Πριν από 69 χρόνια, Απρίλιο, γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους προσγειώθηκα στο αεροδρόμιο της Αγχιάλου χάριν της μετάθεσης του αξιωματικού πατέρα μου. Ύστερα από οκτώ χρόνια παιδικής ανεμελιάς και εξερεύνησης σε όλα τα δυνατά μέρη της αεροπορικής βάσης, από τον ποταμό που τη διαρρέει μέχρι το παραθαλάσσιο Lido, το ξυλουργείο, τον κινηματογράφο, τη Λέσχη και τον προσομοιωτή πτήσεων, βρέθηκα σε άλλο γειτονικό σημαντικό αεροδρόμιο της Πολεμικής Αεροπορίας.

Έζησα τη ζωή της αεροπορίας πολύ έντονα, ακούγοντας συζητήσεις για συσκέψεις, αξιολογήσεις ΝΑΤΟ, γνωρίζοντας από πολύ νωρίς τον πόνο από την απώλεια, που ήταν συνέπεια αεροπορικών δυστυχημάτων. Κοντά στον αετό μνημείο με τα ανοιγμένα φτερά, που έφερε στην πλάτη του το εκκλησάκι μνήμης των χειριστών που έπεσαν στο καθήκον, συγκρατούσε την παιδική μου προσοχή ο μεγάλος πίνακας ατυχημάτων που δέσποζε στην αεροπορική βάση.

Ασκήσεις, νυκτερινές πτήσεις του Αυγούστου, πρωινό ξύπνημα με τον θόρυβο των απογειώσεων και τη μυρωδιά της κηροζίνης, επιφυλακές, ένταση Κυπριακού, καταστροφική χούντα που κατέλυσε τη δημοκρατία, τους θεσμούς της χώρας, τη δομή των ενόπλων δυνάμεων, τη στρατιωτική ιεραρχία. «Βλέπε, άκου, σιώπα», «ο εχθρός καιροφυλακτεί» κυριαρχούσαν στην παιδική μας ζωή και ιδιαίτερα στην εφηβική μας καθημερινότητα.

Δεν μιλάμε στις παρέες μας για τον διοικητή της μονάδας, δεν αναφερόμαστε στις πτήσεις και στον αριθμό των μοιρών και όλα τα άλλα που έπρεπε να περιχαρακώνουν τη ζωή μας εκτός αεροδρομίου, στο σχολείο μας, στις κοινωνικές μας συναναστροφές, στις παρέες μας. Και δεν ήμασταν ακόμη ένστολοι ή υπάλληλοι των υπουργείων που απαιτούν τήρηση του απορρήτου.

Με τις πυκνές, πλούσιες εμπειρίες του εφηβικού και συνδικαλιστικού φοιτητικού παρελθόντος, το 1985, αντεπεξήλθα στις απαιτήσεις των εξετάσεων του υπουργείου Εξωτερικών και εντάχθηκα στο δυναμικό της διπλωματικής υπηρεσίας, στην οποία υπηρέτησα για 35 χρόνια.

Κρείττον το σιγάν…

Καλοκαίρι 2023, επιστρέφω από διακοπές στη Σκόπελο. Το καράβι πλησιάζει στο λιμάνι του Βόλου. Από πολύ νωρίς είναι εμφανής η φωτιά στη Μαγνησία. Παράλληλα προς τη ρότα μας επιχειρούν τέσσερα πυροσβεστικά αεροσκάφη της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας. Η επιχειρησιακή τους πυκνότητα αξιοθαύμαστη. Νιώθεις πόσο αγωνιούν για την εξέλιξη της φωτιάς. Οι χειριστές γνωρίζουν ότι απειλούνται οι εγκαταστάσεις διασποράς του αεροδρομίου.

Σκέφτομαι τη Μικροθήβα, τις αποθήκες πυρομαχικών, τους χώρους κανιβαλισμού παλαιών οχημάτων και άλλες περιοχές της διασποράς του αεροδρομίου.

