Αχιλλέα ΙΙΙ

Τέλος πάντων

Εκδόσεις: Ίκαρος

Σελ.: 184

Από τις πιο ιδιαίτερες φωνές της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας ή, για να το θέσω όπως ακριβώς είναι, η πιο ανατρεπτικά ιδιαίτερη πεζογραφική φωνή. Από τις περιπτώσεις μαστόρων της συγγραφικής τέχνης που παίζουν διαρκώς, ακούραστα και εμπνευσμένα, με το αφηγηματικό τους υλικό, από τις περιπτώσεις γραφιάδων που καταργούν και ανατρέπουν λογοτεχνικές συμβάσεις και δεδομένα, που οδηγούν τους αναγνώστες τους σε ένα οικείο και, ταυτόχρονα, ανοίκειο περιβάλλον, που οι ιστορίες τους ξεφεύγουν από ασφυκτικά θεματικά πλαίσια και που, υπονομεύοντας, διευρύνουν την αφηγηματική τακτική.

Είναι ένας συγγραφέας / λεξιπλάστης / χαρισματικός παραμυθάς αλλόκοτων «παραμυθιών» που δημιουργεί ιστορίες μιας άλλης, στρεβλής ή «ευθείας», πραγματικότητας και η γραφή του, ανελέητα και υπέροχα υπαινικτική και παιγνιώδης, διαθέτει μια λυτρωτική μυσταγωγία. Ένας ιδιοφυής τεχνίτης του πεζού λόγου και της μικρής φόρμας, ο Αχιλλέας ΙΙΙ απορρίπτει τον παραδοσιακό ρεαλισμό και φλερτάρει ανοιχτά με το γκροτέσκο, το σουρεαλιστικό, το φανταστικό που φοράει το πραγματικό, άρα και το πραγματικό που ντύνεται το φανταστικό. Αποδομεί, χλευάζει εαυτόν και αλλήλους, παρωδεί, διακωμωδεί, φιλτράρει σημαίνοντα και σημαινόμενα, προκαλεί ξεσπάσματα γέλιου στη μία πρόταση και ένα ρίγος συγκίνησης στην αμέσως επόμενη. Μας κάνει να προβληματιζόμαστε, να μετράμε «αν», «μήπως», λάθη, πάθη, ενοχές, να αντικρίζουμε τα είδωλά μας σε παραμορφωτικό καθρέφτη, να κορνιζάρουμε τη σοβαροφάνειά μας, τη γελοιότητα και τη ματαιότητα της ύπαρξής μας, να αναμετριόμαστε με φαρμακερές αλήθειες.

Για τον Αχιλλέα ΙΙΙ, η λογοτεχνία είναι ένα αέναο γοητευτικό παιχνίδι κι αυτό είναι ολοφάνερο στα μέχρι τώρα έργα του. Το 2016, κυκλοφόρησε από το Fairead το «Κομπλεξικό», ένα ριζοσπαστικό βιβλίο το οποίο περιλάμβανε πλήθος λέξεων που εφηύρε και δημιούργησε ο ίδιος ο συγγραφέας ασκώντας με τον τρόπο του κριτική σε πρόσωπα, γεγονότα και καταστάσεις και πραγματοποιώντας με απόλυτη επιτυχία γλωσσικές ακροβασίες πάνω σε τεντωμένο σχοινί που προκαλούν άφθονο γέλιο αλλά δίνουν και άφθονη τροφή για σκέψη.

Ακολούθησε η συλλογή φωτοδιηγημάτων «Παραχαράκτης» (εκδόσεις Νεφέλη, 2019), όπου μια πολύ παλιά φωτογραφία συνομιλεί με ένα εκρηκτικό κείμενο μικρού μήκους. Για τη συγκεκριμένη συλλογή, ο Αχιλλέας ΙΙΙ τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος – Νουβέλας 2020 (εξ ημισείας με τον Μιχάλη Μακρόπουλο για το εξαίρετο «Μαύρο νερό», εκδόσεις Κίχλη). Το 2022 κυκλοφόρησε η επόμενη συλλογή φωτοαφηγημάτων «Δεσμοφύλακας», όπου και εκεί η πραγματικότητα αμφισβητείται και συνδέεται με ένα παράλληλο παράδοξο σύμπαν, με τα πάντα να είναι πιθανά να συμβούν.

Ο ταλαντούχος και πολυσχιδής Αχιλλέας ΙΙΙ – είναι επίσης μουσικός, μέλος και τραγουδιστής της garage rock μπάντας Bog Art – μόλις επέστρεψε στο εκδοτικό τοπίο αποφασισμένος να καταστρέψει τον κόσμο (αυτόν που αγαπάμε, μισούμε, λοιδορούμε, πολεμάμε, μέσα στον οποίο ζούμε) x 24, με τη νέα του συλλογή ιστοριών υπό τον διπλής ανάγνωσης τίτλο «Τέλος πάντων» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος, με το ελκυστικό εξώφυλλο του Δημήτρη Μάνου.

