Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα καθορίζει όχι μόνο τις προτεραιότητες για τις όποιες υποδομές γίνουν, αλλά και τον τρόπο κατασκευής τους, συντήρησης και λειτουργίας τους. Στο συγκεκριμένο ερώτημα δύο απαντήσεις υπάρχουν, οι οποίες βρίσκονται σε αντιπαράθεση η μια με την άλλη: Η μια είναι υποδομές για τις ανάγκες του κεφαλαίου και των επιχειρηματικών ομίλων και η άλλη υποδομές για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

Το κριτήριο επιλογής του αστικού κράτους, των διαφόρων κυβερνήσεών του, της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η θωράκιση του καπιταλιστικού κέρδους και όχι η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Με βάση αυτό το κριτήριο καθορίζουν ως προτεραιότητες τα έργα υποδομής που υπηρετούν τις ανάγκες των επιχειρηματικών ομίλων, διευκολύνουν τα επενδυτικά τους σχέδια, διαμορφώνουν ένα ακόμη πιο ευνοϊκό επιχειρηματικό περιβάλλον. Πρόκειται για έργα που υποτάσσονται στις στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, για την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφοράς και ενέργειας. Αυτές, άλλωστε, οι προτεραιότητες καθορίζουν και το κριτήριο επιλεξιμότητας της ευρωενωσιακής χρηματοδότησης.

Αντίθετα, τα έργα υποδομής που ικανοποιούν τις λαϊκές ανάγκες για την προστασία της ανθρώπινης ζωής, του περιβάλλοντος, του ζωικού και του φυτικού κεφαλαίου παραπέμπονται πάντα στις «ελληνικές καλένδες». Νοσοκομεία, σχολεία, βρεφονηπιακοί σταθμοί, έργα ολοκληρωμένης αντιπυρικής, αντιπλημμυρικής και αντισεισμικής προστασίας υπερβαίνουν τις αντοχές της οικονομίας, μπαίνουν στην προκρούστια λογική της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί «κόστους – οφέλους».

Σύμφωνα με αυτή τη λογική, το κριτήριο για να κατασκευαστεί ένα έργο είναι να αποφέρει στην οικονομία μεγαλύτερο πολλαπλασιαστικό όφελος από το κόστος κατασκευής του, δηλαδή μεγαλύτερα έσοδα στο αστικό κράτος, περισσότερα κέρδη στους επιχειρηματικούς ομίλους που κατασκεύασαν, λειτουργούν ή αξιοποιούν το συγκεκριμένο έργο. Αλλά ακόμη και όταν κατασκευάζονται έργα που σχετίζονται και με λαϊκές ανάγκες, όπως π χ. οδικοί άξονες, ο τρόπος κατασκευής συντήρησης και λειτουργίας εμπορευματοποιεί ακόμα περισσότερο αυτές τις ανάγκες, δημιουργώντας πανάκριβα για το λαό έργα, για να διασφαλίσει με αυτό τον τρόπο τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων που τα εκμεταλλεύονται.

Ακόμη και αυτός ο τρόπος κατασκευής του έργου μπορεί να εκτινάξει το κόστος κατασκευής του, καθώς κριτήριο του τρόπου κατασκευής αποτελεί η μεγιστοποίηση του κέρδους που θα προκύψει για τον κατασκευαστικό όμιλο. Τα έργα γίνονται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, γι’ αυτό και θυσιάζουν τις προδιαγραφές ασφαλείας για αύξηση του περιθωρίου κέρδους. Στο όνομα του περιορισμού του κόστους υπονομεύεται η κατασκευή απαραίτητων συνοδευτικών έργων, όπως έργα αντιπλημμυρικής προστασίας, οδοί διαφυγής και πρόσβασης οχημάτων έκτακτης ανάγκης, δημιουργώντας συνθήκες εγκλωβισμού σε εκτεταμένες οικιστικές περιοχές.

Αυτό το κυνήγι μπορεί να οδηγήσει σε κακοτεχνίες που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του έργου και όσων το χρησιμοποιούν. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι και η μεγάλη Περιμετρική της Πάτρας. Ένα έργο που ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1982, εγκαινιάστηκε το 1993, αλλά λόγω κακοτεχνιών ανακατασκευάστηκε και εγκαινιάστηκε ξανά το 2002, για να ξεκινήσουν και πάλι από το 2018 εκτεταμένες εργασίες ανακατασκευής των κακοτεχνιών, εκτεταμένα έργα συντήρησης, αλλά και κατεδαφίσεις και επανακατασκευή κάποιων από τις γέφυρες της συγκεκριμένης περιμετρικής. Με αποτέλεσμα το κόστος της να έχει εκτοξευθεί και να το πληρώνει από τη φοροαφαίμαξη ο λαός μας, ενώ αντίθετα τα κέρδη των εκάστοτε κατασκευαστών να διασφαλίζονται και μάλιστα να μην διώκονται για τις κακοτεχνίες!

