Η συνεργασία της Τουρκίας με εταιρείες χωρών της Ε.Ε. στη συμπαραγωγή στρατιωτικού υλικού αναπτύσσεται ήδη από τη δεκαετία του ’90, ίσως και νωρίτερα.

Αρχικά η συνεργασία αφορούσε σε στρατιωτικά οχήματα για τις ανάγκες του τουρκικού στρατού. Βαθμιαία η συνεχώς αναβαθμιζόμενη αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας επέτυχε να συνεταιρισθεί με ευρωπαϊκές εταιρείες, καθώς επίσης και αμερικανικές, εξασφαλίζοντας συμμετοχή σε συμπαραγωγές την εποχή που η Ελλάδα απέρριπτε οποιαδήποτε συνεργασία και βαθμιαίως απαλλοτρίωνε την αμυντική βιομηχανία.

Οι διαφορετικές επιλογές δύο χωρών που συμμετείχαν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία οδήγησαν στην πραγματικότητα που όλοι γνωρίζουμε.

Η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία αναζητά ακόμη την κατεύθυνσή της, ενώ η Τουρκία παράγει και πουλά οπλικά συστήματα, καλύπτοντας μέρος των αμυντικών της αναγκών.

Τουρκική αμυντική αυτάρκεια

Η Άγκυρα συνεχίζει τις συνεργασίες σε πολύπλοκες πλέον τεχνολογίες, προχωρά σε εξαγωγές πολεμικών προϊόντων, επιτυγχάνει επιθετικές εξαγορές στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, συνεχίζει τις παραγγελίες οπλικών συστημάτων πέμπτης γενεάς, εξασφαλίζοντας συμμετοχή και στο πρόγραμμα παραγωγής τους.

Αξιοποιώντας όλα τα πλεονεκτήματα των πολιτικών της επιλογών διεκδικεί απορρόφηση πόρων της Ε.Ε., που αποφάσισε να στραφεί στην ενιαία ευρωπαϊκή άμυνα, μετά το μάθημα που λαμβάνει από τη νέα αμερικανική ηγεσία.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, αναγνωρίζοντας εγκαίρως τις προκλήσεις που δημιουργούνται από τις διεθνείς εξελίξεις, προχώρησε σε μία τομή διπλωματικής συμπεριφοράς στο Βίλνιους, προωθώντας τακτική κανονικότητας στη σχέση με την Τουρκία.

Εσωτερικές ατζέντες

Το σύνθετο και πολυδιάστατο διπλωματικό παιχνίδι στην περιφερειακή αρένα των αναμετρήσεων δεν αντιλήφθηκε η αξιωματική αντιπολίτευση.

Τη διακήρυξη της Αθήνας προσπάθησαν να την παρουσιάσουν ως κείμενο παραχωρήσεων και στην επιδίωξή τους βρήκαν συμπαραστάτες και μέσα στο κυβερνών κόμμα.

Με διαφορετικό λεκτικό, φορτισμένο με αναλύσεις που υπονοούσαν αδυναμία διαπραγμάτευσης, ακόμη και υπουργεία που έλαβαν πρωθυπουργική εντολή για την προώθηση προτάσεων σύγκλισης, μέτρων εμπιστοσύνης ή επιτάχυνσης του έργου που θα διευκόλυνε την προώθηση προτάσεων ικανών να συμβάλουν στη συνέχιση της Ημερήσιας Διάταξης που υιοθετήθηκε στο Βίλνιους και επικυρώθηκε στην Αθήνα, αφίστανται της πρωθυπουργικής εντολής επιλέγοντας ατομική προβολή.

Καθυστέρησαν όλα. Τα ΜΟΕ, η θετική ατζέντα, η στρατηγική συνεργασία για τον διάλογο δύο χωρών – μελών του ΝΑΤΟ, οι οποίες έχουν δεσμευθεί συμβατικά να εξασφαλίσουν το αμυντικό δόγμα της Συμμαχίας. Οι καθυστερήσεις, με ευθύνη των μερών που συνδιαλέγονται, επανέφεραν τη συζήτηση σε προηγούμενο στάδιο, με συνέπεια να αναζητούνται αιρεσιμότητες προκειμένου η ευρωπαϊκή άμυνα να χωρέσει ακόμη και χώρες που χαρακτηρίζονται από όλους ως αναθεωρητικές.