Τα αεροδρόμια και οι μονάδες διασποράς αποψιλώνονται απολύτως, σε τακτά χρονικά διαστήματα, με πολύ μεγάλη φροντίδα, σύμφωνα με την πάγια εγκύκλιο διαταγή. Κυρίως τα παραμελημένα ληγμένα υλικά, όπως το σύστημα άμεσης προώθησης (JATO), με μορφή μικρής ρουκέτας, αν η μνήμη μου δεν με απατά, επιμελώς απομακρύνονταν από την περιφέρεια αποθήκευσης των πυρομαχικών.

Με αυτές τις σκέψεις αποβιβαζόμαστε στο λιμάνι του Βόλου. Ενημερώνομαι από το ραδιόφωνο για τη μάχη, επίγεια και εναέρια, κατάσβεσης της φωτιάς. Η διαδρομή μέσα από τη βιομηχανική περιοχή του Βόλου έχει δυσκολίες, αλλά το ταξίδι προς την Αθήνα δεν διακόπτεται.

Ώρα 18.30 περνώ τη σήμανση που δείχνει την έξοδο προς τη Μικροθήβα. Ακούω τις ραδιοφωνικές περιγραφές. Οι δημοσιογράφοι με μεγάλη ευκολία αναφέρονται σε αριθμούς αεροσκαφών, στο μέγεθος και τη σημασία της αεροπορικής βάσης, σε εξειδικευμένη περιγραφή των πυρομαχικών, στους χώρους φύλαξής τους. Με έκπληξη διαπιστώνω ότι οι πληροφορίες προέρχονται από αρμόδιες στρατιωτικές πηγές, για να ικανοποιηθεί η δημόσια αγωνία. Ταυτοχρόνως, όμως, θυμάμαι την παιδική καταβολή… ο εχθρός καραδοκεί, βλέπε, άκου, σιώπα.

Η συζήτηση, ροή πληροφοριών από ανοικτές πηγές, δεν εξαντλήθηκε εκείνη την ημέρα. Ακολούθησε και τις επόμενες ημέρες και με πολιτικές ανακοινώσεις για ΕΔΕ, απομακρύνσεις αξιωματικών, ερμηνείες για τα πυρομαχικά που πιθανώς κατεστράφησαν και πιθανολογούμενα κενά στον εφοδιασμό των αεροσκαφών σε περίπτωση εχθρικής πρόκλησης. Χειρότερη ακόμη η τηλεοπτική αναμετάδοση εικόνας μεταστάθμευσης αεροσκαφών σε γειτονική αεροπορική μονάδα. Γνωρίζω, ενώ ταξιδεύω στο ύψος του αεροδρομίου της Νέας Αγχιάλου, ότι όλα αξιολογούνται από συμμάχους, εταίρους και εχθρούς με συνέπειες και στην εξωτερική προβολή της χώρας μας.

Βέβαια και οι αρμόδιοι γνωρίζουν ότι την απόλυτη, εμπεριστατωμένη ενημέρωση για τις εξελίξεις και την επιχειρησιακή ικανότητα των αεροπορικών μας δυνάμεων στην πολιτική ηγεσία της χώρας παρέχει άμεσα ο ΑΓΕΑ και το Αρχηγείο της Λάρισας και όχι ο Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων (ΑΓΕΕΘΑ), ο οποίος ενημερώνεται μαζί με την πολιτική ηγεσία από τους αρχηγούς και τις αρμόδιες υπηρεσίες της Πολεμικής Αεροπορίας.

Νέες ταχύτητες στην Κύπρο

Στο σύνθετο εγχώριο και διεθνές περιβάλλον, πολύ σημαντικά γεγονότα εξελίσσονται με εντυπωσιακές ταχύτητες.

● Ο Πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να επανατοποθετήσει το Κυπριακό αποκλειστικά σε περιβάλλον ΟΗΕ, με αναφορές στο απορριφθέν σχέδιο Ανάν.

