντιμετωπίζει ολόκληρος ο πλανήτης, ειδικά θα έλεγα η Μεσόγειος, που είναι ένα hotspot για την κλιματική αλλαγή, δεν υπάρχει μια μαγική άμυνα. Αν υπήρχε, προφανώς θα την είχαμε εφαρμόσει».

Η φράση αυτή θύμισε στους πιο… μερακλήδες μια άλλη δική του φράση, τον Νοέμβριο του 2020, εν μέσω του πρώτου μεγάλου πανδημικού κύματος στην Ελλάδα, όταν, αναφερόμενος στις διαμαρτυρίες κομμάτων και πολιτών για τα φαινόμενα συνωστισμού στα μέσα μεταφοράς – παρουσία του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα – είχε δηλώσει χαρακτηριστικά ότι «δεν μπορούμε να γεννήσουμε λεωφορεία από το πουθενά. Αλλά μιλάμε για μέσα μαζικής μεταφοράς. Παντού στον κόσμο παρατηρείται έντονος συγχρωτισμός στα μέσα. Γι’ αυτό και υλοποιούμε μέτρα όπως το κυλιόμενο ωράριο».

Αν και οι δύο φράσεις αφορούν διαφορετικά περιστατικά και διαφορετικές συνθήκες, θα μπορούσαν να θεωρηθούν χαρακτηριστικές του τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση (η οποία επαίρεται για την ικανότητά της να διαχειρίζεται κρίσεις) προσεγγίζει την, ας πούμε, όχι αποτελεσματική διαχείριση φαινομένων που, θεωρητικά τουλάχιστον, βρίσκονται στο επίκεντρο μιας κρίσης και η κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει ως επίκεντρο της στρατηγικής της την αντιμετώπισή τους.

Πολλώ δε μάλλον όταν, μόλις δύο χρόνια πριν, και πάλι μετά από μεγάλες πυρκαγιές, έχει ιδρυθεί ένα νέο υπουργείο, αυτό της Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, σκοπός του οποίου είναι ακριβώς να μελετηθούν και να ξεπεραστούν οι μεγάλες δυσλειτουργίες και η απουσία συντονισμού ενώπιον ενός φαινομένου που παραδοσιακά ταλαιπωρεί τη χώρα κάθε καλοκαίρι και που η κλιματική αλλαγή απειλεί να κάνει ακόμα χειρότερο.

Προβλήματα

Προφανώς, όπως και στη διάρκεια της πανδημίας, οι πολίτες δεν είχαν την απαίτηση από την κυβέρνηση να… γεννήσει λεωφορεία, αλλά να φροντίσει με το υπάρχον υλικό να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις και ο συνωστισμός που αύξαναν κατακόρυφα τον κίνδυνο μολύνσεων, έτσι και σήμερα ουδείς έχει ζητήσει μαγικές λύσεις για την εξάλειψη των δασικών πυρκαγιών.

Ωστόσο, όπως έγραψε το «Ποντίκι» στο προηγούμενο φύλλο, δύο χρόνια μετά την ίδρυση του υπουργείου Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας, η κυβέρνηση μάλλον δεν μπορεί να επαίρεται για το έργο που το υπουργείο έχει να επιδείξει, καθώς:

● Μετά το περσινό καλοκαίρι (πιο ήπιο από άποψη πυρκαγιών), φέτος τα πράγματα δεν είναι καλά και ακόμα δεν έχει καν μπει ο Αύγουστος: η φωτιά στη Ρόδο συνεχίζει ακάθεκτη το καταστροφικό της έργο, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές η κατάσταση στα άλλα μέτωπα, όπως η Εύβοια και η Κέρκυρα, δεν είναι καλή και πάντα υπάρχει ο φόβος και για νέες πυρκαγιές μέχρι το τέλος της αντιπυρικής περιόδου.

● Υπάρχει η αίσθηση απουσίας συντονισμού μεταξύ των φορέων που έχουν την ευθύνη αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, και έμπειροι αυτοδιοικητικοί αναφέρουν διάφορα περιστατικά στο «Ποντίκι», τα οποία κάθε άλλο παρά εμπιστοσύνη εμπνέουν.

● Θυμίζουμε ότι και στον χιονιά του 2022 προκλήθηκε πραγματικό χάος – με χιλιάδες οχήματα παγιδευμένα στην αποκλεισμένη Αττική Οδό, και κεντρικούς δρόμους της Αττικής να είναι αδιάβατοι από το χιόνι, παρότι οι αρμόδιες υπηρεσίες δήλωναν πανέτοιμες –, αλλά και την αμήχανη δικαιολογία του… αιφνιδιασμού των αρχών επειδή συνήθως χιονίζει… το βράδυ.

