Η σειρά Επίλεκτα των εκδόσεων Οξύ συγκροτεί μια μικρή αλλά σπάνια βιβλιοθήκη ιδεών. Στις σελίδες της συναντιούνται φωνές από διαφορετικές εποχές και παραδόσεις. Από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη ως την Ινδία, την Κίνα, την Ευρώπη του Διαφωτισμού και τη σύγχρονη Δύση. Κείμενα φιλοσοφικά, λογοτεχνικά, πολιτικά και ποιητικά, όλα με κοινό παρονομαστή την ανάγκη του ανθρώπου να σκεφτεί, να αμφισβητήσει και να αναζητήσει το ουσιώδες.

Τα Επίλεκτα είναι ένα ταξίδι χωρίς σύνορα: από τον Μάρκο Αυρήλιο έως τον Νίτσε, από τον Λάο Τσε έως τον Τσβάιχ, από την Μαίρη Γουόλστονκραφτ έως τον Τίμοθι Λίρι.  Μια παγκόσμια συνομιλία ιδεών που συνεχίζει να μας εμπνέει, δείχνοντας πως η αναζήτηση της αλήθειας, της ελευθερίας και της δημιουργικότητας παραμένει πάντα επίκαιρη.

Την επιμέλεια της σειράς υπογράφει ο Θάνος Καραγιαννόπουλος, ο οποίος με γνώση, συνέπεια και πάθος για το βιβλίο φροντίζει κάθε έκδοση να διατηρεί την κομψότητα του κλασικού αλλά και την αμεσότητα του σύγχρονου. Χάρη στη δική του ματιά, τα Επίλεκτα συνθέτουν μια ενιαία βιβλιοθήκη που συνομιλεί με τον αναγνώστη του σήμερα χωρίς να χάνει την ιστορική και φιλοσοφική της βαρύτητα.

Παγκόσμια ανθολογία σοφίας

Βολταίρος – Καντίντ ή η Αισιοδοξία

Το πιο διάσημο φιλοσοφικό μυθιστόρημα του Διαφωτισμού είναι μια καυστική σάτιρα απέναντι στην τυφλή πίστη στην «καλύτερη δυνατή» εκδοχή του κόσμου. Με τον νεαρό Καντίντ να περιπλανιέται σε έναν κόσμο γεμάτο καταστροφές, πολέμους και παραλογισμούς, ο Βολταίρος αποδομεί με χιούμορ και ειρωνεία την αισιοδοξία του Λάιμπνιτς και των συγχρόνων του. Πίσω από την ανάλαφρη αφήγηση κρύβεται μια σκληρή κριτική στη θρησκευτική μισαλλοδοξία, την πολιτική βία και την ανθρώπινη ματαιότητα. Το Καντίντ είναι ταυτόχρονα φιλοσοφικό δοκίμιο και μια απολαυστική ιστορία· ένα βιβλίο που με τη δύναμη της σάτιρας συνεχίζει να μας καλεί να σκεφτούμε κριτικά τον κόσμο και τις αυταπάτες μας.

Μάρκος Αυρήλιος – Τα Εἰς ἑαυτόν

Το προσωπικό ημερολόγιο του Ρωμαίου αυτοκράτορα και στωικού φιλοσόφου αποτελεί ένα από τα εμβληματικά κείμενα της παγκόσμιας γραμματείας. Γραμμένο όχι για δημοσίευση αλλά ως εσωτερικός διάλογος, το έργο αποκαλύπτει την προσπάθεια ενός ανθρώπου που κρατά στα χέρια του την αυτοκρατορική εξουσία, να παραμείνει ακέραιος, ταπεινός και ενάρετος. Στις σελίδες του συναντούμε μια φιλοσοφία που διδάσκει ψυχραιμία μπροστά στις δοκιμασίες, πειθαρχία στη σκέψη και αφοσίωση στο καθήκον. Είναι μια σπάνια μαρτυρία για τη δύναμη της αυτογνωσίας και της εσωτερικής ελευθερίας· ένας οδηγός ζωής που, παρότι γράφτηκε πριν από σχεδόν δύο χιλιετίες, συνεχίζει να εμπνέει αναγνώστες σε όλο τον κόσμο.

