Καθηγητής και συγγραφέας. Ο Θεόδωρος Παπαηλίας έχει προσφέρει πολλά στο ακαδημαϊκό πεδίο της χώρας, καθώς μέσα από τη συνεχή του έρευνα έχει καταφέρει να μεταφέρει τις γνώσεις του στα οικονομικά θέματα της χώρας. 

Ο Θεόδωρος Παπαηλίας δίδαξε ως Καθηγητής στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής. Σπούδασε οικονομικά στην Αθήνα και στη Γερμανία, όπου αναγορεύθηκε σε διδάκτορα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Εργάστηκε επί δεκαετία σε διευθύνσεις μελετών ως ερευνητής και από το 1990 δίδασκε σε προπτυχιακούς (Πολιτική Οικονομία) και σε μεταπτυχιακούς φοιτητές (Δημόσια Οικονομικά, Κοινωνική Πολιτική, Συστήματα Υγείας, Δημόσια Διακυβέρνηση). Έχει δημοσιεύσει πολλές μονογραφίες, βιβλία και άρθρα, ενώ έχει συμμετάσχει ως εισηγητής σε μεγάλο αριθμό συνεδρίων στην ημεδαπή και αλλοδαπή.

Μέσα από την εμπειρία του και την έρευνά του εστίασε στις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις, με αποτέλεσμα να μεταφέρει όλες τις γνώσεις και την τεχνογνωσία του στα μυθιστορήματά του, τα οποία θα γνωρίσουμε και παρακάτω.

Από τα συγκεκριμένα βιβλία και το πλούσιο συγγραφικό του έργο, προσπαθεί να αναδείξει φαινόμενα όπως αυτό της μετανάστευσης, της σύγκρουσης βορρά-νότου, της οικονομικής ανισότητας, της απόκλισης μεταξύ παιδείας και εκπαίδευσης, της εξέλιξης του ψυχικού κόσμου και των ζητημάτων διαμόρφωσης της πολιτείας.

Το κάθε του βιβλίο αποτελεί μια ξεχωριστή ιστορία, η οποία επιδιώκει να συσχετίσει τις ανθρώπινες αντιλήψεις με τις κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές του σύγχρονου κόσμου. Για παράδειγμα, στο τελευταίο του βιβλίο, «Μέτοικος ή ξένος παντού», αναφέρεται στις διαφοροποιήσεις του κοινωνικού ιστού της χώρας, από την είσοδο μεταναστών από τη μια μεριά, και από την άλλη διερευνάται αν ένας «ξένος» είναι δυνατό να γίνει αποδεκτός στη δυτική κοινωνία.

Ακολουθεί το συγγραφικό του έργο:

«Το Παλίμψηστο του Έρωτος» επικεντρώνεται στη διερεύνηση της σύνθεσης της ψυχής. Ο έρως, με όλες τις αποχρώσεις, αποτελεί βασική, κορυφαία έκφραση της ύπαρξης και ως εκ τούτου οδηγό, υπό προϋποθέσεις, της ανίχνευσης τού είναι. Η σύσταση του εσωτερικού ανάγλυφου δεν μπορεί να γίνει κατανοητή χωρίς την ερμηνεία της γενεαλογίας της ψυχής.

Μέσω μιας ιστορίας έντονου πάθους, όπου το είδωλο προκύπτει στα «μέτρα» της ψυχής, ως έκφρασή της, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί όλες σχεδόν τις τεχνικές αφήγησης (από το δοκίμιο μέχρι τον θεατρικό λόγο) με σκοπό να παρουσιάσει τις αλλεπάλληλες «επιστρώσεις», δηλαδή τα διαρκή γραφήματα, προσθήκες και αφαιρέσεις, του παπύρου της ψυχής.

Οι «Φένες» αποτελούν την αναπαράσταση της πόλεως. Μολονότι αυτή άκμασε σε προηγούμενες εποχές, από την αναψηλάφηση προκύπτει ότι τα θέματα, που έθεσε η οργάνωση και η λειτουργία της, παραμένουν τα ίδια μέχρι σήμερα. Η πόλις ταυτίζεται με την ιστορία της πίστης· με τα προβλήματα που λύνει αλλά και με εκείνα που δημιουργεί. Αυτό σημαίνει ότι όλα τα κράτη, όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν αενάως τα ίδια άλυτα ζητήματα.

Η επανασύνδεση των συμβάντων για την «αναβίωση» της πολιτείας επιτυγχάνεται με την παράθεση, και ταυτόχρονα αδρή αξιολόγηση, θρησκευτικών συναξαρίων, θεατρικών έργων, μυθιστορηματικής αφήγησης, ημερολογίων, χρονογραφίας, δοκιμίων, επιστολών και επικής ποίησης.