Αξίζει δε να σημειωθεί ότι, παρά την αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία του υπουργείου (ο Βασίλης Κικίλιας αντικατέστησε μετά τις εκλογές του Ιουνίου τον Χρήστο Στυλιανίδη), ο «επιχειρησιακός» υφυπουργός Ευάγγελος Τουρνάς παρέμεινε στη θέση του, και μάλιστα ήταν υπουργός στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Ιωάννη Σαρμά, ώστε – ορθώς – να υπάρχει συνέχεια στην ηγεσία, αλλά και στο επιχειρησιακό κομμάτι των αρμοδιοτήτων του υπουργείου. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, δύσκολα η κυβέρνηση μπορεί να επικαλεστεί ασυνέχειες ή ζητήματα ηγεσίας για να αιτιολογήσει τις όποιες δυσλειτουργίες.

Αντιθέτως, ο Μητσοτάκης μετά την ορκωμοσία της κυβέρνησης και εν μέσω της συζήτησης επί των προγραμματικών δηλώσεων, επισκέφθηκε το υπουργείο Κλιματικής Αλλαγής και Πολιτικής Προστασίας δεύτερο, αμέσως μετά το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, θέλοντας να τονίσει τη σημασία που δίνει στο συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο, αλλά και να υπογραμμίσει την ετοιμότητα του υπουργείου ενώπιον του καλοκαιριού.

Γραμμές άμυνας

Στο πλαίσιο αυτό και με δεδομένο ότι ο κίνδυνος για νέες πυρκαγιές μέσα στον Αύγουστο δεν έχει περάσει (αντιθέτως…), αλλά και με την αντιπολίτευση, πολίτες αλλά και στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «στα κάγκελα» (ας μην ξεχνάμε ότι έρχονται και εκλογές τον Οκτώβριο) η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός «στήνουν άμυνα», η οποία κινείται σε τρεις άξονες:

1. Ο πρώτος αφορά την προστασία της ανθρώπινης ζωής, με τον πρωθυπουργό να συγχαίρει όλους όσοι ενεπλάκησαν στη διαδικασία εκκενώσεων χιλιάδων ανθρώπων στη Ρόδο, λέγοντας, μάλιστα, ότι:

«Είναι σημαντικό το ότι δεν είχαμε ανθρώπινες απώλειες και οι αλλεπάλληλες επιχειρήσεις απομάκρυνσης κατοίκων ήταν οργανωμένες και αποτελεσματικές, ειδικά στη Ρόδο, όπου διοργανώθηκε από την Πυροσβεστική, από την Αστυνομία, από το Λιμενικό μία εκκένωση σχεδόν 20.000 πολιτών, αλλά κυρίως τουριστών.

Όλη αυτή η διαδικασία διεξήχθη με πολύ μεγάλη ασφάλεια, γι’ αυτό και πάλι θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ, διερμηνεύοντας τα αισθήματα όλων μας, την ευγνωμοσύνη μας για όλες τις δυνάμεις της πρώτης γραμμής του κρατικού μηχανισμού, αλλά κυρίως τους εθελοντές μας οι οποίοι και στη Ρόδο επέδειξαν εντυπωσιακή αυταπάρνηση».

2. Σε δεύτερο επίπεδο, και απαντώντας στα εύλογα «πυρά» της αντιπολίτευσης για ελλείψεις και κακό συντονισμό, ο Μητσοτάκης έκανε μια «ντρίμπλα» λέγοντας χαρακτηριστικά ότι:

«Ξέρετε ποια είναι η μεγάλη κατάκτηση αυτού του νέου επιχειρησιακού συστήματος; Ότι δεν παρεμβαίνουμε πια, δεν υπάρχει καμία πολιτική παρέμβαση στο πού θα πάνε τα εναέρια, καμία. Είναι αμιγώς επιχειρησιακή απόφαση της Πυροσβεστικής και του συντονιστή. Δεν είναι δική μας δουλειά να λέμε “στείλε το ένα εναέριο εδώ ή εκεί” επειδή πήρε οποιοσδήποτε δήμαρχος, βουλευτής, υπουργός τηλέφωνο, όταν έχουμε εκατό φωτιές. Αυτό θα γίνει με κριτήρια.

Και ναι, είναι φορές που προφανώς θα θέλαμε να είχαμε περισσότερα εναέρια, στη Ρόδο σήμερα, περισσότερα εναέρια στο Αίγιο. Αυτά έχουμε, με αυτά πρέπει να δουλέψουμε και είναι ήδη πολλά. Είναι πολύ περισσότερα απ’ ό,τι έχουν πολλές άλλες χώρες».

