Μία πετυχημένη γυναίκα, ένας δημιουργικός άνθρωπος, η Έλενα Χατζηαλεξάνδρου μιλά στο topontiki.gr για το νέο της βιβλίο από τις εκδόσεις Αρμός με τίτλο «Το τελευταίο στοιχείο».

«Το «Τελευταίο Στοιχείο» είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που βασίζεται όμως σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα», όπως αναφέρει η ίδια, ενώ καταφέρνει να κρατάει την αγωνία του αναγνώστη μέχρι το τέλος.

Πρόκειται για ένα στυγερό έγκλημα που συνδυάζει το παρόν και το παρελθόν, ενώ μας μεταφέρει στην προπολεμική Θεσσαλονίκη αλλά και την Εβραϊκή κοινότητα της πόλης.

Επιπλέον, η κ. Χατζηαλεξάνδρου μιλά για την εμπειρία της από την τηλεόραση, μιας και η ίδια έχει διακριθεί για τις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραγωγές της.

Τέλος, μας απαντά στο ερώτημα στο πως μία γυναίκα καταφέρνει και «επιβιώνει» σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, όπως αυτός είναι της τηλεόρασης λέγοντας χαρακτηριστικά πώς «επικεντρώθηκα στο έργο και όχι στο πως με αντιμετώπιζαν οι γύρω μου».

Αναλυτικά τι μας είπε:

Αρχικά σας ευχαριστούμε πολύ για την αποδοχή της πρόσκλησης. Ας μιλήσουμε για το νέο σας βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αρμός με τίτλο «Το τελευταίο στοιχείο». Ένα στυγερό έγκλημα που συνδυάζει το παρόν και το παρελθόν. Πώς συνδέεται η υπόθεση με την προπολεμική Θεσσαλονίκη αλλά και την Εβραϊκή κοινότητα της πόλης;

«Το «Τελευταίο Στοιχείο» είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που βασίζεται όμως σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα. Η υπόθεση της δολοφονίας του γνωστού επιχειρηματία Πωλ Σιδέρη το χειμώνα του 2004 αποτελεί το όχημα για την αφήγηση της ιστορίας. Η αναψηλάφησή της υπόθεσης από την Νάντια Βεντούρη, φοιτήτρια της εγκληματολογίας, δεκαπέντε χρόνια μετά, ανοίγει τον δρόμο για την εξερεύνηση τους χώρου της τέχνης, το εμπόριο κλεμμένων έργων, την αρπαγή των Εβραϊκών περιουσιών κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο αλλά και την εξιστόρηση δραματικών γεγονότων που βίωσε η Ελλάδα και η Θεσσαλονίκη από το 1922 μέχρι το 1970. Όλα αυτά με γρήγορο ρυθμό αφήγηση και μεγάλες δόσεις αγωνίας».

Στους κύριους χαρακτήρες συγκαταλέγονται δύο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες: ο Λέων Δουλγέρης – ο οποίος οδηγεί τα ηνία της αφήγησης  από το 1922 μέχρι το 1970 – και η Νάντια Βεντούρη, η οποία κυριαρχεί στη σύγχρονη δράση του 2023. Αδιαμφισβήτητα πρόκειται για δύο αντίθετους χαρακτήρες με ιδεολογικές αποκλίσεις και διαφορετικά κίνητρα δράσης.

