Παρά τις πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι σαφής ότι η χώρα του θα συμφωνήσει σε μια ειρηνευτική συμφωνία με τη Ρωσία μόνο εάν αυτή υποστηρίζεται από ακλόνητες εγγυήσεις ασφαλείας.

Ο Τραμπ δήλωσε προσωπικά στον Ζελένσκι και τους Ευρωπαίους ηγέτες κατά τη συνάντησή τους τη Δευτέρα ότι η Ουκρανία θα έχει προστασία του ΝΑΤΟ «τύπου Άρθρου 5», αλλά παρέλειψε τυχόν λεπτομέρειες.

Την Τρίτη, ο «συνασπισμός των προθύμων» των συμμάχων του Κιέβου αντιμετώπισε το ζήτημα, ενώ ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο ηγείται μιας επιτροπής με Ουκρανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους για να διαμορφωθούν εγγυήσεις ασφαλείας.

Οι ομάδες σχεδιασμού συναντώνται «τις επόμενες ημέρες για να ενισχύσουν περαιτέρω τα σχέδια για την παροχή ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας και την προετοιμασία για την ανάπτυξη μιας δύναμης διαβεβαίωσης σε περίπτωση τερματισμού των εχθροπραξιών», ανέφερε σε δήλωση της Τρίτης ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ.

Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα — και ένα πρόβλημα που οι σύμμαχοι του Κιέβου έχουν αντιμετωπίσει πολλές φορές τα τελευταία τρία χρόνια χωρίς ποτέ να καταλήξουν σε απάντηση.

Η πιο προφανής λύση — και αυτή που πραγματικά θέλει το Κίεβο — είναι να επιτραπεί στην Ουκρανία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, όπου θα προστατεύεται από το κοινό αμυντικό σύμφωνο του Άρθρου 5 της συμμαχίας. Αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες (με την σιωπηλή υποστήριξη ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών) το έχουν αποκλείσει αυτό.

Το να πρέπει να οργανωθεί μια εξατομικευμένη αποστολή δημιουργεί τεράστιες επιπλοκές. Ποια χώρα θα έστελνε στρατεύματα; Ποιες θα ήταν οι συνθήκες ανάπτυξής τους; Πώς θα αντιδρούσαν σε περίπτωση επίθεσης; Ποιος θα πλήρωνε;

Την Τρίτη ήταν σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα αναπτύξουν στρατιώτες στην Ουκρανία.

«Μπορώ να σας πω ότι έχει αποκλείσει οριστικά την παρουσία στρατιωτών στο έδαφος», δήλωσε στους δημοσιογράφους η γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λέβιτ.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ήταν ευθύς σχετικά με το ποιος θα έπρεπε να φέρει το βάρος. Στο Fox News ο Τραμπ είπε: «Η Γαλλία και η Γερμανία, μερικές από τις χώρες που θα στείλουν δυνάμεις, το Ηνωμένο Βασίλειο. Θέλουν να έχουν, ξέρετε, δυνάμεις στο έδαφος».

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν τόνισε το θέμα νωρίτερα εκείνη την ημέρα, λέγοντας στη γαλλική τηλεόραση ότι η Ευρώπη ήταν έτοιμη να αναπτύξει «δυνάμεις διαβεβαίωσης» – βρετανικές, γαλλικές, γερμανικές, τουρκικές και άλλες – για να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις «στον αέρα, στη θάλασσα και στην ξηρά».

Πολλές κουβέντες, λίγες πράξεις

Αλλά πίσω από τα μεγάλα λόγια κρύβεται μια μπερδεμένη πραγματικότητα.

Παρά όλες τις κουβέντες για «δύναμη στο έδαφος», η ακριβής μορφή των εγγυήσεων ασφαλείας της Ουκρανίας παραμένει απροσδιόριστη – και αυτή η έλλειψη σαφήνειας σπέρνει σύγχυση μεταξύ των συμμάχων του Κιέβου.

Ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος ασφαλείας προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε δύναμη θα χρειαζόταν «εντολή μάχης» τουλάχιστον για να αμυνθεί σε περίπτωση επίθεσης από τη Ρωσία – αλλά τόνισε ότι μια τέτοια αποστολή δεν θα ήταν υπεύθυνη για την επιβολή της ειρήνης.

Αυτό, είπε ο αξιωματούχος, θα παρέμενε δουλειά του ουκρανικού στρατού.

Η έλλειψη ορισμού αποκαλύπτει επίσης τις αδυναμίες όσων είναι πιο πρόθυμοι να ηγηθούν. Ο Μακρόν και ο Στάρμερ – και οι δύο ηγέτες πυρηνικών δυνάμεων με έδρες στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ – επιθυμούν να δείξουν ότι εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Ωστόσο, και οι δύο αντιμετωπίζουν πολιτικά και οικονομικά εμπόδια που τροφοδοτούν τον σκεπτικισμό σχετικά με την ικανότητα των χωρών τους να στείλουν δυνάμεις στην Ουκρανία.

«Αν κάποιος λάβει υπόψη πόσο πολιτικά αδύναμοι είναι ο Μακρόν και ο Στάρμερ, δεν είναι εύκολο να δει πώς θα πάει αυτό το σχέδιο», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Δεν είναι μια εύκολη οικονομική περίοδος».

Η Γερμανία παραμένει σε δίλημμα. Ο σοσιαλδημοκράτης νομοθέτης Αντρέας Σβαρτς, υπεύθυνος για την κοινοβουλευτική εποπτεία του αμυντικού προϋπολογισμού της χώρας, υπογράμμισε τα όρια. «Αυτή είναι μια απόφαση που πρέπει να λάβει το κοινοβούλιο», δήλωσε στο POLITICO, τονίζοντας ότι η στρατιωτική ανάπτυξη δεν είναι εκτελεστική απόφαση.

Πέρα από αυτό, ο στρατός της Γερμανίας είναι πολύ μικρός και η ανανεωμένη ροή χρημάτων στην άμυνα πολύ πρόσφατη για να επιτρέψει μια μεγάλη ανάπτυξη στα ανατολικά. Ακόμα και η αποστολή 5.000 στρατιωτών σε μόνιμη αποστολή στη Λιθουανία επιβαρύνει την Μπούντεσβερ.

«Απλώς δεν έχουμε το προσωπικό για ένα μεγάλο απόσπασμα», είπε ο Σβαρτς. «Ακόμα και μια μικρή ανάπτυξη θα αποτελούσε πρόκληση».

Η Τουρκία — με τον μεγάλο στρατό της και την εμπειρία της στη Μαύρη Θάλασσα — θα μπορούσε να διαδραματίσει βασικό ρόλο. Αλλά είναι επίσης πολιτικά μπερδεμένη — με την Ελλάδα και την Κύπρο να διστάζουν να επιτρέψουν στην Άγκυρα πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ για τον στρατό της.

«Είναι πολύ νωρίς για να σκεφτούμε μια τέτοια εξέλιξη», δήλωσε στο POLITICO ο Σελίμ Γενέλ, πρώην πρέσβης της Τουρκίας στην ΕΕ. Και η Άγκυρα, προειδοποίησε, θα απαιτήσει κάτι σε αντάλλαγμα. «Όσο για το quid pro quo, θα είναι ακόμα δύσκολο να ξεπεραστούν τα εμπόδια της ΕΕ στα κονδύλια για την άμυνα. Είμαι βέβαιος ότι η ΕΕ θα βρει έναν τρόπο να αποτρέψει την πρόσβαση της Τουρκίας».

Η Πολωνία, η οποία τώρα διαθέτει τον μεγαλύτερο στρατό της ΕΕ, αποκλείει την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, ενώ λέει ότι θα βοηθήσει με τον εφοδιασμό οποιασδήποτε αποστολής στα ανατολικά.

