03.07.2025
07:00
Κριτική ταινίας: «Το 47» - Σ’ αυτό το λεωφορείο ταξιδεύει η Βαρκελώνη
03.07.2025
07:00
Τίτλος ταινίας: «Το 47»
Σκηνοθεσία: Μαρσέλ Μπαρένα
Παίζουν: Εντουάρντ Φερνάντεθ
Η παραφθορά του σεφερικού στίχου, για να συνοψίσει την ταινία «Το 47», που αφορά στον αριθμό ενός λεωφορίου, συνδέει την αθλιότητα μιάς πόλης, της Βαρκελώνης, όπως την άφησε ο δικτάτορας Φράνκο, με το σύγχρονο αστικό θαύμα.
Μπορεί να είναι οι Ολυμπιακοί αγώνες του 1992 και το χέρι βοηθείας του Ισπανού πρόεδρου της ΔΟΕ Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ οι βασικοί «θαυματουργοί», αλλά κάποιοι άλλοι έβαλαν πλάτη πριν από αυτούς.
Στους αφανείς ήρωες αυτούς αφιερώνεται η ταινία του Μαρσέλ Μπαρένα, ύμνος στους ατομικούς αγώνες, οι οποίοι κουβαλούν στους ώμους τους λαϊκά, δίκαια αιτήματα, κάπως σαν τα όσα ακολούθησαν την τραγωδία των Τεμπών πρόσφατα.
Κατά βάση πρόκειται για φιλμ του ενός ανθρώπου ή καλύτερα του ενός λεωφορείου. Ο πρωταγωνιστής Εντουάρντ Φερνάντεθ ανταποκρίνεται με επιτυχία στις απαιτήσεις του ρόλου του ως Βιτάλ, του ανθρώπου με τη βαθιά πίστη στον αγώνα του ατόμου προς διόρθωση των κακώς κειμένων.
Μοιάζει με Δον Κιχώτη της εποχής, καβάλα στο «47» του, καθώς προσπαθεί κυριολεκτικά ν’ ανοίξει τον δρόμο για τη σύνδεση της φαβέλας του Τόρε Μπάρο, με ό,τι αρχίζει να διαμορφώνεται ως κέντρο στην πρωτεύουσα της Καταλωνίας, την πιάτσα Καταλούνια. Ο Ροσινάντε του, δεν είναι γερασμένος και λιπόσαρκος, είναι ένα ακμαίο μέσο μεταφοράς. Απέναντί του όχι ανεμόμυλοι, αλλά ισχυρότατοι πολιτικοί με αδιαφορία για τα όσα οι περιθωριακοί κάτοικοι υπομένουν.
Εσωτερικοί μετανάστες της φρανκικής περιόδου φτάνουν στα περίχωρα της Βαρκελώνης και στήνουν τα παραγκόσπιτά τους σ’ έναν λόφο. Εκεί μεταμορφώνονται σε ζόμπι ενός σύγχρονου άστεως, που δυσκολεύονται να σκαρφαλώσουν ακόμη και στους «τάφους» τους. Αποκαμωμένοι μετά την εργασία τους, δίχως νερό και στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής, φτάνουν στη δυσπρόσιτη γειτονιά τους, σαν «μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα», όπως θα τους βάφτιζε άλλος ποιητής.
Ανάμεσά τους ένας πεισματάρης πολίτης – ή καλύτερα διεκδικητής της ταυτότητάς του ως πολίτης. Από την πρώτη στιγμή προτείνει την αλληλεγγύη ως θεμέλιο λίθο για την κατασκευή των παραπηγμάτων και συγκροτεί την ομάδα των εκδιωχθέντων σε άτυπη κοινότητα. Δεν πρόκειται για κομματικό εντεταλμένο, ωστόσο ασκεί πολιτική με τις πράξεις του.
Υπάρχουν φορές που δείχνει να σέβεται την εξουσία, άλλες πάλι επαναστατεί σαν τον πιο ακραίο ακτιβιστή, με αποκορύφωμα την τελική σκηνή. Ευφυώς, ο σκηνοθέτης δεν του προσδίδει χαρακτηριστικά συνειδητοποιημένου επαναστάτη, αντιθέτως διαθέτει ιδιότητες μικροαστού, όπως η ταύτιση του με το λεωφορείο του οποίου είναι οδηγός. Πράξη αντίθετη σε κάθε μπρεχτική αντίληψη, κινδυνεύει να εκθέσει το φιλμ, ως τη στιγμή της τελικής λύσης. Τούτη η κατά μόνας αντίδραση, θα εύρισκε αντίλογο σε τόμους μαρξιστικών αναλύσεων, στην τέχνη, όμως, όλα ευπρόσδεκτα.
Το χάπι εντ της ταινίας (δηλωμένο δυστυχώς μέσα από διευκρινιστικούς τίτλους τέλους), μεταγγίζει μια αδικαιολόγητη αισιοδοξία, σχεδόν αδύνατη για την καθημερινή μας πρακτική. Έστω και μέσα από μια διδακτική φόρμα, όλα καταλήγουν στην ευτυχή τακτοποίηση των πραγμάτων, αλλά η παρηγορητική διάσταση του κινηματογράφου δικαιώνεται από την εισπρακτική αποδοχή του «47» στην Ισπανία. Δίπλα στα εισιτήρια και τα βραβεία Γκόγια αθροίζονται στον ισολογισμό του έργου και τα μετατρέπουν σε μια ταινία ευρείας αποδοχής.
Κινηματογραφικά, ο Μπαρένα ακολουθεί γνώριμα μονοπάτια, όπως αυτά του Λόουτς ή του Σκόλα, δίχως την τόλμη των προγόνων του. Ο Λόουτς παρακολουθεί με συμπάθεια τους ήρωες του, ωστόσο δεν τους χαρίζει τη νίκη απέναντι στους αδηφάγους εξουσιαστικούς μηχανισμούς. Ο Σκόλα τους διαμορφώνει σε λούμπεν προτελαριάτο, χωρίς συνείδηση και σχεδόν αλληλοσπαρασσόμενους. Τώρα, στο «47», η καθημερινή ζωή των κατοίκων του Τόρε Μπάρο περιγράφεται με τον τρόπο ενός αδικαιολόγητου ρομαντισμού (ο έρωτας, οι άδικες κατηγορίες, η αγαπητική συμβίωση), αλλά κανείς δεν μπορεί να προσάψει στον σκηνοθέτη κινηματογραφική αδυναμία. Ίσως μόνο μαλθακότητα, αλλά αυτή είναι που καθιστά το φιλμ εύπεπτο και ιδανικό για καλοκαιρινή συνάντηση μαζί του.
Αξιολόγηση: **1/2
Διαβάστε επίσης:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