«Η ιστορία εξελίσσεται σε δύο χρονικές περιόδους. Στο σήμερα ακολουθούμε την Νάντια Βεντούρη στην προσπάθεια της να εξιχνιάσει την δολοφονία Σιδέρη όταν καταλαβαίνει ότι η Μαριάννα Σιδέρη (σύζυγος του δολοφονηθέντος) καταδικάστηκε με ενδείξεις και όχι με αποδείξεις. Οι αγωνιώδεις προσπάθειες της θα την φέρουν αντιμέτωπη με ένα επικίνδυνο κύκλωμα εμπορίας κλεμμένων αριστουργημάτων. Όμως θα την φέρουν αντιμέτωπη και με τα όρια της αφού η έλλειψη σταθμίνης από τον οργανισμό της ενοχοποιείται για την παντελή έλλειψη φόβου, κάτι που θα βάλει σε κίνδυνο την ζωή της. Ταυτοχρόνως ακολουθούμε την ζωή μιας οικογένειας προσφύγων από την Σμύρνη την στιγμή που φτάνουν με λιγοστά υπάρχοντα στην Θεσσαλονίκη. Παρακολουθούμε την τραγική τους ζωή αλλά και την εξέλιξη του γιού Δουλγέρη που μετά από μια σειρά δραματικών γεγονότων εντάσσεται στους κόλπους της Ναζιστικής μηχανής. Αυτές οι δύο παράλληλες αφηγήσεις θα δώσουν τελικά την απάντηση σε όλα τα ερωτήματα αλλά και τα μυστήρια της ιστορίας. Οι δύο χαρακτήρες η Βεντούρη και ο Δουλγέρης έχουν παρόμοια αφετηρία αλλά τελείως διαφορετική πορεία. Γαλουχούνται με άλλα βιώματα και ερεθίσματα, καταλήγοντας να αντιπροσωπεύουν δύο αρχέγονες ενέργειες, το καλό και το κακό. Και οι δύο τελικά δεν μπορούν να δραπετεύσουν ούτε να αποποιηθούν το σμίλευμα που τους έχει κάνει η ζωή. Όπως όλοι οι χαρακτήρες που ζουν γύρω μας έτσι και αυτοί εγκλωβίζονται σε όσα τους τραυμάτισαν ή αντιστοίχως τους ευεργέτησαν. Δρώντας μηχανικά ακολουθώντας τα γνώριμα και οικεία μοτίβα της ζωής τους».

Διαβάζοντας το μυθιστόρημά σας συνειδητοποίησα ότι έχετε αφιερώσει ουσιαστικό χρόνο σε επισταμένη έρευνα των ιστορικών πεπραγμένων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς σημαντικά ιστορικά γεγονότα εντάσσονται οργανικά στη δομή του μυθιστορήματος, εμπλουτίζοντας την αφήγηση με πραγματικά δεδομένα. Το σχόλιό σας.

«Τα ιστορικά στοιχεία που υφαίνονται πάνω στην πλοκή είναι ολότελα πραγματικά και αποτέλεσμα έρευνας. Έτυχε πριν μερικά χρόνια να διαβάσω ένα βιβλίο για την Θεσσαλονίκη και τον ρόλο που έπαιξε το Εβραϊκό στοιχείο  στην άνθηση της σε κάθε επίπεδο οικονομικό, εμπορικό, και πολιτιστικό. Η πόλη άλλαξε μορφή όταν εγκαταστάθηκαν στην Οθωμανική τότε Θεσσαλονίκη οι εκδιωγμένη από την Ισπανία Εβραίοι Σεφαραδίτες. Αρκεί να πω ότι πολλά από τα ακίνητα εκείνης της εποχής είχαν σχεδιαστεί και φιλοτεχνηθεί από Ιταλούς και Γάλλους αρχιτέκτονες. Όμως η κατάληξη αυτής της κοινότητας κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ήταν τραγική αφού από τους 65.000 Εβραίους της Θεσσαλονίκης επέστρεψαν από τα στρατόπεδα συγκεντρώσεις μόνο 2.500 περίπου, για να βρουν τα σπίτια τους, τα καταστήματα τους και τις επιχειρήσεις τους να ανήκουν σε νέους ιδιοκτήτες τους γνωστούς μεσεγγυούχους. 65.000 ζωές λεηλατήθηκαν. Το πιο σοκαριστικό όμως ήταν ο τρόπος που σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε η «τελευταία λύση» στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης. Μεγαλώνοντας σε αυτή την πόλη, αν και είχα συμμαθητές και φίλους Εβραϊκής καταγωγής αν και λίγο πολύ όλοι έχουμε ακούσει τις θηριωδίες των Ναζί, ομολογώ ότι δεν είχα ποτέ φανταστεί το εύρος και το βάθος του παρανοϊκού τους σχεδιασμού αλλά και το ξεδιάντροπο πλιάτσικο που έλαβε χώρα σε αυτή την όμορφη πόλη».

Μέσα στο μυθιστόρημα «Το τελευταίο στοιχείο» παρατηρούμε πολλές ανατροπές και αλλαγές. Ποιος είναι ο στόχος σας; Τα πάθη και τα μυστικά των ηρώων αποτελούν συνεχή μοτίβα της αφήγησης.

