Με μίνι ανασχηματισμό – δηλαδή με την αντικατάσταση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και διάφορες «καραμπόλες» – μπήκε το 2024 για την κυβέρνηση, και μάλιστα με πολύ ξαφνικό τρόπο.

Φαίνεται ότι το ζήτημα της εμπέδωσης του αισθήματος ασφαλείας, το οποίο έχει δεχθεί τους τελευταίους μήνες πολλά «χτυπήματα», ιδίως λόγω της οπαδικής βίας, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτή, καθώς καταγράφεται αύξηση της «χαμηλής έντασης» παραβατικότητας, ακόμα και μεταξύ παιδιών, ενώ και το ζήτημα της ενδοοικογενειακής βίας παραμένει ψηλά, προκάλεσαν την αντίδραση του πρωθυπουργού.

Ασφάλεια, υγεία, κοινωνικό πρόσωπο

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ψηλά στις προτεραιότητες των πολιτών, όπως αυτές καταγράφονται από τις δημοσκοπήσεις, βρίσκεται το ζήτημα της ασφάλειας, ζήτημα που αποτελεί «πλήγμα» για μια κυβέρνηση που στον πυρήνα της πολιτικής της είχε εξαρχής θέσει τον στόχο περί «νόμου και τάξης» και περί πάταξης της ανομίας και της παραβατικότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποφάσισε να μην δώσει άλλο χρόνο στον Γιάννη Οικονόμου και στον Γιώργο Κατσαφάδο, αλλά να τους αντικαταστήσει άμεσα με τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον Ανδρέα Νικολακόπουλο στην ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και, μάλιστα, πριν από τις κρίσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφαλείας, που αναμένονται οσονούπω.

Το κενό Χρυσοχοΐδη στο υπουργείο Υγείας καλύφθηκε με τον Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος γνωρίζει το συγκεκριμένο χαρτοφυλάκιο – το οποίο βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης και για το οποίο θα διατεθούν σημαντικά ποσά από το ταμείο ανάκαμψης – και θα κληθεί να χειριστεί την αναδιάταξη του ταλαιπωρημένου (και) από την πανδημία του SARS-CoV-2 ΕΣΥ.

Τέλος, η τοποθέτηση της Δόμνας Μιχαηλίδου στο υπουργείο Εργασίας αποτελεί μια προσπάθεια του πρωθυπουργού να υπογραμμίσει τον στόχο του να αναμορφώσει και να ενισχύσει το κοινωνικό πρόσωπο της κυβέρνησης, καθώς η νέα υπουργός είχε θητεύσει στο ίδιο υπουργείο ως υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Μεταρρυθμίσεις

Από την άλλη, μια από τις μείζονες στοχεύσεις της κυβέρνησης είναι η εφαρμογή εκτεταμένων μεταρρυθμίσεων στη χώρα, η οποία ήδη εκδηλώνεται μέσα από σειρά νομοσχεδίων και που αναμένεται να κορυφωθεί από το τέλος του 2024 και μέσα στο 2025, οπότε και θα ανοίξει εκ νέου η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, η οποία αναμένεται να είναι εκτεταμένη.

Προς το παρόν, μέσα στο επόμενο διάστημα θα πάρουν τον δρόμο για τη Βουλή τα νομοσχέδια για την επιστολική ψήφο, τη δυνατότητα ίδρυσης μη κρατικών ΑΕΙ στην Ελλάδα, τις νέες παρεμβάσεις στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και το ν/σ για την καταπολέμηση της οπαδικής βίας, καθώς στις αρχές Φεβρουαρίου τυπικά λήγει το μέτρο της διεξαγωγής αγώνων σε άδεια γήπεδα.

Κάθε μια από τις νομοθετικές αυτές πρωτοβουλίες, εκτός από τον μεταρρυθμιστικό της χαρακτήρα, αποτελεί και μια κίνηση στην πολιτική σκακιέρα με στόχο την περαιτέρω εδραίωση της Ν.Δ. ως της κυρίαρχης πολιτικής δύναμης στη χώρα, καθώς εκτιμάται ότι η αντιπολίτευση ή θα αναγκαστεί να στηρίξει τα νομοσχέδια αυτά, ή θα εκτεθεί στους πολίτες αρνούμενη να τα υπερψηφίσει στη Βουλή.

Μάλιστα, οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στόχος της κυβέρνησης, τόσο με τα νομοσχέδια αυτά όσο και με μελλοντικές νομοθετικές πρωτοβουλίες, είναι η απόλυτη κυριαρχία της στον χώρο του Κέντρου και η επιπλέον διείσδυσή της στην Κεντροαριστερά και την Αριστερά (π.χ. μέσω του νόμου για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών), με μόνο ρίσκο πιθανή ενίσχυση κομμάτων που βρίσκονται στα δεξιά της Ν.Δ.