● Η σημαντικότατη επίσημη συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου με την άφιξη του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη στη Λευκωσία υπογραμμίζεται από τις δηλώσεις των δύο ηγετών, που ταυτίζονται στην υλοποίηση των στόχων τους.

● Οι εξελίξεις επιταχύνονται και στους κόλπους της Εκκλησίας της Κύπρου με κορύφωση το συλλείτουργο του αρχιεπισκόπου και των μητροπολιτών, εφαρμόζοντας την κανονική σειρά του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη σειρά μνημόνευσης όλων των Πατριαρχών και προκαθημένων των Αυτοκέφαλων Εκκλησιών.

Η ομιλία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, μετά την επιμνημόσυνη δέηση για τον κυρό Μακάριο, επιστεγάζει τη συνολική πολιτική και πνευματική προσπάθεια της Κύπρου σε κάθε έκφραση του σύγχρονου διπλωματικού αγώνα. Επεκτείνεται σοφά μέχρι και τη διορθόδοξη πνευματική καθοδήγηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έκφραση της απαιτητικής διπλωματίας των Εκκλησιών, που προβάλλει αβίαστα από την πραγματικότητα των κοινωνικών και διεθνών συγκυριών.

Η ουσία των δηλώσεων των ηγετών Ελλάδος και Κύπρου εμπεριέχει αβίαστα και χωρίς ιδιαίτερες βαρυσήμαντες αναφορές τη σημασία της διπλωματίας των Εκκλησιών όπως καταγράφεται από τη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον αρχιεπίσκοπο Κύπρου. Όλες οι δράσεις Αθηνών – Λευκωσίας εξελίσσονται συμπεριληπτικά.

Κυρίαρχο το ευρωπαϊκό κεκτημένο

Η επίσημη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού στην Κυπριακή Δημοκρατία (Λευκωσία, 31 Ιουλίου 2023) κάλυψε ακόμη και στις λεπτομέρειές τους τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού σε ευθεία διασύνδεση με τις απαιτήσεις που επιβάλλει η Ε.Ε., απόλυτη εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου σε όλη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και βεβαίως υποχρεώσεις που πηγάζουν για την Τουρκία από την εκπεφρασμένη επιθυμία της να προχωρήσει η ενταξιακή της διαδικασία, με προτεραιότητα στην Τελωνειακή Ένωση.

Επαναλαμβάνεται, με βαθμιαία αποτελεσματικότητα, όπως διαπιστώνεται από τις δηλώσεις στη Λευκωσία, ότι το ασφαλές περιβάλλον για την επίλυση του Κυπριακού είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ε.Ε. δεν ανταγωνίζεται τον ΟΗΕ, του οποίου η σημασία αναγνωρίζεται παγκοσμίως στην αποτροπή μειζόνων συγκρούσεων, όπως και από καμία πλευρά δεν αμφισβητείται η ουσιαστική σπουδαιότητα του συνολικού πλέγματος, πολιτικού, θεσμικού και νομικού, επί του οποίου έχει δομηθεί η Ε.Ε.

Τόσο τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας όσο και η ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας, ήδη από το 2005, υποχρεώνουν την Άγκυρα να σεβασθεί τις επιλογές της προς την Ε.Ε. και προφανώς τις δεσμεύσεις που αυτομάτως έχει αναλάβει προς κάθε κράτος – μέλος με την έναρξη της ενταξιακής της διαδικασίας.

Όπως η Ε.Ε. δεν δικαιούται να διαφοροποιεί τις θεσμικές της υποχρεώσεις, που προκύπτουν από τις ιδρυτικές και επακόλουθες συνθήκες, έναντι της Τουρκίας, που βρίσκεται από το 2005 με κοινές αποφάσεις σε ενταξιακή πορεία, έτσι και η Άγκυρα δεν έχει οποιαδήποτε νομική βάση, Διεθνούς ή Ευρωπαϊκού Δικαίου, που επιτρέπει να παραγνωρίζεται η ανεξαρτησία, η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα κρατών – μελών της Ε.Ε.