Στο όνομα της περαιτέρω συμπίεσης του κόστους υπονομεύονται τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και ασφάλειας για την προστασία της ζωής των εργαζομένων, με αποτέλεσμα να καταγράφονται συνεχή εργοδοτικά εγκλήματα, όπως το πρόσφατο, κατά τη διάρκεια των εργασιών κατεδάφισης της γέφυρας της Περιμετρικής της Πάτρας, όπου είχαμε 2 θανάτους και τον τραυματισμό ακόμα 10 εργαζομένων.

Ένας ακόμη παράγοντας διασφάλισης κερδοφορίας αποτελεί και η μορφή υλοποίησης των συγκεκριμένων έργων, ενώ οι όποιες μεγάλες εκπτώσεις ακυρώνονται από τις τελικές υπερβάσεις στο πραγματικό κόστος κατασκευής. Όπως για παράδειγμα τα έργα ΣΔΙΤ (Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα) ακόμα και με fast track διαδικασίες, τα οποία εκτός από τη χρηματοδότηση της κατασκευής, με χρήματα των φορολογουμένων, περιλαμβάνουν ανταποδοτικά τέλη και πολύ υψηλά τέλη χρήσης. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα έργο ΣΔΙΤ οδηγεί σχεδόν σε τριπλασιασμό του κόστους.

Σήμερα η γη, οι ορεινοί όγκοι, οι δασικές εκτάσεις, οι ακτές και ο αιγιαλός δεν αντιμετωπίζονται ως κοινωνικό αγαθό, αλλά ως εμπορεύματα για την ενίσχυση της κερδοφορίας των κατασκευαστικών και άλλων επιχειρηματικών ομίλων. Πρόκειται δηλαδή για μια πολιτική χρήσεων γης που επιτρέπει την άναρχη δόμηση, χωρίς ελεύθερους χώρους και οδούς διαφυγής, που επιτρέπει την ανεξέλεγκτη «συμβίωση» βιομηχανικής και οικιστικής περιοχής, με τη συνύπαρξη ακόμη και στρατοπέδων, με υπαρκτό τον κίνδυνο ενός μεγάλης έκτασης ατυχήματος, το οποίο θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τον πληθυσμό της περιοχής. Κάτι τέτοιο παρά λίγο να συμβεί με τις πρόσφατες πυρκαγιές στη Ν. Αγχίαλο Μαγνησίας.

Γι’ αυτό ως ΚΚΕ, μιλάμε για διαχρονικές ευθύνες και προδιαγεγραμμένα εγκλήματα, όταν κάθε φορά που βρέχει πνιγόμαστε, κάθε φορά που πιάνει μια φωτιά καιγόμαστε. Καλούμε τους εργαζόμενους, το λαό και τη νεολαία με την πάλη τους, να καταδικάσουν αυτή την πολιτική που υπηρετεί το καπιταλιστικό κέρδος, θυσιάζοντας την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, ακόμη την ίδια τη ζωή. Να βγουν αγωνιστικά στο προσκήνιο απαιτώντας μέτρα ολοκληρωμένης αντιπυρικής, αντιπλημμυρικής, αντισεισμικής προστασίας, κάλυψη των μεγάλων κενών σε εξειδικευμένο προσωπικό μέσα και υποδομές, πλήρη αποζημίωση των ζημιών.

Η διέξοδος από αυτή την κατάσταση δεν βρίσκεται στα διάφορα μπαλώματα και τις αποσπασματικές παρεμβάσεις, που δεν αμφισβητούν τα συμφέροντα των επιχειρηματικών ομίλων. Αντίθετα, βρίσκεται στην ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, με τους εργαζόμενους να έχουν στα χέρια τους το τιμόνι της εξουσίας και τα κλειδιά της οικονομίας. Για έργα και υποδομές που υπηρετούν πραγματικά τις λαϊκές κοινωνικές ανάγκες, αξιοποιώντας τις σύγχρονες δυνατότητες επιστήμης και της τεχνολογίας.

*Ο Νίκος Καραθανασόπουλος είναι Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΚΚΕ και μέλος της ΚΕ

Διαβάστε επίσης:

Σύστημα (Μητσοτάκη) και υποσυστήματα (ΣΥΡΙΖΑ)

Ένα διαφορετικό ζεϊμπέκικο..

Ανήκομεν… εις το κόμμα