Τα πυροτεχνήματα, που γέμισαν τους ουρανούς, από Ανατολή σε Δύση, για να «διώξουμε» τον παλιό τον Χρόνο και να «δεχθούμε» τον νέο, εύχομαι να μη σκιάσανε ούτε για εκατομμυριοστά του δευτερολέπτου την ορθή μας σκέψη, να μην ξεχάσαμε ότι την ίδια στιγμή της αλλαγής του χρόνου σε Ουκρανία, Ισραήλ και Παλαιστίνη η τρομοκρατία και ο πόλεμος δεν σταμάτησαν.

Νεκροί γεμίσανε τις οθόνες μας, αλλά την ίδια ώρα στα γεμάτα σαμπάνια ποτήρια του «ευτυχισμένου κόσμου» φυσαλίδες ψεύτικης ευτυχίας μας καθησυχάζανε για να συνεχίσουμε να ζούμε με τις ψευδαισθήσεις μας.

Διπλωμάτες, διαπιστευμένοι σε χώρες δοκιμαζόμενες από την ωμότητα του πολέμου, εκεί που καταγράφεται η φρίκη, με εκατόμβες νεκρών, τραυματιών και αναπήρων, υποχρεώνονται να εκπροσωπήσουν επάξια τη χώρα τους στην εξέλιξη της κρίσης.

Στις πρωτεύουσες των κρατών, όταν όλοι προσπαθούν να ευτυχίσουν και να γιορτάσουν ελπίζοντας σε ένα καλύτερο Νέο Έτος, τα υπουργεία Εξωτερικών εργάζονται σε εικοσιτετράωρη βάση στέλνοντας οδηγίες, επειδή η Λιβύη ανακοίνωσε χωρικά ύδατα στα 12 ν.μ. (ναυτικά μίλια) και συνορεύουσα ζώνη που εκτείνεται στα 24 ν.μ., επειδή Τούρκος υπουργός επανέφερε το λεκτικό της «Γαλάζιας Πατρίδας», επειδή οι Χούτι τρομοκρατούν τη διεθνή εμπορική ναυσιπλοΐα, επειδή τελικώς όλη η διεθνής κοινότητα δεν ξέρει πώς θα μπορούσε αποτελεσματικά να αντιμετωπίσει τη διεθνή τρομοκρατία και τη φρίκη του πολέμου.

Παραμονή Πρωτοχρονιάς σε κατάφωτα σαλόνια, φορώντας φράκο ή σμόκιν, επιτρέπεται και η εθνική ενδυμασία, με γλώσσα κοφτερή οι συζητήσεις φορτίζουν την ατμόσφαιρα όπως τα πολύχρωμα πυροτεχνήματα μίας εικονικής πραγματικότητας που συντηρούμε για να νομίζουμε ότι οι πατρίδες μας, οι οικογένειές μας και οι μελλοντικές γενιές συνεχίζουν να ζούνε σε ασφάλεια.

Όμως την ασφάλεια που φαντασιωνόμαστε δεν μπορούμε να την εξασφαλίσουμε στους Ουκρανούς, στους Ισραηλινούς, στους Παλαιστίνιους, στους Σύρους, στους Κούρδους, στους Αρμένιους, στον λαό της Υεμένης, αλλά ούτε στους ναυτικούς που εργάζονται διακινδυνεύοντας τις ζωές τους απειλούμενοι από τους Χούτι, που αποφάσισαν ότι δικαιούνται να σκοτώνουν, να βομβαρδίζουν και να ασκούν πειρατεία επικαλούμενοι την αδικία των αναπτυγμένων σε βάρος των υποανάπτυκτων.

Απόλυτη αδυναμία

Συνέρχεται ο ΟΗΕ, έκτακτα Συμβούλια Κορυφής συγκαλεί η Ε.Ε., ο Διεθνής Οργανισμός Ναυσιπλοΐας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου σε πλήρη αναστάτωση και όλοι μαζί, παρά τις διεθνείς διακηρύξεις, διαπιστώνουμε την απόλυτη αδυναμία και αναποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.

Όμως οι διεθνείς Οργανισμοί συστάθηκαν από τα κράτη – μέλη τους και διοικούνται από αυτά. Τα θεσμικά τους Όργανα δεν κυβερνούν τον κόσμο, απλώς συντονίζουν οργανωτικά και διοικητικά το έργο που πρέπει να επιτελεσθεί.

Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στο Συμβούλιο Ασφαλείας, στα Συμβούλια Υπουργών και Κορυφής της Ε.Ε. παρακάθονται οι κυβερνήσεις του κόσμου αδυνατώντας να συμφωνήσουν ότι οι πόλεμοι και η βία πρέπει να σταματούν με ομοφωνία.

Η αρνησικυρία δεν είναι πλεονέκτημά τους, για να καλύπτουν την αδυναμία να ομονοήσουν στο αυτονόητο. Η διεθνής κοινότητα αποδέχθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο την ανασύστασή της και εκχώρησε δικαίωμα σε πέντε Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας για να εξασφαλισθεί η σταθερότητα και η ειρήνη στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου.