Στους «Τρεις» παρουσιάζεται η ουσιώδης διάσταση που υφίσταται μεταξύ των δύο εννοιών, εκπαίδευσης – παιδείας, η οποία ανακύπτει ενδογενώς, ανεξάρτητα από πολιτικά συστήματα και κοινωνικά καθεστώτα. Διαχρονικά μάλιστα, παρά τις αλματώδεις προόδους στον τομέα της εκπαίδευσης, οι αποκλίσεις φαίνεται είτε να διατηρούνται είτε και να διευρύνονται.

Μέσω της ιστορίας τριών φίλων αποτυπώνεται η διαπάλη των ιδεών τόσο στο γενικό επίπεδο, σε αυτό που αφορά στη λειτουργία της κοινωνίας, όσο και στο προσωπικό. Φαίνεται ότι ούτε η πολιτεία ούτε και οι άνθρωποι, καθένας μόνος του, είναι διατεθειμένοι να αποδεχθούν την εμβάθυνση της παιδείας, δηλαδή την αναδιάταξη της ψυχής τους.

Τα διαφορετικά ήθη, έθιμα και η πληθώρα των ιδεολογιών, που προήλθαν από τις ποικιλώνυμες πολιτειακές συνενώσεις, γέννησαν συχνά ασύμβατες ιδιοσυγκρασίες και αντιλήψεις. Έχει εδραιωθεί η γνώμη, από πολλές φιλοσοφικές και πολιτικές ιδεολογίες, ότι εξαιτίας των επαφών μεταξύ των ανθρώπων και των καθεστώτων, που αυτοί θεμελίωσαν, θα αναδυθεί μακροχρονίως σύγκλιση.

Η «τελική σύνθεση» έρχεται να απαντήσει στις θέσεις αυτές μέσω της παρακολούθησης της ιστορίας δύο ανθρώπων και του περιβάλλοντός τους. Προσπαθεί να εντοπίσει τις ψηφίδες, που λείπουν, προκειμένου να σχηματισθεί η πλήρης εικόνα. Παράλληλα παρουσιάζει τις διιστάμενες θέσεις επιδιώκοντας να ανιχνεύσει τη μήτρα της απόκλισης Ανατολής – Δύσης ή όπως αλλιώς σήμερα εμφανίζεται Βορρά – Νότου.

Η πρόσοδος (καθαρή) αποτελεί το μη δεδουλευμένο εισόδημα, οτιδήποτε δημιουργείται πλέον του κόστους παραγωγής. Οι κοινωνίες από τότε που ιδρύθηκαν οι κοινότητες μέχρι σήμερα προσδιορίζονται από τους προσοδούχους.

Το έργο εκτυλίσσεται σε πολλαπλά επίπεδα. Σε ένα διερευνάται η υφή της προσόδου, ο τρόπος δημιουργίας της, το μέλλον της και ως εκ τούτου αυτό των προσοδούχων. Σε ένα άλλο παρουσιάζεται η ιστορία ανθρώπων που είτε ανήκουν σε αυτήν την τάξη είτε κινούνται πέριξ αυτής είτε επιδιώκουν να εισέλθουν σε αυτή. Οι τεχνικές παρουσιάσεις είναι σύνθετες: αφήγηση, κριτικός σχολιασμός, δοκίμιο, σενάρια για τηλεοπτικές σειρές, θεατρική δομή, φιλοσοφική αντιπαράθεση, ψυχογραφήματα.

Τα «Ποικίλα Ενθυμήματα» συνθέτονται από τέσσερις ανόμοιου περιεχομένου και ύφους αφηγήσεις, οι οποίες διαδραματίζονται σε διαφορετικές εποχές και τόπους. Η πρώτη σχετίζεται με τον στρατό και η δεύτερη με την ελληνική επαρχία. Είναι πιο σύντομες και αυτοτελείς.

Στις επόμενες δύο παρουσιάζεται ένα μέρος μόνο της κάθε ιστορίας. Στο μέλλον θα μπορούσε να εμφανιστούν και οι συνέχειές τους. Ο στόχος δεν ήταν να περιγράψουν τόσο τα διατρέξαντα όσο τις αιτίες και τις συνέπειές τους.

 Είναι υπό μία έννοια σαν να αναλύει κάποιος ημέρες γεγονότων με ελαφρώς θολωμένο, κατά κάποιο τρόπο, το πλαίσιο. Στην περίπτωση αυτή το ουσιώδες δεν είναι η τυπική αναπαράσταση, δηλαδή το πως αλλά το γιατί και ποια τα αποτελέσματα. Η αναδίφηση ενός χαρακτήρα στην τρίτη μυθιστορία και ο μετασχηματισμός ενός άλλου στην τέταρτη είναι το ζητούμενο.