Σύνοδος κορυφής

Κατά τα λοιπά, μέσα στον Φεβρουάριο θα πραγματοποιηθεί σύνοδος κορυφής της Ε.Ε., η οποία αναμένεται να «σφραγίσει» τις αποφάσεις του ECOFIN για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της Ένωσης, που ήρθαν ως αποτέλεσμα συμβιβασμού κυριολεκτικά την… ενδεκάτη ώρα, δηλαδή λίγο πριν από το τέλος του 2023 και που θα εφαρμοστούν για πρώτη φορά στους κρατικούς προϋπολογισμούς για το 2025.

Όπως είναι γνωστό, η συμφωνία προβλέπει μεγαλύτερη ευελιξία στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, έμφαση στις αναπτυξιακές προοπτικές και εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος (…το μόνο καλό που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία, καθώς η εξαίρεση αυτή αποτελούσε πάγιο αίτημα της Αθήνας εδώ και πάρα πολλά χρόνια).

Από την άλλη, βέβαια, η Γερμανία και οι σύμμαχοί της έθεσαν σαφείς ποσοτικούς κανόνες σχετικά με την ετήσια μείωση του δημόσιου χρέους, ενώ οι βασικές στοχεύσεις του Συμφώνου Σταθερότητας (ετήσιο έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ και χρέος στο 60% του ΑΕΠ, αλλά και πληθωρισμός στο 2% – αυτό, βέβαια, αποτελεί αντικείμενο της ΕΚΤ) δεν υπέστησαν καμία αλλαγή, καθώς είναι μέρος των Συνθηκών.

Εν πάση περιπτώσει, το νέο πλαίσιο ανταποκρίνεται στις επιδιώξεις της Αθήνας, ωστόσο, επειδή ο διάβολος κρύβεται πάντα στις λεπτομέρειες, η κυβέρνηση επιδιώκει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επικυρώσει τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες όπως αυτοί περιγράφηκαν από το ECOFIN, ώστε να υπάρξει η δυνατότητα μεγαλύτερης άνεσης στην κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2025.

Ευρωεκλογές

Παράλληλα, για να παραμένουμε στα ευρωπαϊκά πράγματα, η Αθήνα παρακολουθεί με προσοχή και τις εξελίξεις σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες ενόψει των ευρωεκλογών που θα διεξαχθούν τον ερχόμενο Ιούνιο και στις οποίες, αν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, αναμένεται ενίσχυση της Ακροδεξιάς και της λαϊκιστικής και ευρωσκεπτικιστικής Δεξιάς σε διάφορες χώρες – μέλη της Ε.Ε.

Μια τέτοια εξέλιξη, αν και δεν αναμένεται να επηρεάσει και πολύ τη σύνθεση της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής (μόνο η Τζόρτζια Μελόνι προβλέπεται να ζητήσει «δυνατό» χαρτοφυλάκιο για την Ιταλία), εντούτοις μπορεί να έχει αρνητικές επιδράσεις στη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με την Ακροδεξιά να ζητά προεδρίες σε επιτροπές και να παρεμβαίνει δραστικά σε πολιτικές αποφάσεις.

Σημειώνεται ότι σήμερα στην Ευρωβουλή συμμετέχουν δύο ομάδες που εντάσσονται στην «ομπρέλα» της λαϊκιστικής και ευρωσκεπτικιστικής Δεξιάς, η πιο «ήπια» ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Ρεφορμιστών (στην οποία ανήκει η Ελληνική Λύση) και η πιο «σκληρή» ομάδα της Ταυτότητας και Δημοκρατίας (όπου βρίσκουμε το κόμμα της Λεπέν, την ιταλική Λέγκα και τη γερμανική AfD).

Στα «στενά» καθ’ ημάς, η κυβέρνηση θεωρεί ότι με τη θεσμοθέτηση της επιστολικής ψήφου – που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές του Ιουνίου – θα περιορίσει το φαινόμενο της αποχής και εκτιμά ότι σε καμία περίπτωση δεν θα αμφισβητηθεί η κυριαρχία της Ν.Δ. στο πολιτικό σκηνικό, αν και παρακολουθεί προσεκτικά την κινητικότητα στα κόμματα που βρίσκονται στα δεξιά της.

Στο πλαίσιο αυτό, ο πρωθυπουργός, μέσω του «Εθνικού Κήρυκα», έκανε νέο «άνοιγμα» στους απόδημους, αναφέροντας ότι «οι σχέσεις με τους απόδημους ήταν, είναι και θα είναι προτεραιότητα της πολιτείας. Με πιο πρόσφατη πρωτοβουλία την άρση όλων των εμποδίων στη συμμετοχή των εκτός Ελλάδας ψηφοφόρων στις εκλογές. Και, κυρίως, την καθιέρωση της επιστολικής ψήφου, ήδη από τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Ώστε όλοι να έχουν φωνή για όσα συμβαίνουν στον τόπο χωρίς έξοδα και ταλαιπωρία».