Ο Αχιλλέας ΙΙΙ υπογράφει 24 ανατρεπτικά διηγήματα, συν ένα «Ευπωλητέλος», συν ένα «Επιρρεπίμετρο», άρα συνολικά 26 – μικρής ή λίγο μεγαλύτερης έκτασης – δείγματα αξιοζήλευτης, ευφάνταστης, άρτια δουλεμένης πρόζας, που αστράφτει επικίνδυνη ομορφιά και κόβει σαν φαινομενικά ακίνδυνο ξυράφι.

Στο λογοτεχνικό σύμπαν του «Τέλος πάντων» – όπως φυσικά και στα προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα – οι κανόνες έχουν καταλυθεί, η πραγματικότητα συμπορεύεται με τη λοξή πραγματικότητα και την – επιστημονική – φαντασία.

Ο κόσμος αφανίζεται σε ένα παράλογο και λογικό πλαίσιο, όπου τίποτα, μα τίποτα δεν είναι αδύνατο. Με υποδόριο χιούμορ που λειτουργεί σαν αναμμένο κερί στην ατομική και συλλογική μας απελπισία, στην παγκόσμια και την εθνική μας μοναξιά και στα άγρια πυκνά σκοτάδια που μας αγκαλιάζουν άγαρμπα, ο Αχιλλέας ΙΙΙ ρίχνει μπόλικο αλάτι πάνω στις πληγές που ξύνει η αλήθεια, ανατρέπει, αιφνιδιάζει, αμφισβητεί, σατιρίζει, συγκινεί και ψυχαγωγεί, γκρεμίζει και ξαναχτίζει για να κατεδαφίσει οριστικά έναν κόσμο ήδη καταδικασμένο στον αφανισμό και στην ανυπαρξία. Ρίχνοντας ένα τολμηρό επίμονο βλέμμα σε ό,τι απομένει (ή θα απομείνει) ζωντανό λίγο πριν και λίγο μετά το τέλος, σκαρώνει ένα παιχνίδι αφηγηματικών προκλήσεων που λαμβάνει χώρα πίσω από μισόκλειστα βλέφαρα, μετά το τέλος των πάντων – τέλος πάντων – και εξετάζει ενδελεχώς μέσω του συγγραφικού του μικροσκοπίου την ανθρωπότητα αλλά και το Τέλος της που είναι ευκαιρία για μια νέα Αρχή.

Η πορεία των διηγημάτων στη σελιδοποίηση μετράει αντίστροφα και για κάθε τέλος, ένα σκίτσο – σύμβολο.

Οι κεντρικοί χαρακτήρες των υποδειγματικών πρωτοπρόσωπων και τριτοπρόσωπων εξιστορήσεων κινούνται πριν από τον αφανισμό τους ανάμεσα σε αρχαίους μύθους και θρύλους που συνδέονται με την Αποκάλυψη των ιστοριών, ενώ πρωταγωνιστούν επίσης ένας χάρτης που ξεδιπλώνεται και καταπίνει θάλασσες και στεριές, πλανήτες – πριν το άλμα τους στην ανυπαρξία – που σχεδιάζουν νέους ημιτελείς κόσμους στο κενό. Πρωταγωνιστούν ζώα, προφήτες, δρόμοι ερειπωμένοι, ναυάγια συναισθημάτων, πίσω σελίδες, ένας καταβροχθιστής των κόσμων που αγκιστρώνεται στο σκοτάδι, ένα ποδοβολητό κάτω απ’ το άνοιγμα των ουρανών, μια συνταξιούχος γραμματέας που σχηματίζει ασυναίσθητα στο σημειωματάριό της αφηρημένα σχήματα – ιερογλυφικά για τα μελλούμενα. Μια ομάδα μυρμηγκιών που σώζονται από μια πλημμύρα. Ένα λεωφορείο που κινείται ανάμεσα σε συντρίμμια με επιβάτες δύο μοναδικούς επιζώντες και μες στην απόλυτη σιωπή ένα τραγούδι των Roxy Music αφήνει ένα ενδεχόμενο για αναδημιουργία. Ήχοι μεταλλικοί, απόκοσμοι. Μια «ζωή» με «οδηγίες χρήσης» αφημένη σε ένα ράφι. Απιθανοφανταστικομμύρια φωνές, γέννημα από ένα στόμα κι από ένα μουρμουρητό, περιγράφουν και αφηγούνται θανάτους, ζωές παράλληλες, καθημερινά, μικρά, σημαντικά κι ασήμαντα μιας ζωής προηγούμενης. Τα όνειρα του ενός είναι τα όνειρα του τελευταίου ανθρώπου, ο οποίος, μέσα σε μια κάψουλα συντήρησης, ονειρεύεται εσένα, εμένα, εμάς. Μια θεωρία της εξέλιξης για μια έλξη στο άπειρο. Ένα σαλόνι που αδειάζει και προκαλεί τον ξαφνικό μαρασμό και την αποσύνθεση μιας ξεπεσμένης αριστοκράτισσας. Μετά τη συντέλεια, δύο πλάσματα σε Μεταμόρφωση ατενίζουν από έναν λόφο τη σκόνη του χαμένου κόσμου. Ένας/Ο Θεός που κατέστρεψε ό,τι δημιούργησε είναι έτοιμος να ποιήσει τα πάντα απ’ την αρχή, αλλά το αναβάλλει.

