Σημαντικές βελτιώσεις στη διάγνωση και την αντιμετώπιση δύο σοβαρών οφθαλμικών παθήσεων προσφέρει η πρόοδος της ιατρικής τεχνολογίας και της επιστημονικής γνώσης για τους υποκείμενους μηχανισμούς τους.

Νεότερες εξελίξεις για τον κερατόκωνο

Ο κερατόκωνος είναι μία προοδευτικά εξελισσόμενη οφθαλμική νόσος, στην οποία παρατηρείται παθολογική λέπτυνση των ινών κολλαγόνου του κερατοειδή χιτώνα, του πρόσθιου τμήματος του οφθαλμού. Η βασική συνέπεια είναι η μεταβολή του σχήματος και της καμπυλότητας του κερατοειδή από σφαιρικό σε κωνικό, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την όραση.

«Οι εξελίξεις στη διάγνωση και τη θεραπεία του κερατόκωνου προσφέρουν νέες ελπίδες για βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Νέες τεχνολογίες, όπως η μικροσκοπία Brillouin, επιτρέπουν τη μελέτη του κερατοειδή και τη βαθύτερη κατανόηση της αρχιτεκτονικής και των μηχανικών ιδιοτήτων του, γεγονός που έχει κρίσιμη σημασία για την έγκαιρη διάγνωση. Σε αυτήν μπορεί να συμβάλλει επίσης η μελέτη του μικροβιώματος του κερατοειδή. Πρόκειται για τις αποικίες των βακτηρίων, που εκ φύσεως υπάρχουν στην επιφάνειά του.

Μελέτες έχουν δείξει ότι στους ασθενείς με κερατόκωνο παρατηρείται μειωμένη ποικιλότητα των βακτηρίων αυτών και ύπαρξη ορισμένων χαρακτηριστικών βακτηριακών στελεχών. Ήδη διερευνώνται καινοτόμες προσεγγίσεις για τη χρήση αυτών των στοιχείων για την πρώιμη διάγνωση της νόσου», αναφέρει ο Χειρουργός Οφθαλμίατρος κ. Μίλτος Μπαλίδης, MD, PhD, FEBOphth, ICOphth, συνιδρυτής και επιστημονικός υπεύθυνος του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής Ophthalmica, στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κερατόκωνου (10 Νοεμβρίου).

Στη βελτίωση της διάγνωσης συμβάλλουν επίσης οι εξελίξεις σε μεθόδους όπως η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT), η τοπογραφία με χρήση τεχνητής νοημοσύνης και η ευαίσθητη στο πολωμένο φως τομογραφία (polarized sensitive OCT), η οποία διακρίνει τη διάταξη των ινών του κολλαγόνου από τις οποίες αποτελείται ο κερατοειδής.

«Σημαντικές είναι επίσης οι μελέτες σε μοριακό επίπεδο, με θεραπείες που στοχεύουν στην αύξηση της έκφρασης του ενζύμου LOX (λυσυλοξειδάση). Το ένζυμο αυτό συνδέεται με τον κερατόκωνο, μέσω του ρόλου του στη διατήρηση της δομής του κερατοειδούς. Η αύξηση της έκφρασής του και η μείωση των βιοδεικτών φλεγμονής υπόσχονται ακόμα πιο ακριβή και εξατομικευμένη διάγνωση», τονίζει ο κ. Μπαλίδης.

Ωστόσο πολλές εξελίξεις υπάρχουν και στις θεραπευτικές προσεγγίσεις για τον κερατόκωνο. Εφαρμόζονται νέες παραλλαγές των ενδοκερατικών δακτυλίων (ειδικά εμφυτεύματα), που συμπεριλαμβάνουν συνδυασμούς εμφυτεύσεων δύο ή ακόμα και τριών δακτυλίων μαζί σε κατάλληλες κερατοειδικές θέσεις. Διεξάγονται επίσης μελέτες κατά τις οποίες πραγματοποιείται σκλήρυνση των δακτυλίων, πριν από την εισαγωγή τους στον οφθαλμό του ασθενούς.