Το αξιοσημείωτο στην πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα κατά την εξελισσόμενη συζήτηση έγκειται στο γεγονός αναζήτησης οχύρωσης πίσω από ξεπερασμένες θέσεις, που δυστυχώς δεν μπορούν να αναμετρηθούν με την κυνικότητα της πολιτικής.

Το χρήμα της Ε.Ε.

Η απόφαση θα ληφθεί με πλειοψηφία, δεν αφορά άμεσα την Τουρκία, αλλά της παρέχει το δικαίωμα να διεκδικήσει μέρος των προς διάθεση κεφαλαίων ως τρίτη χώρα, τη στιγμή που η Άγκυρα έχει εξαγοράσει ευρωπαϊκές εταιρείες, οι οποίες άνετα μπορούν να διεκδικήσουν μεγάλα ποσά, αποφεύγοντας τις αιρεσιμότητες.

Η πολυπλοκότητα της διευρυμένης αγοράς και της παγκοσμιοποίησης, βασισμένη στην ελευθερία της δυτικής οικονομίας, καθιστά δυσχερή την εξασφάλιση καταφυγίου ακόμη και σε ηγέτες που αναλαμβάνουν σημαντικές πολιτικές αποφάσεις.

Αδυναμίες συνεννόησης ακόμη και στο ίδιο τους το κόμμα δεν ευνοούν την ολοκλήρωση του πολιτικού έργου, που ξεπερνά τα συνηθισμένα εισάγοντας διαφορετική αντιμετώπιση των διεθνών προκλήσεων.

Η νέα πολιτική καταλαμβάνει εξ απήνης ακόμη και αναθεωρητικές δυνάμεις, επειδή βασίζεται σε νέες στρατηγικές και διαφορετικές συμμαχίες, τις οποίες θεωρούσε ως αδύνατες ο αντίπαλος.

• Όταν οι αναλυτές εγκαίρως διαβλέπουν τις εξελίξεις και επισημαίνουν τις αλλαγές που προδιαγράφονται επειδή το σύνολο της διεθνούς κοινότητας αναζητά τη σύγκλιση για να περιορισθούν οι εντάσεις…
• Όταν ο ανταγωνιστής αποδεικνύει ευελιξία αλλαγής στους ακραίους και προκλητικούς χειρισμούς του, προκειμένου να επανακτήσει τη θέση του στο ΝΑΤΟ και στο δυτικό οικοδόμημα με το ελάχιστο πολιτικό και διπλωματικό κόστος, επειδή δεν απολογείται στο εκλογικό του σώμα…

…δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι τα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει διεθνώς αλλά και στην περιφέρειά μας.

Εξωτερική πολιτική και δημόσια διπλωματία ασκήθηκαν με ουσιαστικά αποτελέσματα την τελευταία πολύ δύσκολη δεκαπενταετία. Η Ελλάδα ανέκτησε την αξιοπιστία της και έχει αναλάβει ρόλο, ίσως και ευρύτερο από αυτόν που καθένας μας θεωρεί ότι μας αναλογεί. Τη στιγμή που οι προκλήσεις κορυφώνονται και αναμένεται να προταχθούν όλα όσα έχουν δημιουργηθεί, κατά ένα περίεργο τρόπο κάθε πολίτης αισθάνεται να κυριαρχούν προσωπικές επιδιώξεις σε βάρος εθνικών διεκδικήσεων.

Στη διπλωματία, στη δημόσια διπλωματία, στην αμυντική θωράκιση της χώρας, στη διπλωματία των θρησκειών, περιέργως παρεισφρέουν αναπάντεχες αμφισβητήσεις, πλειστάκις αβάσιμες και λαϊκιστικές, που αποδυναμώνουν κάθε πολιτική ηγεσία και τον πρωθυπουργό, τη στιγμή που παραβρίσκεται σε διεθνείς συναντήσεις στις οποίες διαμορφώνεται το μέλλον της Ευρώπης και της διεθνούς σταθερότητας.