Το πρόβλημα, που δημιούργησε η εισβολή και η διατηρούμενη κατοχή τα 49 χρόνια της παράνομης τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, επισημάνθηκε εύστοχα από τον Έλληνα πρωθυπουργό στη διάρκεια της παραμονής του στη Λευκωσία. Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, με αξιοπρόσεκτη ορθολογική πολιτική, υπογράμμισε το ασυμβίβαστο των εγγυήσεων σε κράτη – μέλη της Ε.Ε., κυρίως επειδή η θεσμική σύσταση της Ε.Ε. δεν επιτρέπει παρόμοιες καταστάσεις.

Διαπιστώθηκε ήδη από την ένταξη της Αυστρίας, που μέχρι την ένταξή της αποδεχόταν επιβολές του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τις οποίες επέβαλε η Σοβιετική Ένωση, ότι η ενωμένη Ευρώπη δεν ανέχεται και συμβατικά απορρίπτει δεσμεύσεις που επιβλήθηκαν βιαίως στην Ευρώπη.

Δεσμευτικές οι τουρκικές υποχρεώσεις

Συμπληρωματικά, σε όλα τα σημαντικά που συμβαίνουν στις ημέρες μας προστίθεται η επαναλειτουργία της ακτοπλοϊκής σύνδεσης Πειραιά – Λάρνακας, που φέρνει την Ε.Ε. αλλά και την Ελλάδα στον τομέα των μεταφορών και τον τουρισμό πλησιέστερα στη Μέση Ανατολή. Η προσαρμογή της Τουρκίας στα πρωτόκολλα που έχει υπογράψει με την Ε.Ε. διανοίγει άμεσα εμπορευματικές, τουριστικές και αναπτυξιακές δυνατότητες με την Κυπριακή Δημοκρατία και την Ελλάδα.

Προφανέστατα η Ε.Ε. αποτελεί το καταλληλότερο πεδίο επίλυσης διαφορών χωρίς να εκβιάζεται οποιαδήποτε χώρα, που αποδέχεται την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, καθότι η αποδοχή του ευρωπαϊκού κεκτημένου άμεσα συνεπάγεται σεβασμό του Ευρωπαϊκού, του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας (UNCLOS) που έχει ενσωματωθεί στην υποχρεωτική ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Η συνάντηση κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, οι διμερείς συνομιλίες των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν στο περιθώριο της ίδιας συνάντησης, οι δηλώσεις τους αμέσως μετά τις συνομιλίες, η προσπάθεια του Προέδρου Ερντογάν να επανασυνδέσει τη χώρα του με την Ε.Ε., έστω και με την απέλπιδα προσπάθεια επαναφοράς του καταψηφισμένου σχεδίου Ανάν, η προώθηση κοινών συμφερόντων όλων των πλευρών, διαμορφώνουν το πολιτικό περιβάλλον επίλυσης του Κυπριακού στην κατεύθυνση των νόμιμων δικαιωμάτων της Κύπρου.

Η εκτιμώμενη εξέλιξη των ευρωτουρκικών σχέσεων, η προώθηση των γεωστρατηγικών ευρωατλαντικών και ενεργειακών προοπτικών, καθώς επίσης και η διαχείριση όλων των προκλήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στην περιοχή ΜΕΝΑ, που έχουν ενταθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενισχύουν τη θέση που προβάλλεται από τους ηγέτες Ελλάδας και Κύπρου προκειμένου να αποκατασταθούν οι όροι γεωστρατηγικής ισορροπίας, όπως το επιζητούν Ε.Ε., ΝΑΤΟ και ΟΗΕ.

• Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης:

Μαύρη τρύπα το Καζίνο Λουτρακίου – Γιατί η Επιτροπή Παιγνίων προστατεύει παρανόμως μια φαλιρισμένη επιχείρηση;

Χοντραίνει το «παιχνίδι» στο Αιγαίο

ΣΥΡΙΖΑ: Η διεύρυνση στο Κέντρο και οι θυσίες που απαιτούνται