Lao Tzu – Τάο τε Κινγκ

Το θεμελιώδες έργο του ταοϊσμού, αποδιδόμενο στον Λάο Τσε, παραμένει ένα από τα πιο μυστηριώδη και γοητευτικά κείμενα της παγκόσμιας φιλοσοφίας. Με αφοπλιστική απλότητα και ποιητική δύναμη, το Τάο τε Κινγκ μιλά για την αόρατη αρχή που διαπερνά τον κόσμο, το Τάο, και για την αρμονία που γεννιέται όταν ο άνθρωπος συμβαδίζει με τη φυσική ροή των πραγμάτων. Δεν είναι απλώς φιλοσοφία· είναι ένας οδηγός ζωής που μας καλεί να καλλιεργήσουμε την πραότητα, τη μετριοφροσύνη και την αβίαστη δράση (wu wei). Μέσα σε σύντομα αποσπάσματα, ο Λάο Τσε συμπυκνώνει μια σοφία αιώνων που επηρέασε όχι μόνο την κινεζική σκέψη αλλά και τον παγκόσμιο στοχασμό. Ένα βιβλίο-πηγή, διαχρονικό και ανεξάντλητο.

Jean-Jacques Rousseau – Περί Ανισότητας

Το δεύτερο μεγάλο δοκίμιο του Ρουσσώ είναι μια ριζοσπαστική εξερεύνηση της προέλευσης και της φύσης της κοινωνικής ανισότητας. Ξεκινώντας από τον «φυσικό άνθρωπο» και συγκρίνοντάς τον με τον άνθρωπο του πολιτισμού, ο Ρουσσώ δείχνει πώς η ιδιοκτησία, οι θεσμοί και οι κοινωνικές συμβάσεις αλλοίωσαν την ελευθερία και τη φυσική καλοσύνη του ανθρώπου. Το Περί Ανισότητας δεν είναι απλώς φιλοσοφικό κείμενο, αλλά μια ηθική καταγγελία της αδικίας και ταυτόχρονα μια πρόσκληση να ξανασκεφτούμε τις ρίζες της κοινωνικής μας ζωής. Με γλώσσα παθιασμένη και στοχασμό που διαμόρφωσε τον Διαφωτισμό, το έργο αυτό συνεχίζει να εμπνέει και να προκαλεί, θέτοντας ερωτήματα που παραμένουν καυτά μέχρι σήμερα.

Guillaume Apollinaire – Δολοφονημένος ποιητής

Το εμβληματικό ποίημα του Απολινέρ είναι μια αλληγορική εξιστόρηση για τη μοίρα του ποιητή μέσα σε έναν κόσμο που δεν τον κατανοεί. Ο Δολοφονημένος ποιητής παρουσιάζει τον καλλιτέχνη ως θύμα και μάρτυρα, αλλά και ως φωνή που επιμένει να ζει πέρα από τη βία και την αδιαφορία της κοινωνίας. Με γλώσσα αιχμηρή και γεμάτη εικόνες, ο Απολινέρ καταγγέλλει τη σκληρότητα της εποχής του και συντάσσει μιαν υπεράσπιση της ποίησης ως ύστατης ελευθερίας. Το έργο είναι ταυτόχρονα λυρικό και προφητικό, φωτίζοντας τη σχέση τέχνης και ζωής, δημιουργίας και θανάτου. Ένα κείμενο που, παρά τη δραματικότητά του, ανανεώνει την πίστη στη δύναμη του ποιητικού λόγου.