Η Ελλάδα, η οποία από συμμάχους και ομονοούντες θεωρείται ως η χώρα σταθερότητας και σημείο αναφοράς για τη χάραξη της νεότερης γεωστρατηγικής της Ευρωατλαντικής Συνεργασίας, λίγο πριν από την οριστικοποίηση των σημαντικών αποφάσεων, στη διαμόρφωση των οποίων συμμετέχει, αλλάζει συμπεριφορά, αναπολώντας μάλλον άλλες εποχές. Ακόμη και όταν ο πρωθυπουργός συνεχίζει την προσπάθειά του, υπουργοί, κομματικά στελέχη, κομματικές περιφερειακές οργανώσεις εμφανίζονται να μην αγωνιούν για τα εθνικά μας συμφέροντα και να συμβάλουν στην αποδυνάμωση της θέσης διαπραγμάτευσης, παρ’ όλο που εκ της θέσεώς τους έχουν διαπιστώσει τις ενδιαφέρουσες επιτυχίες σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, ιδιαιτέρως σε στιγμές που πραγματικά αναμετρήθηκε η χώρα με όσους πίστεψαν ότι υπήρχαν περιθώρια αμφισβήτησης των θέσεων και της κυριαρχίας μας.

Αντιπολιτευτική γκρίνια

Στον χώρο της αμφισβήτησης εισέρχεται και η αντιπολίτευση. Οι θέσεις και η επιχειρηματολογία προκλητικά άκαιρη. Στα ελληνοτουρκικά, στις σχέσεις με τις χώρες της Ε.Ε. και της περιοχής ΜΕΝΑ, η δύσκολη εξίσωση καταλήγει σε θετικό αποτέλεσμα για την Ελλάδα.

Ακόμη θετικότερο το αποτέλεσμα στις σχέσεις με τις ΗΠΑ όσον αφορά κυρίως στη γεωστρατηγική σημασία της χώρας μας. Μπορεί ιδεολογικά οποιοσδήποτε να διαφοροποιείται, το γεγονός όμως δεν ανατρέπεται. Η γραμμή ασφαλείας της άμυνας του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. ορίζεται από τον άξονα που ξεκινά από τον Βορρά της Ευρώπης και καταλήγει μέσω Κύπρου στη Μέση Ανατολή.

Εκεί που ακόμη δεν ωρίμασαν αρκετά οι Συμφωνίες του Αβραάμ η Κυπριακή Δημοκρατία αποτελεί την ακρότατη σταθερή παρουσία της Ε.Ε. στην Ανατολική Μεσόγειο και γέφυρα πολλών συμφερόντων στη Μέση Ανατολή.

Η διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής επιτυγχάνεται από την ανάμιξη και σύνθεση πολλών παραγόντων που ξεπερνούν τα στερεότυπα του καλού και του κακού γείτονα ή την εμμονική αντίληψη που τόσο άστοχα ισχυρίζεται ότι μειονότητες μπορούν να αποτελέσουν τη σταθερή γέφυρα επικοινωνίας κρατών, τα οποία δεν αναγνωρίζουν τη διαφορετικότητα στην επικράτειά τους και δεν δεσμεύονται από τους όρους καλής γειτονίας που πασχίζουν να αναστήσουν.

Η τέχνη της διπλωματίας ίσως σε μερικούς χαρισματικούς ανθρώπους να είναι έμφυτη, αλλά όλοι οι άλλοι που την υπηρετήσαμε χρειάσθηκε να τη μάθουμε με πολλή προσοχή, σοβαρότητα και επιμονή. Κάποιοι καλύτερα, άλλοι δυσκολότερα, όμως η χώρα έχει εξασφαλίσει έναν καλό μέσο όρο, που μπορεί αποτελεσματικά να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των προκλήσεων. Το έργο που έχει παραχθεί και το εκπαιδευμένο προσωπικό που διαθέτει το υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαιώνουν τις δυνατότητες αντιμετώπισης μεγάλων κρίσεων με την προϋπόθεση ότι οι οδηγίες είναι σαφείς και ξεκάθαρες, πέρα από προσωπικούς ανταγωνισμούς και αντιπαραθέσεις που γκριζάρουν ακόμη και τις προτεραιότητες που θέτει ο εκάστοτε πρωθυπουργός της χώρας.

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ -ΝεΑρ: Τα «μπρος-πισω» της συνεργασίας και ο «κάβος» των συνεδρίων – Δεν «καίνε» γέφυρες παρά τη δοκιμασία της Προανακριτικής

Καμιά ελπίδα για τη Γάζα

Νέα Δημοκρατία: Ο φόβος φυλάει τα έρημα