Δίπλα  στο σύνηθες, το οποίο εξ αυτού νοείται ως φυσιολογικό, ενυπάρχει και η διαφορετικότητα, η οποία άλλοτε παρασιτεί, όταν οι θεσμοί είναι άκρως αρνητικοί σε αυτήν, ενώ άλλοτε κινείται με μεγαλύτερη ελευθερία. Συχνά λέγεται ότι ο βαθμός με τον οποίο επιτρέπεται να εκφράζεται αυτή αποτελεί δείκτη του πολιτισμικού πνεύματος, που επικρατεί.

Στον «Δεύτερο Αρραβώνα» εξετάζονται οι απόψεις επί της διαφορετικότητας του φύλου, όπως και στο δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Στο παρόν μέρος του έργου, στις τρεις πράξεις, δεν επικεντρώνεται η προσέγγιση στην ανάλυση της ψυχοσύνθεσης των ηρώων, κάτι που γίνεται στο δεύτερο μέρος, αλλά στο πως ο περίγυρος (γονείς, φίλοι), που αποδέχεται τις κυριαρχούσες απόψεις, αντιμετωπίζει το «μη φυσιολογικό» που κινείται στο περιθώριο των θεσμών.

Στη σύγχρονη εποχή μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου μια κίνηση από τον Νότο στον αποδεκατισμένο Βορρά έλαβε χώρα. Λίγο αργότερα η επιδίωξη ανάπτυξης των φτωχοτέρων περιοχών του πλανήτη, δυνάμωσε τις μεταναστευτικές ροές προς τη Δύση.

Στον Μέτοικο συνυπάρχουν τα δύο πρόσφατα κύματα: αυτό της μεταπολεμικής περιόδου και εκείνο της σύγχρονης μετοικεσίας, ανθρώπων δηλαδή που απωθούνται για ποικίλους λόγους από τις χώρες τους ή έλκονται από τα φώτα της Δύσης.

Η ραγδαία και απρόσμενη είσοδο μεταναστών δημιουργεί αντιδράσεις. Ο φυλετισμός γιγαντώνεται και το πολιτικό σκηνικό επηρεάζεται άμεσα.

Πέραν αυτών το θέμα παραμένει. Είναι δυνατόν πάντα ή τουλάχιστον η πρώτη γενιά των μετακινουμένων να απορροφηθεί, όταν τα ήθη και τα έθιμα αποκλίνουν ουσιωδώς από αυτά των πατρίδων τους; Ή παραμένουν μετέωροι, μακριά από τον τόπο τους αλλά και από τη νέα τους κατοικία.

Συχνά προς αντιμετώπιση των αδιεξόδων της κοινωνικής ζωής ανελήφθησαν προσπάθειες, από ιδρυτές θρησκειών, προφήτες, νομοθέτες, φιλοσόφους, πολιτικούς στοχαστές, οι οποίες επικεντρώνονταν είτε στην άρση των ανισοτήτων είτε στη σμίκρυνση αυτών. Τα αποτελέσματα υπήρξαν πενιχρά.. Αυτό, διότι απεδείχθη ότι εκ κατασκευής των πόλεων, εξ ορισμού δηλαδή, γεννώνται οι αποκλίσεις από το ιδανικό και η δημιουργούμενη ιδεολογία επαναφέρει το εκκρεμές στο σημείο εκκίνησης.

Το έργο Προς την τρίτη Ζωή, αποτελεί το τρίτο μέρος της τετραλογίας Τρεις Ζωές. Περιγράφει την επιστροφή ενός μεταρρυθμιστή, ο οποίος επί μακρόν μόχθησε και ήταν της πεποίθησης ότι επέτυχε ρηξικέλευθες μεταβολές, βελτιώνοντας τη ζωή των περισσοτέρων συμπολιτών του. Μετά είκοσι έτη κατά την επάνοδό του, εκτός της οικογενειακής απογοήτευσης, δεν βρίσκει να έχει απομείνει από το έργο του κάτι ουσιώδες, αλλά τουναντίον αντιμετωπίζει μια κατάσταση που σε ορισμένα σημεία έδειχνε σχεδόν χειρότερη από αυτή που είχε ξεκινήσει νέος να ανορθώσει.

Διαβάστε επίσης:

Γιώργος Καζαντζής: «Η τέχνη δημιουργεί σκέψη και ερωτήματα, κάτι που δεν βολεύει το σύστημα και τους πολιτικούς»

Πάνος Νιαβής στο topontiki.gr: «Μέσα από τους “10 πόντους Μαύρο Χιόνι” είδα τα τραύματα του εμφυλίου και τη θέση της γυναίκας στην επαρχία»

Έλενα Χατζηαλεξάνδρου: «Η επίτευξη του στόχου ήταν το ζητούμενο και η απάντηση σε όσους με αμφισβήτησαν»