Stefan Zweig –  Σκακιστική νουβέλα

Η τελευταία και πιο συγκλονιστική νουβέλα του Τσβάιχ είναι ένα ψυχολογικό θρίλερ γύρω από το παιχνίδι του σκακιού και τα όρια του ανθρώπινου νου. Σ’ ένα καράβι που διασχίζει τον Ατλαντικό, ένας παγκόσμιος πρωταθλητής σκακιού συναντά έναν μυστηριώδη ερασιτέχνη, του οποίου η γνώση του παιχνιδιού γεννήθηκε μέσα από την απομόνωση και τον ψυχικό βασανισμό. Το Σκακιστική νουβέλα είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια ιστορία για το σκάκι: είναι μια αλληγορία για την ελευθερία και τον εγκλεισμό, για την αντοχή και την εύθραυστη ισορροπία του ανθρώπινου πνεύματος. Με την κρυστάλλινη πρόζα του, ο Τσβάιχ μας χαρίζει ένα από τα πιο διαχρονικά έργα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, που παραμένει καθηλωτικό και προφητικό μέχρι σήμερα.

Bertrand Russell, –  Γιατί δεν είμαι Χριστιανός

Το πιο διάσημο κείμενο του μεγάλου Βρετανού φιλοσόφου και μαθηματικού είναι μια τολμηρή και καθαρή απολογία της λογικής έναντι της πίστης. Με οξυδέρκεια, χιούμορ και φιλοσοφική ακρίβεια, ο Ράσελ αποδομεί τα θεμέλια του χριστιανικού δόγματος και ταυτόχρονα υπερασπίζεται την ελευθερία της σκέψης. Δεν πρόκειται μόνο για μια κριτική απέναντι στη θρησκεία, αλλά για μια ευρύτερη πρόταση ζωής: να ζούμε με θάρρος, χωρίς φόβους και προκαταλήψεις, στηριγμένοι στη δύναμη του νου και της ηθικής ανεξαρτησίας. Το Γιατί δεν είμαι Χριστιανός είναι ένα μανιφέστο ελευθερίας, ένα κείμενο που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σύγχρονη σκέψη και παραμένει μέχρι σήμερα προκλητικά επίκαιρο.

Ralph Waldo Emerson –  Φύση
Το κλασικό κείμενο του Αμερικανού φιλοσόφου και πατέρα του υπερβατισμού αποτελεί ύμνο στη σχέση ανθρώπου και κόσμου. Ο Έμερσον προτείνει να ξαναδούμε τη φύση όχι ως απλό τοπίο, αλλά ως ζωντανό οργανισμό που εμπνέει και μορφώνει τον εσωτερικό μας κόσμο. Η Φύση δεν είναι μόνο φιλοσοφικό δοκίμιο· είναι μια πρόταση ζωής, μια πρόσκληση να ξαναβρούμε τη θέση μας σε έναν κόσμο που συχνά θεωρούμε δεδομένο. Μέσα σε λίγες σελίδες κρύβεται η πυκνότητα μιας κοσμοθεωρίας που σφράγισε την αμερικανική σκέψη και επηρέασε βαθιά την παγκόσμια λογοτεχνία.

F. Scott Fitzgerald – Επιστροφή στη Βαβυλώνα

Ένα από τα ωραιότερα και πιο σπαρακτικά διηγήματα του Φιτζέραλντ, γραμμένο το 1931, λίγο μετά το κραχ του ’29. Ο Τσάρλι Γουέιλς, πρώην πλούσιος και κοσμικός, επιστρέφει στο Παρίσι για να ξανακερδίσει την κηδεμονία της κόρης του, όμως βρίσκει απέναντί του το βάρος του παρελθόντος, των λαθών και των απωλειών. Η Επιστροφή στη Βαβυλώνα είναι ταυτόχρονα μια προσωπική ιστορία λύτρωσης και ένα πορτρέτο μιας ολόκληρης εποχής που κατέρρευσε μαζί με τις ψευδαισθήσεις της. Με την κομψή και διαυγή πρόζα του, ο Φιτζέραλντ αποτυπώνει την τραγική ειρωνεία της «χαμένης γενιάς» και μας χαρίζει ένα κείμενο που, πίσω από τη μελαγχολία του, παραμένει εκθαμβωτικά όμορφο.