Ένα Τέλος πάντων που αιωρείται κάτω απ’ το φως των αστεριών.

Ο κόσμος που τελειώνει + Η λογοτεχνία που τελειώνει = Ένας συγγραφέας που συνειδητοποιεί ότι πρέπει να γυρίσει σελίδα.

Παράδοξα, τρυφερά, απροσδόκητα, ιδιόρρυθμα διηγήματα (συντελειοδιηγήματα) κεντημένα ψιλοβελονιά με κλωστές τεκμηρίων ενός αναστατωμένου κόσμου που χάνεται. Πλάι στο προφανές που καταρρίπτεται και στο παράδοξο που εμφιλοχωρεί στο προφανές, λέξεις, σύμβολα και συμβολισμοί, αναφορές, υπαινιγμοί, αποσυνθέσεις και επανασυνθέσεις και μια τρομερή χρήση γλώσσας ανάβουν προβολείς στο κατασκότεινο κενό του ανύπαρκτου κόσμου και φωτίζουν από μακριά έναν ίσκιο δέντρου που ανθίζει σταδιακά μέσα από στάχτες και ερείπια. Κι από κάπου στο βάθος, ένα κελάηδημα.

Μόλις κυκλοφόρησε

David Baker

Σύντομη ιστορία του κόσμου

Μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Σελ.: 320

Στον πρόλογό του στη «Σύντομη ιστορία του κόσμου» ο συγγραφέας John Green γράφει: «Ο David Baker μας αφηγείται όχι μόνο την ιστορία του είδους και του πλανήτη μας αλλά και την ιστορία του τεράστιου Σύμπαντός μας. Δεν είμαστε το τέλος αυτής της ιστορίας ούτε και η αρχή της – έχουμε εμφανιστεί στη μέση μιας αφήγησης που θα συνεχιστεί για πολύ μετά τη δική μας εξαφάνιση. Μια ματιά και μόνο στο εύρος της ιστορίας του σύμπαντος μπορεί να κάνει κάποιον και ολόκληρο το είδος του να αισθάνεται πολύ μικρός. Και όμως αποτελεί υπενθύμιση του πόσο θαυμαστή είναι η ζωή, πόσο εκπληκτική. Όπως γράφει και ο Baker, όταν κοιτάμε τον νυχτερινό ουρανό, δεν κοιτάμε το Σύμπαν, είμαστε το Σύμπαν που κοιτάζει τον εαυτό του».

Σε αυτή την πανοραμική θεώρηση του κόσμου, ο David Baker καταγράφει τις ιστορικές μεταβολές στο Σύμπαν, αποκαλύπτοντας την τεράστια αύξηση της πολυπλοκότητας που συνοδεύει κάθε εξελικτική φάση του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντός μας.

Καθώς συνδυάζει γνώσεις από τη φυσική, τη χημεία, τη βιολογία και άλλες επιστήμες, ο διακεκριμένος ιστορικός μάς βοηθάει να δούμε πέρα από τα στενά όρια και το χάος των ανθρώπινων προβλημάτων, απαντώντας στο θεμελιώδες ερώτημα: Από πού προερχόμαστε και πού πηγαίνουμε;

Δυο λόγια για τον συγγραφέα

O David Baker είναι Αυστραλός ιστορικός, ο οποίος έλαβε τον πρώτο, παγκοσμίως, διδακτορικό τίτλο στον τομέα της Μεγάλης Ιστορίας (κλάδος που ειδικεύεται στην παγκόσμια ιστορία, από τη δημιουργία του κόσμου μέχρι σήμερα, μελετώντας κοινά μοτίβα και τάσεις). Έχει δώσει διαλέξεις στο πανεπιστήμιο Macquarie και στο πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ενώ είναι επισκέπτης λέκτορας στο Paris-Sorbonne.