Η αρτηριακή πίεση κυμαίνεται φυσικά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συνήθως είναι χαμηλότερη κατά τη διάρκεια του ύπνου και αυξάνεται όταν ξυπνάτε.

Για ορισμένα άτομα, αυτή η αύξηση παραμένει εντός του φυσιολογικού εύρους, ενώ για άλλα, μπορεί να σηματοδοτεί κίνδυνο για υπέρταση ή καρδιαγγειακή νόσο.

Αυτό το άρθρο παρέχει έναν λεπτομερή οδηγό για την πρωινή αρτηριακή πίεση, συμπεριλαμβανομένων των φυσιολογικών τιμών ανά ηλικία, φύλο και σωματικό βάρος, και επισημαίνει πότε οι αυξημένες πρωινές μετρήσεις μπορεί να είναι αιτία ανησυχίας.

Πόση είναι η φυσιολογική πρωινή αρτηριακή πίεση

Μια υγιής μέτρηση της αρτηριακής πίεσης γενικά θεωρείται ότι είναι:

1. Κανονική: Λιγότερο από 120/80 mm Hg
2. Αυξημένη: 120–129/<80 mm Hg
3. Υπέρταση Σταδίου 1: 130–139/80–89 mm Hg
4. Υπέρταση Σταδίου 2: 140+/90+ mm Hg

Πρωινή αρτηριακή πίεση ανά ηλικία και φύλο

Η πρωινή αρτηριακή πίεση αυξάνεται με την ηλικία λόγω αρτηριακών αλλαγών, παραγόντων του τρόπου ζωής και γενικών συνθηκών υγείας.

Επίσης, οι ορμονικές διαφορές, η εμμηνόπαυση και η εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσουν την πρωινή αρτηριακή πίεση. Οι γυναίκες τείνουν να έχουν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση από τους άνδρες μέχρι την εμμηνόπαυση, μετά την οποία ο κίνδυνος υπέρτασης αυξάνεται. Οι άνδρες, ειδικά εκείνοι άνω των 50 ετών, είναι πιο επιρρεπείς στην πρωινή υπέρταση λόγω της υψηλότερης αρτηριακής ακαμψίας.

Ακολουθεί μια κατά προσέγγιση ανάλυση:

Ηλικιακή ομάδα	Άνδρες (πίεση μεγάλη/μικρή) (mm Hg)	Γυναίκες (πίεση μεγάλη/μικρή) (mm Hg)
20–29	118/70	114/69
30–39	122/75	117/72
40–49	129/80	125/78
50–59	134/83	131/81
60–69	142/85	138/83
70+	145/86	144/84

Αυτοί είναι κατά προσέγγιση μέσοι όροι. Υπάρχουν μεμονωμένες παραλλαγές με βάση την κατάσταση της υγείας και τον τρόπο ζωής.

Πώς το σωματικό βάρος επηρεάζει την πρωινή αρτηριακή πίεση

Αν και κανένας στόχος αρτηριακής πίεσης δεν συνδέεται άμεσα με το σωματικό βάρος, τα υπέρβαρα άτομα είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλότερη πρωινή αρτηριακή πίεση λόγω αυξημένης πίεσης στο καρδιαγγειακό σύστημα.

1. Λιποβαρείς (ΔΜΣ <18,5): Μπορεί να έχουν χαμηλότερη από την μέση αρτηριακή πίεση, λόγω μειωμένου όγκου αίματος.
2. Υγιές βάρος (ΔΜΣ 18,5–24,9): Η πίεση συνήθως εμπίπτει εντός φυσιολογικών ορίων.
3. Υπέρβαροι (ΔΜΣ 25–29,9): Η πίεση μπορεί να είναι ελαφρώς αυξημένη.
4. Παχύσαρκοι (ΔΜΣ 30+): Αυξημένος κίνδυνος υπέρτασης, ιδιαίτερα το πρωί.

Το υπερβολικό βάρος αυξάνει τον κίνδυνο πρωινής υπέρτασης, η οποία αποτελεί ισχυρό προγνωστικό παράγοντα μελλοντικών καρδιαγγειακών συμβάντων.