Nāgārjuna – Τα θεμέλια της κενότητας

Το κλασικό έργο του Ινδού φιλοσόφου, θεμελιωτή της Σχολής Madhyamaka, αποτελεί μία από τις κορυφαίες στιγμές της βουδιστικής σκέψης. Με αυστηρό λογικό συλλογισμό και ποιητική δύναμη, ο Nāgārjuna αποκαλύπτει ότι όλα τα φαινόμενα στερούνται εγγενή ύπαρξη· η «κενότητα» (śūnyatā) δεν είναι μηδενισμός, αλλά το άνοιγμα προς την αληθινή κατανόηση της αλληλεξάρτησης και της ροής του κόσμου. Τα Θεμέλια της κενότητας δεν είναι μόνο φιλοσοφικό δοκίμιο αλλά και πνευματικός οδηγός, που συνδέει τη διάνοια με τη βαθιά εμπειρία του διαλογισμού. Ένα κείμενο που άλλαξε την ιστορία της ασιατικής φιλοσοφίας και εξακολουθεί να εμπνέει όσους αναζητούν μιαν οδό πέρα από τα όρια του Εγώ και της ψευδαίσθησης.

Timothy Leary – Η Ψυχεδελική Εμπειρία

Γραμμένο τη δεκαετία του ’60 από τον Τίμοθι Λίρι και τους συνεργάτες του, το βιβλίο αυτό υπήρξε μανιφέστο μιας ολόκληρης γενιάς που αναζητούσε νέους δρόμους συνείδησης και ελευθερίας. Εμπνευσμένο από την  Θιβετανική Βίβλο των Νεκρών, η Ψυχεδελική Εμπειρία δεν είναι απλώς ένας οδηγός για τη χρήση του LSD· είναι ένα πείραμα φιλοσοφίας, ψυχολογίας και μυστικισμού, που επιχειρεί να περιγράψει τα στάδια του νου μπροστά στην αποδέσμευση από το Εγώ. Ο Λίρι προτείνει μια ριζική αναθεώρηση της σχέσης μας με τον εαυτό και τον κόσμο, μέσα από την απελευθερωτική δύναμη της εμπειρίας. Ένα κείμενο-ορόσημο που προκάλεσε σάλο στην εποχή του και εξακολουθεί να συζητιέται ως τεκμήριο της επαναστατικής δεκαετίας του ’60.

Friedrich Nietzsche – Μόνος με τον εαυτό σου

Μια επιλογή αποσπασμάτων και στοχασμών του Νίτσε που αποκαλύπτουν την πιο προσωπική, εσωτερική του φωνή. Στο Μόνος με τον εαυτό σου, ο φιλόσοφος δεν μιλά μόνο ως προφήτης της «θέλησης για δύναμη» ή κριτικός της ηθικής, αλλά ως άνθρωπος που αναμετριέται με τη μοναξιά, την πνευματική ένταση και την ανάγκη υπέρβασης. Κάθε μικρό κείμενο είναι μια σπίθα σκέψης που προκαλεί, εμπνέει και ταράζει. Πρόκειται για έναν οδηγό αυτογνωσίας που καλεί τον αναγνώστη να σκεφτεί χωρίς δεκανίκια, να σταθεί όρθιος απέναντι στον κόσμο και στον εαυτό του. Ένα βιβλίο-οδηγός, γεμάτο από την αλήθεια και τη μουσικότητα του νιτσεϊκού λόγου.