Ακρίβεια

Βέβαια, μετά την ψυχρολουσία στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών, κυβέρνηση και Μαξίμου έχουν αντιληφθεί ότι οι πολίτες, αν και ακόμα έχουν εμπιστοσύνη στη Ν.Δ., εντούτοις δεν θα διστάσουν να εκδηλώσουν τη δυσφορία τους για διάφορα ζητήματα που τους απασχολούν, ιδίως δε αν κρίνουν ότι μια εκλογική αναμέτρηση δεν πρόκειται να επηρεάσει δραματικά τα πολιτικά πράγματα.

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι το ζήτημα της εμμένουσας και διαρκώς αυξανόμενης ακρίβειας αποτελεί ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να της προκαλέσει ζημιά στις ευρωεκλογές, έστω κι αν η ζημιά αυτή θα είναι περισσότερο συμβολική και όχι ουσιαστική, καθώς, όπως προαναφέρθηκε, στην παρούσα φάση η πολιτική κυριαρχία της Ν.Δ. απλώς δεν φαίνεται πιθανό να αμφισβητηθεί.

Και επειδή, όπως είναι γνωστό, η Ε.Ε. έχει δώσει ντιρεκτίβα να κοπούν οι άμεσες και οριζόντιες ενισχύσεις προς τους πολίτες και αυτές να γίνουν πιο στοχευμένες και να αφορούν μόνο σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες, το βασικό «χαρτί» που παίζει η κυβέρνηση είναι οι αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις (αυξήσεις στο Δημόσιο, ξεπάγωμα τριετιών, νέα αύξηση στον κατώτατο μισθό κ.λπ.).

Η λογική της κυβέρνησης είναι ότι οι μόνιμες αυξήσεις στις αποδοχές, μαζί με τις φοροελαφρύνσεις της πρώτης θητείας της, τους ελέγχους και τα πρόστιμα στην αγορά και τα στοχευμένα βοηθήματα και επιδοτήσεις (π.χ. στο ρεύμα), θα ελαφρύνουν το βάρος της ακρίβειας που ροκανίζει τα εισοδήματα, μέχρις ότου ο πληθωρισμός πέσει κάτω από το 2% και αρχίσει αντίστροφη πορεία στην αγορά.

Προβλήματα

Πάντως, όπως λέει και ο γνωστός αφορισμός, «οι άνθρωποι κάνουν σχέδια και το σύμπαν γελάει». Και η πολιτική είναι ένα πεδίο που η φράση αυτή έχει σχεδόν καθημερινή εφαρμογή. Με απλά λόγια, μπορεί η κυβέρνηση να αισθάνεται παντοδύναμη, ωστόσο οι πάντες αναγνωρίζουν ότι υπάρχουν ουκ ολίγα άλυτα προβλήματα, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν ρωγμές στην πολιτική κυριαρχία της.

Για παράδειγμα, εκτός από την ακρίβεια, το μεταναστευτικό εκτιμάται ότι θα αποτελεί μόνιμη πηγή «πονοκεφάλων», όσο η κυβέρνηση θα προσπαθεί να πείσει τους – όχι και πολύ πρόθυμους να ακούσουν – ψηφοφόρους της για την ανάγκη εισαγωγής χεριών από το εξωτερικό, καθώς καταγράφονται τεράστιες ελλείψεις σε τομείς εντάσεως εργασίας (γεωργία, τουρισμός κ.λπ.) και υπάρχουν εσωτερικές πιέσεις για εξεύρεση λύσης.

Τέλος, το ρευστό διεθνές περιβάλλον (πόλεμος στην Ουκρανία, πόλεμος στη Μέση Ανατολή, εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, κ.ο.κ.) περιορίζει τις δυνατότητες μακροχρόνιων σχεδιασμών και υποχρεώνει την κυβέρνηση να κρατά δημοσιονομικές «καβάτζες», για την περίπτωση που τα πράγματα επιδεινωθούν και υπάρξουν νέες πιέσεις, κυρίως στο πεδίο της οικονομίας.

Διαβάστε επίσης:

Ανασχηματισμός: «Ψήλωσε» ο Παύλος Μαρινάκης

Αυγέρη για ανασχηματισμό: Το καυστικό σχόλιο για τον Χρυσοχοΐδη και τα «καρφιά» για Γεωργιάδη και Μιχαηλίδου

Οι χούλιγκανς, η ναυτική φωτοβολίδα και οι φόβοι του πρωθυπουργού – Το παρασκήνιο του ανασχηματισμού