«Η Πολωνία έχει το δικό της στρατηγικό δίλημμα επειδή έχει σύνορα με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, επομένως δεν μπορεί να αποδυναμώσει τις δυνάμεις που απαιτούνται για την αποτροπή μιας επίθεσης», δήλωσε ανώτερος Πολωνός αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι είναι επίσης επιφυλακτική ως προς την αποστολή στρατιωτών στην Ουκρανία και έχει διαφωνήσει με τον Μακρόν, τονίζοντας ότι είναι πιο συνετό να προσφερθεί στην Ουκρανία ένα αμυντικό σύμφωνο παρά στρατεύματα, τα οποία θα μπορούσαν να διακινδυνεύσουν να εμπλακούν σε έναν πόλεμο με τη Ρωσία.

«Εάν ένας από τους στρατιώτες μας πέθαινε, θα προσποιούμασταν ότι δεν συνέβη τίποτα ή θα έπρεπε να αντιδράσουμε; Διότι αν αντιδράσουμε, είναι προφανές ότι το ΝΑΤΟ θα πρέπει να το κάνει. Και τότε μπορούμε κάλλιστα να ενεργοποιήσουμε αμέσως τη ρήτρα [του Άρθρου 5]», φέρεται να είπε η Μελόνι.

Η Μόσχα λέει όχι

Παρά τη θερμή αντανάκλαση μετά τη φιλική σύνοδο κορυφής του Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Τραμπ στην Αλάσκα, η Μόσχα είναι κατηγορηματικά αντίθετη με την ανάπτυξη στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

«Επαναλαμβάνουμε τη μακροχρόνια θέση μας να απορρίπτουμε κατηγορηματικά οποιοδήποτε σενάριο που αφορά την ανάπτυξη στρατιωτικών αποσπασμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία, καθώς αυτό διακινδυνεύει την ανεξέλεγκτη κλιμάκωση με απρόβλεπτες συνέπειες», προειδοποίησε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα.

Ωστόσο, η Ουκρανία έχει πληγεί σοβαρά από δηλώσεις που δεν υποστηρίζονται από στρατιώτες από χώρες που είναι πρόθυμες να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο. Το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994 είδε τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο να δεσμεύονται για εγγυήσεις ασφαλείας σε αντάλλαγμα για την εγκατάλειψη των πυρηνικών όπλων της Ουκρανίας, κάτι που ακολουθήθηκε από πολυάριθμες συνθήκες με τη Ρωσία που όλες παραβιάστηκαν.

Για το Κίεβο, η συζήτηση για τις εγγυήσεις ασφαλείας είναι θλιβερά οικεία. Ήδη το 2023, πριν από τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, ανέκυψαν τα ίδια επιχειρήματα – και τα ίδια ερωτήματα έμειναν αναπάντητα.

«Μερικές φορές», είπε ένας ανώτερος διπλωμάτης της Ανατολικής Ευρώπης, «είναι δύσκολο να καταλάβουμε για τι μιλάμε».

Ο ανώτερος Πολωνός αξιωματούχος ήταν ακόμη πιο ωμός, υποστηρίζοντας ότι ολόκληρη η συζήτηση είναι πρόωρη: «Τίποτα δεν θα συμβεί επειδή οι μάχες δεν σταματούν», δήλωσε στο POLITICO. «Οι Αμερικανοί φαίνονται απρόθυμοι να κινηθούν πολύ προς τη Ρωσία και οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να υποστηρίζουν την Ουκρανία, οπότε έχουμε ένα αδιέξοδο».

Διαβάστε επίσης:

Σαρωτικές νίκες της Ρωσίας στα εδάφη της Ουκρανίας στη σκιά των διεργασιών για επίλυση της σύγκρουσης – Βαριές οι απώλειες του Κιέβου, χάθηκαν πάνω από 1,7 εκατ. άνθρωποι

Η Ρωσία χάρισε μοτοσικλέτα σε άνδρα από την Αλάσκα μετά τη συνάντηση Τραμπ-Πούτιν (Videos)

Το Ισραήλ ενέκρινε το εποικιστικό σχέδιο στη Δυτική Όχθη – «Μοιραίο για κάθε πιθανότητα επίτευξης λύσης στο Παλαιστινιακό»