John Cleese – Τυφλός Οδηγός Δημιουργικότητας

Με το γνώριμο βρετανικό του χιούμορ και την καθαρότητα του σκεπτόμενου καλλιτέχνη, ο John Cleese προσεγγίζει το αίνιγμα της δημιουργικότητας όχι με βαρύγδουπους όρους, αλλά με απλότητα και πρακτική σοφία. Ο Τυφλός Οδηγός Δημιουργικότητας είναι μια σύντομη αλλά ουσιαστική εισαγωγή στον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να καλλιεργήσουμε τη φαντασία μας: μαθαίνοντας να δίνουμε χρόνο, να αντέχουμε την αβεβαιότητα, να παίζουμε με τις ιδέες χωρίς φόβο αποτυχίας. Δεν είναι θεωρητικό σύγγραμμα, αλλά ένα εμπνευσμένο κείμενο που μιλά σε όποιον θέλει να ξαναβρεί την ελευθερία της σκέψης και το θάρρος της δημιουργίας. Ένα μικρό εγχειρίδιο που χωράει όλη τη χαρά και την πρόκληση της δημιουργικής διαδικασίας.

Henry James – Το Στρίψιμο της Βίδας

Η πιο φημισμένη νουβέλα τρόμου του Χένρι Τζέιμς, δημοσιευμένη το 1898, παραμένει αριστούργημα της αμφισημίας και της ψυχολογικής έντασης. Μια νεαρή γκουβερνάντα αναλαμβάνει τη φροντίδα δύο παιδιών σε μια αγγλική έπαυλη, μόνο για να βρεθεί αντιμέτωπη με φαντάσματα που ίσως είναι πραγματικά, ίσως όμως να πηγάζουν από τη δική της φαντασία. Το Στρίψιμο της Βίδας είναι περισσότερο από μια ιστορία φαντασμάτων: είναι μια εξερεύνηση της ενοχής, της καταπίεσης και των σκοτεινών περιοχών του ανθρώπινου νου. Με την αξεπέραστη δεξιοτεχνία του, ο Τζέιμς δημιουργεί ένα κείμενο που κρατά τον αναγνώστη σε αβεβαιότητα μέχρι την τελευταία σελίδα και που συνεχίζει να στοιχειώνει τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο μέχρι σήμερα.

Mary Wollstonecraft – Η Αναγνώριση των Δικαιωμάτων της Γυναίκας

Ένα από τα πιο θεμελιώδη κείμενα του πρώιμου φεμινισμού, γραμμένο το 1792, στο απόγειο της Γαλλικής Επανάστασης. Η Μαίρη Γουόλστονκραφτ υπερασπίζεται με πάθος την ανάγκη της γυναίκας να αποκτήσει παιδεία, ισότιμη θέση στην κοινωνία και δικαίωμα στην αυτοδιάθεση. Με ρητορική οξύτητα και φιλοσοφικό βάθος, το έργο της δεν αποτελεί μόνο καταγγελία της ανισότητας, αλλά και πρόταση για μια κοινωνία δικαιότερη, όπου η λογική και η αρετή ανήκουν εξίσου και στα δυο φύλα. Η Αναγνώριση των Δικαιωμάτων της Γυναίκας είναι ένα κείμενο-ορόσημο που άνοιξε τον δρόμο για τους αγώνες των γυναικών τους δύο επόμενους αιώνες και παραμένει σήμερα συγκλονιστικά επίκαιρο.

Robert Athlyi Rogers – Η Βίβλος των Εκλεκτών

Γραμμένο τη δεκαετία του 1920 από τον Robert Athlyi Rogers, το έργο αυτό κατέχει ξεχωριστή θέση στην πνευματική ιστορία του 20ού αιώνα, καθώς αποτέλεσε θεμελιακό κείμενο για το ρασταφαριανό κίνημα και για τις αφροκεντρικές αναζητήσεις της εποχής. Η Βίβλος των Εκλεκτών συνδυάζει θρησκευτική έμπνευση, ποιητικό λόγο και πολιτική διεκδίκηση, επιχειρώντας να δώσει στους Αφρικανούς της διασποράς ένα ιερό βιβλίο που να εκφράζει τη δική τους ταυτότητα και αποστολή. Μέσα στις σελίδες του βιβλίου  αντηχεί η ελπίδα για απελευθέρωση και ενότητα, αλλά και η βαθιά πίστη στη δύναμη της πνευματικότητας ως όπλο ενάντια στην καταπίεση. Ένα κείμενο-ορόσημο που μαρτυρεί πώς η γραφή μπορεί να γίνει φωνή λαών και κοινοτήτων που ζητούν δικαίωση.