Επιπλέον, διερευνάται η ενίσχυση του κερατοειδή με ενδοστρωματική μεταμόσχευση και ενθέματα διασυνδεδεμένου κολλαγόνου. Εφαρμόζονται νέα πρωτόκολλα στη διασύνδεση κερατοειδή (corneal cross linking – CXL) και δοκιμάζεται ο ποσοτικός προσδιορισμός της διασύνδεσης κολλαγόνου μέσω της μέτρησης της ακτινοβολίας φθορισμού.

Νεότερες εξελίξεις για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Σημαντικές εξελίξεις υπάρχουν και στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Είναι μία συχνή και σοβαρή οφθαλμική επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη, η οποία οφείλεται στις αλλοιώσεις που προκαλεί η συνεχής υπεργλυκαιμία (δηλαδή το αυξημένο σάκχαρο) στα αγγεία του αμφιβληστροειδή χιτώνα, στο οπίσθιο τμήμα του οφθαλμού.

Τα αμφιβληστροειδικά αγγεία των ασθενών με διαβήτη συνήθως παρουσιάζουν διαρροή αίματος και μικροαποφράξεις, που έχουν ως επακόλουθο την ανάπτυξη παθολογικών νεοαγγείων. Τα νεοαγγεία προκαλούν αιμορραγία και νέκρωση ιστού στο εσωτερικό του ματιού.

«Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μία προοδευτικά εξελισσόμενη οφθαλμοπάθεια. Πρέπει να αντιμετωπίζεται εγκαίρως και σωστά, διαφορετικά έχει σοβαρές συνέπειες στην όραση. Οι πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις έχουν φέρει σημαντικές αλλαγές στην πρόληψη και αντιμετώπιση των οφθαλμικών επιπλοκών του σακχαρώδη διαβήτη. Η καλύτερη ρύθμιση της νόσου μέσω νεότερων φαρμακευτικών θεραπειών, όπως οι αναστολείς SGLT2 και οι αγωνιστές του GLP-1, έχει συσχετιστεί με μείωση του κινδύνου εμφάνισης ή εξέλιξής της.

Ωστόσο, η έναρξη των παραπάνω φαρμακευτικών παραγόντων χρήζει συχνής παρακολούθησης από οφθαλμίατρο, αφού η απότομη βελτιστοποίηση των επιπέδων σακχάρου μπορεί να συνοδευτούν από βραχυπρόθεσμη επιδείνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας», επισημαίνει η Χειρουργός Οφθαλμίατρος κ. Χρύσα Κουτσιούκη, MD, από το Ινστιτούτο Οφθαλμολογίας & Μικροχειρουργικής Ophthalmica, στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου).

Επιπλέον, οι ενδοϋαλοειδικές ενέσεις με τα φάρμακα της κατηγορίας των αντι-VEGF έχουν καθιερωθεί ως η βασική θεραπεία για το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας.

Οπτική απεικόνιση και τεχνητή νοημοσύνη

Εξίσου σημαντική είναι και η τεχνολογική πρόοδος στην οφθαλμολογική απεικόνιση, η οποία έχει αλλάξει ριζικά τη διάγνωση και την παρακολούθηση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) και η OCT-αγγειογραφία (OCTA) επιτρέπουν την μη επεμβατική (και χωρίς σκιαστικό), λεπτομερή απεικόνιση των αγγειακών και δομικών στοιχείων του αμφιβληστροειδή, εντοπίζοντας βλάβες σε πρώιμα στάδια.

Επίσης τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα αυτόματου ελέγχου των φωτογραφιών του βυθού του οφθαλμού, διευκολύνοντας την έγκαιρη ανίχνευση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας και ενισχύοντας τα μαζικά προγράμματα προληπτικού ελέγχου, ακόμα και σε απομακρυσμένες γεωγραφικές περιοχές.

Διαβάστε επίσης:

Νέα μελέτη : Ποια κοινά φάρμακα μπορούν να διαταράξουν την υγεία του εντέρου

Παγκόσμια απειλή για την υγεία τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα

Ο πρόεδρος της ΕΙΝΑΠ κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά για την «ασφυξία» από τα ράντζα στο Αττικό