Στον 21ο αιώνα καταλήγουμε μοιραία στην παραδοχή ότι ακραίοι, αυταρχικοί ηγέτες και ηγετίσκοι μπορούν να τρομοκρατούν το σύνολο του παγκόσμιου πληθυσμού ασκώντας την ακρότατη και βαναυσότερη μορφή βίας.

Η κατάληξη τρομάζει και κάθε πολίτης κοιτάζει με απόγνωση για διέξοδο από το τέλμα προς την ηγεσία του, ξεχνώντας όμως ότι και οι ηγέτες του προέρχονται από την ίδια κοινωνία στην οποία όλοι ανδρωθήκαμε, σπουδάσαμε, γαλουχηθήκαμε.

Η «διανομή» των τριών

Προφανώς και οι ηγέτες των χωρών κοιτάνε με απόγνωση τα αποτελέσματα των πολιτικών διαδικασιών και στρέφουν το βλέμμα τους προς τους ισχυρότερους, τελικά προς τρεις υπερδυνάμεις που ανταγωνίζονται να ορίσουν τον χώρο επιρροής τους στον κόσμο που συνεχώς αλλάζει και διαμορφώνεται αντί να συνδιαμορφώνεται.

Το διακύβευμα για τους τρεις ισχυρούς παραμένει, αλλά πλέον ονομάζεται «συνδιαμόρφωση» της εξουσίας για ανακατανομή των πόρων κάθε μορφής. Η ανάπτυξη του κόσμου ορίζεται από συγκλίσεις, που δυστυχώς απαιτούν συγκρούσεις, ίσως και μεγαλύτερες όσων γνωρίσαμε όταν ο ένας προσπαθούσε να επιβληθεί στους πολλούς.

Τα ελληνοτουρκικά

Έτσι υποδεχθήκαμε το 2024! Στο τέλος του παλαιού χρόνου, που σαν ένα ακόμη φθαρμένο βαγόνι προστέθηκε στον συρμό της Ιστορίας, οι ηγέτες της Ελλάδας και της Τουρκίας αποφάσισαν να συναντηθούν στη βάση ενός καλά επεξεργασμένου κειμένου αρχών για να αναμετρηθούν με τις προκλήσεις, ελπίζοντας ότι οικοδομούν προϋποθέσεις κατανόησης, συνεργασίας και καταλαγής που ίσως θα έχουν επίδραση σε ευρύτερη περιοχή, πέρα από τα εθνικά τους σύνορα.

Το πολύπλοκο έργο που ανέλαβαν οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν, με δέσμευση συνειδητή ή τυχαία προς τη διεθνή κοινότητα, βαρύνεται από παρελθόν πολύπλοκων και ματωμένων σχέσεων. Το γνωρίζουν και οι δύο πολύ καλά, αλλά πιστεύουν ότι σε αυτή τη μεγάλη καμπή της διεθνούς εξέλιξης υποχρεώνονται να διαδραματίσουν τον ιστορικό τους ρόλο.

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδος δεν έχει πολιτικό παρελθόν παλινδρομήσεων και ακρότατων επιλογών σε αντίθεση με τον συνομιλητή του, που συνεχίζει να επιλέγει χειρισμούς και γλώσσα εκβιασμών ή πολέμου (διατηρεί ακόμη το casus belli) για θέματα που αφορούν στα δικαιώματα που εξασφαλίζει το διεθνές και το δίκαιο της θάλασσας.

Παρ’ όλη την πολιτική διαφοροποίηση, η προσπάθεια που αναλαμβάνεται πρέπει να υποστηριχθεί με κάθε τρόπο από τους λαούς τους, ώστε να αλλάξει το λεκτικό και η συμπεριφορά τους να βασίζεται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, επειδή τελικώς οι λαοί γίνονται αποδέκτες των θετικών ή αρνητικών αποτελεσμάτων κάθε πολιτικής διεργασίας.

Βέβαια το βάρος του παρελθόντος δεν παραμερίζεται μόνο με τη συνάντηση των Αθηνών. Η εκκίνηση της διαδικασίας κατανόησης, αμοιβαίου σεβασμού, οικοδόμησης εμπιστοσύνης ορίζει την τροχιά, αλλά όχι και την ομαλότητα της διαδρομής. Διαφαίνεται ότι πρόθεση παραμένει η ομαλότερη δυνατή επιλογή, όμως στη σύγχρονη κοινωνία οι μεταβολές πραγματοποιούνται ταχύτατα, είτε επειδή κάποιος επέλεξε άστοχες διατυπώσεις είτε επειδή τα δεδομένα μεταβάλλονται, π.χ. επιβεβαίωση ανέλπιστου ενεργειακού πλούτου σε έναν από τους δύο συνομιλητές.

Σε στίβο φαινομενικά γνωστό, αλλά με πολλές εκπλήξεις, αποφάσισαν να εργασθούν οι συνδιαλεγόμενες ομάδες συνεργατών, που επέλεξαν οι ηγέτες της Ελλάδος και της Τουρκίας.