«Η τέχνη μιμείται ή καλύτερα αφηγείται την ζωή. Ξέρετε κάποιον που να μην έχει αντιμετωπίσει στην ζωή του ανατροπές και πάθη. Οι ήρωες καθοδηγούνται από το παρελθόν τους και τα βιώματα τους, εγκλωβίζονται μέσα σε αυτά, εμφανίζονται ανήμποροι να δράσουν με άλλο τρόπο. Η προσωπικότητα, η φόρμα τους, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί, πυροδοτεί τις ανατροπές και τροφοδοτεί την πλοκή στις ζωές τους».

Θα μπορούσε το συγκεκριμένο μυθιστόρημα κάποια στιγμή να μεταφερθεί και στην τηλεόραση ή τον κινηματογράφο; Είναι κάτι το οποίο το έχετε σκεφτεί;

«Θα μπορούσε να γίνει μίνι σειρά 8 με 10 επεισόδια. Η έντονη και εκτεταμένη  πλοκή του θα έκανε δύσκολη την μεταφορά του στην μεγάλη οθόνη αλλά όχι αδύνατη».

Ως ένας άνθρωπος που έχετε μεγάλη εμπειρία από τον χώρο της τηλεόρασης και του κινηματογράφου πώς κρίνετε φέτος την τηλεοπτική σεζόν; Υπάρχει κάτι που θα αλλάζετε ή σας ενοχλεί, καθώς βλέπουμε ότι πολλές φορές η τηλεόραση επαναλαμβάνεται;

«Η τηλεόραση αποτελεί ένα εμπορικό μέσο και ο σχολιασμός περισσεύει όταν μια επιχειρηματική δραστηριότητα τροφοδοτεί οικονομικά ένα ολόκληρο οικοσύστημα. Θα προτιμούσα να υπάρχει μια ποσόστωση ανάμεσα σε  εμπορικά project που έχουν στόχο την ψυχαγωγία και σε αυτά που δυνητικά θα μπορούσαν να εξυψώσουν το μορφωτικό επίπεδο των τηλεθεατών. Αλλά τα νούμερα είναι αμείλικτα και ζούμε σε ένα κόσμο που έχει σχεδιαστεί και λειτoυργεί ανάλογα».

Για το τέλος αφήσαμε ίσως το πιο σημαντικό σας ρόλο, αυτόν της γυναίκας. Πώς καταφέρνει μια γυναίκα να επιβιώσει σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο; Σας έχουν φέρει ποτέ σε δύσκολη θέση;

«Ουδέποτε τοποθετήθηκα, καταρχήν μέσα μου, σαν κάτι λιγότερο ή διαφορετικό. Οι γονείς μου μας μύησαν, εμένα και τον αδελφό μου, στην δουλειά από μικρούς. Το σημαντικό ήταν να ανταπεξέλθουμε σε αυτά που μας ανέθεταν στον ελεύθερο μας χρόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Νιώθαμε σημαντικοί για το πόστο μας και είμασταν. Δεν ήταν εικονική εργασία ήταν πραγματική, προσφέραμε. Έτσι για μένα σημαντικό ήταν να βγάλω την δουλειά ως ίσος προς ίσο απέναντι στους υπόλοιπους εργαζομένους. Αυτό έκανα και αργότερα. Επικεντρώθηκα στο έργο και όχι στο πως με αντιμετώπιζαν οι γύρω μου. Αν με αδίκησαν; Αν έκαναν υποτιμητικά σχόλια; Σίγουρα. Ούτε τα άκουσα και αν «πήρε κάτι το αυτί μου», ο εγκέφαλος μου έκανε delete γιατί δεν εξυπηρετούσε την πορεία μου. Η επίτευξη του στόχου ήταν το ζητούμενο και η απάντηση σε όσους με αμφισβήτησαν. Αλλά πιστέψτε με τέτοιου είδους προσεγγίσεις μου ήταν τόσο αδιάφορες που ούτε τις θυμάμαι ούτε έχουν καταγραφεί».   

Διαβάστε επίσης:

Οι Σαμουράι που μαζεύουν σκουπίδια στο Τόκιο (Videos)

Πάνος Νιαβής στο topontiki.gr: «Μέσα από τους “10 πόντους Μαύρο Χιόνι” είδα τα τραύματα του εμφυλίου και τη θέση της γυναίκας στην επαρχία»

Τρεις εναλλακτικές γειτονιές της Αθήνας που αξίζει να γνωρίσεις (Μέρος 2ο)