Γιατί αυξάνεται η αρτηριακή πίεση το πρωί

Η πρωινή αύξηση της αρτηριακής πίεσης συμβαίνει λόγω του φυσικού κιρκάδιου ρυθμού του σώματος. Οι βασικοί παράγοντες είναι:

• Απελευθέρωση κορτιζόλης: Το σώμα απελευθερώνει ορμόνες του στρες όπως η κορτιζόλη και η αδρεναλίνη κατά το ξύπνημα, γεγονός που αυξάνει προσωρινά την αρτηριακή πίεση.
• Ανακατανομή όγκου αίματος: Αφού ξαπλώσετε όλη τη νύχτα, η αρτηριακή πίεση προσαρμόζεται όταν στέκεστε, οδηγώντας σε μια προσωρινή απότομη αύξηση.
• Σωματική δραστηριότητα και άγχος: Το να σηκωθείτε από το κρεβάτι, οι πρωινές ρουτίνες και το άγχος της ημέρας που ξεκινάει μπορούν όλα να συμβάλουν σε υψηλότερες πρωινές μετρήσεις.

Πότε πρέπει να σας ανησυχεί η πρωινή αρτηριακή πίεση

Μια πρωινή μέτρηση της αρτηριακής πίεσης 135/85 mm Hg ή υψηλότερη θεωρείται αυξημένη και μπορεί να υποδεικνύει αυξημένο κίνδυνο για καρδιακή νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο ή προβλήματα στα νεφρά.

Προειδοποιητικά σημάδια υψηλής πρωινής αρτηριακής πίεσης

Ζητήστε ιατρική συμβουλή εάν εμφανίσετε:

• Συνεχώς υψηλές πρωινές μετρήσεις πάνω από 135/85 mm Hg.
• Πονοκεφάλους, ζαλάδες ή αλλαγές στην όραση το πρωί.
• Συχνό πρωινό πόνος στο στήθος ή δύσπνοια.
• Αρτηριακή πίεση που παραμένει υψηλή ακόμα και μετά από δραστηριότητα και κίνηση.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Η πρωινή υπέρταση είναι ένας ισχυρός προγνωστικός παράγοντας για εγκεφαλικό και καρδιακό επεισόδιο. Η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη.

Πώς να μετρήσετε την πρωινή αρτηριακή πίεση με ακρίβεια

Για να εξασφαλίσετε ακριβείς μετρήσεις, ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

1. Πάρτε μέτρηση την ίδια ώρα κάθε πρωί, ιδανικά πριν φάτε ή πάρετε φάρμακα.
2. Χρησιμοποιήστε καλά ρυθμισμένο πιεσόμετρο που μετράει από τον βραχίονα και όχι τον καρπό.
3. Καθίστε αναπαυτικά, με την πλάτη να στηρίζεται και τα πόδια να ακουμπούν στο πάτωμα.
4. Ξεκουραστείτε για τουλάχιστον 5 λεπτά πριν κάνετε ανάγνωση.
5. Κάντε 2-3 μετρήσεις, με διαφορά ενός λεπτού, και υπολογίστε τον μέσο όρο.

Κρατήστε ένα αρχείο καταγραφής αρτηριακής πίεσης για να παρακολουθείτε τις τάσεις με την πάροδο του χρόνου και να το δείξετε στον γιατρό σας.

Πώς πέφτει η αρτηριακή πίεση το πρωί

Εάν το πρωί η αρτηριακή σας πίεση είναι αυξημένη, σκεφτείτε τις ακόλουθες αλλαγές στον τρόπο ζωής:

• Προσαρμόστε το χρονοδιάγραμμα της φαρμακευτικής σας αγωγής: Εάν σας έχει συνταγογραφηθεί φαρμακευτική αγωγή για την αρτηριακή πίεση, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για να διαπιστώσετε εάν η λήψη των φαρμάκων σας το βράδυ αντί για το πρωί ρυθμίζει καλύτερα τις πρωινές αιχμές της πίεσης.
• Βελτιώστε την ποιότητα του ύπνου: Εξασφαλίστε 7-9 ώρες ύπνου χωρίς διακοπές. Αντιμετωπίστε την υποκείμενη άπνοια ύπνου, η οποία συμβάλλει στην πρωινή υπέρταση.
• Μειώστε το αλάτι: Περιορίστε τα επεξεργασμένα και αλμυρά τρόφιμα, τα οποία συμβάλλουν στην κατακράτηση υγρών και στην υψηλότερη αρτηριακή πίεση.
• Ασκηθείτε τακτικά: Ασχοληθείτε με μέτρια σωματική δραστηριότητα (περπάτημα, κολύμπι, ποδηλασία) για 30 λεπτά την ημέρα. Αποφύγετε την έντονη άσκηση ακριβώς πριν τον ύπνο, καθώς μπορεί να αυξήσει την πίεση το πρωί.
• Διαχειριστείτε το άγχος: Εξασκηθείτε σε διαλογισμό, βαθιές αναπνοές και τεχνικές χαλάρωσης πριν τον ύπνο για να μειώσετε τις πρωινές αιχμές της κορτιζόλης.

Συχνές Ερωτήσεις

Γιατί μερικοί βιώνουν ζάλη με υψηλή πρωινή αρτηριακή πίεση;

Η ζάλη το πρωί μπορεί να προκληθεί από μια ξαφνική αύξηση της αρτηριακής πίεσης, μειώνοντας τη ροή του αίματος στον εγκέφαλο. Αυτό είναι ιδιαίτερα συχνό στην πρωινή υπέρταση, όπου η αρτηριακή πίεση αυξάνεται ασυνήθιστα κατά το ξύπνημα. Εάν η ζάλη είναι συχνή, μπορεί να υποδηλώνει κακή κυκλοφορία του αίματος, ορθοστατική υπόταση ή υποκείμενο καρδιαγγειακό πρόβλημα.

Μπορεί η κατανάλωση καφέ το πρωί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση;

Ναι, η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει μια προσωρινή απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ειδικά σε άτομα που είναι ευαίσθητα στην καφεΐνη ή ήδη διατρέχουν κίνδυνο υπέρτασης. Το αποτέλεσμα ποικίλλει, αλλά οι μελέτες δείχνουν ότι η καφεΐνη μπορεί να αυξήσει τη συστολική πίεση κατά 5-10 mm Hg λίγο μετά την κατανάλωση.

Επηρεάζεται η πρωινή αρτηριακή πίεση από τη θέση ύπνου;

Ναι, ο ύπνος σε θέση ανάσκελα μπορεί να συμβάλει σε υψηλότερη πρωινή αρτηριακή πίεση, ειδικά σε άτομα με υπνική άπνοια. Ο ύπνος στοπ πλάι συνιστάται συχνά σε άτομα με υπέρταση ή αναπνευστικές διαταραχές που σχετίζονται με τον ύπνο, καθώς μειώνει την πίεση στους αεραγωγούς και βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος.

Σύνοψη

Η πρωινή αρτηριακή πίεση αυξάνεται φυσικά με το ξύπνημα, αλλά οι υπερβολικά υψηλές μετρήσεις μπορεί να υποδηλώνουν αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, εγκεφαλικού και υπέρτασης.

• Η φυσιολογική πρωινή πίεση είναι συνήθως κάτω από 120/80 mm Hg.
• Μετρήσεις άνω των 135/85 mm Hg μπορεί να απαιτούν ιατρική φροντίδα.
• Παράγοντες όπως η ποιότητα του ύπνου, η διατροφή και το άγχος επηρεάζουν τα πρωινά επίπεδα αρτηριακής πίεσης.
• Η καθημερινή παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών κινδύνων για την υγεία.

Εάν αντιμετωπίζετε σταθερά υψηλή αρτηριακή πίεση το πρωί, συμβουλευτείτε γιατρό για σωστή αξιολόγηση και θεραπεία.

Πηγή: onmed.gr

Διαβάστε επίσης:

Ταχίνι: Πόσο χρειάζεται τη μέρα για να πέσει η χοληστερίνη

Παιδιά και social media: Κίνδυνος μανίας και διπολικής διαταραχής για τα 10χρονα που «πέφτουν με τα μούτρα» στις οθόνες

Στα σκαριά το φυσικό «Ozempic» – Απώλεια βάρους χωρίς παρενέργειες