Το Κυπριακό

Μάλλον έχει αποφασισθεί να ασχοληθούν με διμερή θέματα και φαίνεται να παραμερίζουν το Κυπριακό τείνοντας να στραφούν προς την άποψη του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, που υποστηρίζει ότι η παράνομη κατοχή εδάφους της χώρας του από την Τουρκία, κυρίως μετά το 2004, πρέπει να απασχολεί κατά προτεραιότητα την Ε.Ε. και να προσδιορίζει τις σχέσεις των Βρυξελλών, αλλά και των κρατών – μελών με την Άγκυρα.

Η πρόσφατη βιβλιογραφία παρουσιάζει στοιχεία που δείχνουν τάση προς επίλυση του θέματος μέσα στο πλαίσιο που δημιουργήθηκε μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.

Η Τουρκία κατά καιρούς έχει δείξει με τη συμπεριφορά της ότι κατανοεί τη σημασία των εξελίξεων μετά το 2004, αλλά εναγωνίως αναζητά απαντήσεις σε σημεία που τα θεωρεί ασαφή, επειδή ακόμη δεν ολοκλήρωσε την ενταξιακή της διαδικασία.

Η Άγκυρα στο τέλος της διαδρομής προς την Ε.Ε., όταν θα έχουν ολοκληρωθεί οι απαραίτητες διαδικασίες για το κλείσιμο όλων των κεφαλαίων και το σύνταγμα της Τουρκίας θα έχει προσαρμοσθεί στις απαιτήσεις του ενιαίου οικοδομήματος της Ε.Ε., θα αντιληφθεί τη σαφήνεια και τη σημασία εφαρμογής των τεσσάρων ελευθεριών, την προστασία των μειονοτήτων, την ευρωπαϊκή εδαφική ολοκλήρωση και βεβαίως την απόρριψη οποιασδήποτε ανάγκης εγγυήσεων τρίτων, ώστε η δημοκρατία να λειτουργεί σωστά στα κράτη – μέλη.

Το θεσμικό πλαίσιο της Ε.Ε. εξασφαλίζει όλες τις προϋποθέσεις, θεσμικές, πολιτικές και νομικές, προκειμένου η δημοκρατία να λειτουργεί και να εξελίσσεται στην Ε.Ε.

Η δημοκρατική απαίτηση για σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα δεν αποτελεί ποινή, αλλά εξελικτική κατάσταση κατανόησης και ανοχής προς τις θεμελιώδεις αρχές των δικαιωμάτων του ανθρώπου και προς τη διαφορετικότητα.

Η έναρξη του ενταξιακού διαλόγου σημαίνει για την Τουρκία (2005) αναγνώριση όλων των κυβερνήσεων, μελών της Ε.Ε. Η Άγκυρα, όπως καταγράφεται από συγγραφείς και αναλυτές, κυρίως μετά το 2014, επέλεξε στιγμές για να δείξει ότι μπορεί να σεβασθεί στο σύνολό τους τις απαιτήσεις της Ε.Ε.

Η τουρκική ηγεσία αλλάζει εύκολα θέσεις, αλλά πλέον από την εκτίμηση των γεγονότων, περιφερειακών και διεθνών, κυρίως μετά την πρώτη ημέρα του Νέου Έτους, διαπιστώνεται ότι όλοι οι συνομιλητές του Προέδρου Ερντογάν προβάλλουν την απαίτηση προσαρμογής στα ευρωατλαντικά δεδομένα και χωρίς να επιδιώκουν μείωση πολιτική, συμμαχική και γεωστρατηγική της Τουρκίας, προβάλλουν ισχυρή απαίτηση συνέπειας και αξιοπιστίας στους κοινά αποφασισμένους διεθνείς στόχους.

Η Αθήνα μάλλον εμφανίζεται καλύτερα προετοιμασμένη για συμμετοχή στο διεθνές παιχνίδι, στο οποίο με ορθολογισμό δεν θα θεωρείται εμπαιγμός η αναβάθμιση και πώληση των F-16 στη ΝΑΤΟϊκή Τουρκία, όπως και από την Άγκυρα δεν μπορεί να εκλαμβάνεται ως εχθρική κίνηση η συμπερίληψη των νησιών του Αιγαίου στον αμυντικό προγραμματισμό του ΝΑΤΟ ή και η λύση του Κυπριακού στη λογική της Ε.Ε. και όχι στο περιοριστικό εθνοκεντρικό πλαίσιο ανάλυσης χωρών – μελών του ΟΗΕ ή και κρατών που δεν αποτελούν μέλη της Ε.Ε. και προφανώς δεν κατανοούν ή σκοπίμως υποβαθμίζουν την παγκόσμια σημασία της.

Διαβάστε επίσης:

Νέα Αριστερά: Εξόρμηση στην κοινωνία και ανοιχτές συνελεύσεις

Στο φουλ οι μηχανές του ΠΑΣΟΚ για τις ευρωεκλογές

ΚΚΕ: Τα προτάγματα για τη νέα χρονιά – Αγωνιστικά μέτωπα και εκλογικοί στόχοι