3. Και σε τρίτο επίπεδο η κυβέρνηση θα συνεχίσει να επικαλείται την κλιματική αλλαγή για να υπογραμμίζει ότι οι ανάγκες έχουν αλλάξει, είναι πιο πιεστικές και απαιτείται περισσότερος χρόνος και χρήμα για να δημιουργηθούν οι απαραίτητες υποδομές που θα επιτρέψουν ακόμα πιο αποτελεσματική διαχείριση των φαινομένων. Άλλωστε, μιλώντας στη Βουλή, ο πρωθυπουργός τόνισε ότι:

«Αυτή η δραματική αλλαγή στο κλίμα απαιτεί και μία αλλαγή κουλτούρας και συμπεριφοράς από όλους. Από την κεντρική διοίκηση, η οποία αναλαμβάνει το βάρος που της αναλογεί, και την αυτοδιοίκηση, μέχρι τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι από αυτή τη δοκιμασία το κράτος απουσιάζει. Το αντίθετο.

Ήταν παρόν, ενισχυμένο όσο ποτέ. Με περισσότερα εναέρια, με περισσότερους πυροσβέστες – δεν θα αναφερθώ στα βήματα τα οποία έχουν γίνει, στη συγκρότηση του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης, στην πανελλαδική οργάνωση της Πολιτικής Προστασίας, στο γεγονός ότι σήμερα πια, ναι, μπορούμε από ένα σύγχρονο κτήριο να κάνουμε τον συντονισμό των επιχειρήσεών μας. Δεν χρειάζεται και δεν θέλω να αναφερθώ στην κατάσταση την οποία παραλάβαμε».

Η τραγωδία του Canadair

Ωστόσο, τα πράγματα άλλαξαν άρδην με την τραγωδία της πτώσης του Canadair στην Κάρυστο, την ώρα που το πλήρωμα επιχειρούσε να κατασβέσει τη φωτιά στην περιοχή.

Ο πρωθυπουργός με μεγάλη ταχύτητα έκανε λόγο για «ήρωες» που «έδωσαν τη ζωή τους, σώζοντας ζωές. Αποδεικνύοντας πόσο ριψοκίνδυνες είναι οι καθημερινές αποστολές τους στην κατάσβεση των πυρκαγιών. Αλλά και πόσο μεγάλη είναι η αυταπάρνηση των μαχητών της πρώτης γραμμής», προλαμβάνοντας ουσιαστικά περαιτέρω συζητήσεις που είχαν αρχίσει στα social media περί των αιτιών του δυστυχήματος.

Η τραγική αυτή εξέλιξη, πέραν όλων των άλλων, καταδεικνύει με δραματικό τρόπο τη μεγάλη κόπωση που υφίστανται τα πληρώματα και τα αεροσκάφη στη διάρκεια της αντιπυρικής περιόδου, στοιχείο που αυξάνει την πίεση προς την κυβέρνηση για όσο το δυνατόν πιο σύντομα μεγαλύτερες επενδύσεις και σε έμψυχο υλικό, αλλά και σε πυροσβεστικά μέσα, δεδομένης και της παραδοχής του ίδιου του Μητσοτάκη για το μέγεθος του κινδύνου που διατρέχει η χώρα από την κλιματική αλλαγή.

Ταυτόχρονα, όμως, κάνει ακόμα πιο επιτακτική την ταχεία υλοποίηση της δήλωσής του κατά την επίσκεψή του στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης, όπου είχε πει ότι «θα συντελεστεί πραγματικά μια κοσμογονία ως προς τα μέσα τα οποία θα έχουμε στη διάθεσή μας για την αντιμετώπιση όλων των κρίσεων που η κλιματική αλλαγή προκαλεί, με σημαντικότερες, βέβαια, τις δασικές πυρκαγιές. Μέσα στα επόμενα χρόνια θα προμηθευτούμε καινούργια αεροσκάφη, καινούργια ελικόπτερα, πολλά καινούργια μέσα για το Πυροσβεστικό Σώμα».

Και, φυσικά, οι εικόνες από τη Ρόδο με τα… καραβάνια των τουριστών που έσπευδαν πεζή να απομακρυνθούν από τη φωτιά, οι μαρτυρίες για απουσία συντονισμού με τα ταξιδιωτικά γραφεία και ξενοδοχεία, αλλά και οι πληροφορίες για ακυρώσεις πτήσεων και κρατήσεων στο νησί, δημιουργούν μια κάθε άλλο παρά ευνοϊκή εικόνα για τη χώρα και για τον τουρισμό της, ο οποίος, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αποτελεί ίσως τον μεγαλύτερο… τροφοδότη του ΑΕΠ και μια ζημιά θα έχει μείζονα επίδραση στην οικονομία της χώρας.

Διαβάστε επίσης:

Μητσοτάκης: Συνέπεια λόγων και πράξεων της κυβέρνησης το νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ – Πυρά σε ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ – Τι είπε για τις φωτιές

«Βόμβα» Ανδρουλάκη στη Βουλή: Τρεις φορές πήγαν να με παγιδέψουν με Predator

«Όχι» από ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ επί της αρχής στο νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ-  Υπερψηφίζουν μόνο τα θετικά μέτρα