Henry David Thoreau – Περπατώντας

Στο σύντομο αλλά μεγαλειώδες αυτό δοκίμιο, ο Θορώ υμνεί την πράξη του περιπάτου ως φιλοσοφική εμπειρία και ως τρόπο ζωής. Το Περπατώντας δεν είναι απλώς μια αναφορά στη φύση· είναι μια πρόσκληση σε ελευθερία, ανεξαρτησία και πνευματική εγρήγορση. Ο Θορώ βλέπει στο περπάτημα την επιστροφή στην άγρια γη, στη ζωτική επαφή με τον κόσμο έξω από τις κοινωνικές συμβάσεις. Με γλώσσα ποιητική και στοχαστική, συνδέει το βήμα του περιπατητή με την αναζήτηση του αυθεντικού νοήματος της ύπαρξης. Ένα κείμενο που, παρά τη λιτότητά του, συμπυκνώνει όλη τη φιλοσοφία του Θορώ: να ζούμε πιο απλά, πιο αληθινά, πιο κοντά στη φύση και στον εαυτό μας.

Miyamoto Musashi – Το Βιβλίο των Πέντε Κύκλων

Γραμμένο το 1645 από τον θρυλικό ξιφομάχο Μιγιαμότο Μουσάσι, το έργο αυτό αποτελεί το κατεξοχήν κείμενο της ιαπωνικής πολεμικής φιλοσοφίας. Το Βιβλίο των Πέντε Κύκλων δεν είναι απλώς ένα εγχειρίδιο ξιφασκίας· είναι ένας οδηγός στρατηγικής, πειθαρχίας και εσωτερικής δύναμης. Μέσα από τις πέντε ενότητες (Γη, Νερό, Φωτιά, Άνεμος, Κενό) ο Μουσάσι διδάσκει πώς η τέχνη της μάχης συναντά τη σοφία της ζωής: η ισορροπία, η απλότητα, η συγκέντρωση και η προσαρμοστικότητα γίνονται κλειδιά όχι μόνο για τον πολεμιστή, αλλά για κάθε άνθρωπο που αναζητά αρμονία και καθαρότητα πνεύματος. Ένα κείμενο που επηρέασε βαθιά την ιαπωνική κουλτούρα και παραμένει παγκόσμιο σημείο αναφοράς για τη στρατηγική και την αυτοκυριαρχία.

Αλκίφρων – Επιστολές Εταίρων

Οι φανταστικές επιστολές του Αλκίφρονα, γραμμένες τον 2ο ή 3ο αιώνα μ.Χ., αποτελούν ένα μοναδικό λογοτεχνικό μωσαϊκό της αττικής ζωής. Στις Επιστολές Εταίρων ο αναγνώστης συναντά φωνές εταίρων, παρασίτων, αγροτών και ψαράδων που αφηγούνται τις μικρές τους ιστορίες με πνεύμα, ειρωνεία και αληθοφάνεια. Πίσω από την ελαφρότητα και το σκωπτικό ύφος κρύβεται μια σπάνια μαρτυρία για τα ήθη και τις κοινωνικές σχέσεις της αρχαιότητας. Ο Αλκίφρων, μιμούμενος την αττική γλώσσα και αντλώντας έμπνευση από την κωμωδία και τη σάτιρα, δημιουργεί μια γοητευτική λογοτεχνική ψευδαίσθηση, όπου ο κόσμος των ταπεινών αποκτά λογοτεχνική φωνή. Ένα έργο που, παρά την παιγνιώδη του μορφή, φωτίζει με μοναδικό τρόπο την καθημερινότητα της αρχαίας Αθήνας.

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Η Λογοτεχνία μετά τεχνητή Νοημοσύνη

Καρυωτάκης: η μοντέρνα συνείδηση και η ποιητική πρωτοπορία

Βιβλίο: Βλέπω τα κτίρια να πέφτουν σαν αστραπές