Γράφει η Ιωάννα Λιούτα*

Ο κ. Πιερρακάκης πρώτος το επανέλαβε στη Βουλή στην συζήτηση για τον Προυπολογισμό και αμέσως μετά και ο Πρωθυπουργός,επιχειρώντας να παρουσιάσουν τη λιτότητα, την απραξία και την συνενοχή στα υπερκέρδη ως ευρωπαϊκή υποχρέωση.

Τι πραγματικά λένε οι κανόνες

Οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ δεν απαγορεύουν ούτε αυξημένες κοινωνικές δαπάνες ούτε παρεμβάσεις στα υψηλά επιχειρηματικά κέρδη.Αυτό που απαγορεύεται είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης να συγκρουστείς με ισχυρά συμφέροντα.

Το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο θέτει στόχους για έλλειμμα και χρέος. Δεν υπαγορεύει πώς θα κατανείμεις τα φορολογικά βάρη, ούτε ποιον θα προστατεύσεις σε περιόδους κρίσης.

Δεν υπάρχει κανένας κανονισμός της ΕΕ που να απαγορεύει τη φορολόγηση υπερκερδών, την επιβολή ειδικών εισφορών στις τράπεζες,την αύξηση κοινωνικών δαπανών εφόσον χρηματοδοτούνται,τη λήψη διακριτικών δημοσιονομικών μέτρων (DRMs).Αν υπήρχε τέτοια απαγόρευση, δεν θα τα εφάρμοζαν δεκάδες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Τι κάνουν οι άλλες χώρες και γιατί εκτίθεται η ελληνική κυβέρνηση

Σε όλη την Ευρώπη, χώρες με ίδιους ή αυστηρότερους δημοσιονομικούς κανόνες φορολόγησαν υπερκέρδη ενεργειακών ομίλων,επέβαλαν έκτακτους φόρους στις τράπεζες,χρηματοδότησαν κοινωνικές παρεμβάσεις εν μέσω κρίσης.

Ισπανία, Ιταλία, Τσεχία, Λιθουανία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Κροατία όλες εφάρμοσαν μέτρα που στην Ελλάδα παρουσιάζονται ως «ανέφικτα».

Φορολόγηση «υπερκερδών» (Windfall Profits Taxes) ή «solidarity contributions»

Πολλές χώρες εισήγαγαν έκτακτους φόρους επί των υπερκερδών σε εταιρείες, κυρίως ενέργειας αλλά όχι μόνο, στο πλαίσιο αντιμετώπισης των υψηλών τιμών και δημοσιονομικών πιέσεων:

-Τσεχία windfall tax 60% σε ενεργειακές εταιρείες και τράπεζες.

-Ισπανία φόρος υπερκερδών 1.2% για ενεργειακές εταιρείες και 4.8% για τράπεζες.

-Λιθουανία 60% για πιστωτικά ιδρύματα (τράπεζες).

-Σλοβακία 30% επί τραπεζικών κερδών.

-Ουγγαρία πολυάριθμες ειδικές εισφορές,φόροι υπερκερδών σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων τραπεζών και ενεργειακών.

-Κροατία εφαρμόστηκε έκτακτος φόρος σε ενέργεια και ευρύτερη οικονομία.

-Βουλγαρία προσωρινός φόρος υπερκερδών σε ηλεκτρική ενέργεια και εγχώριο πλαίσιο.

-Ιταλία φορολόγηση υπερκερδών για ενεργειακές εταιρείες και έναρξη ειδικού φόρου στις τράπεζες

-Φινλανδία έχει προτείνει αντίστοιχες διατάξεις

Πολλές χώρες έχουν εισάγει ειδικές εισφορές ή φόρους στον τραπεζικό τομέα

Ισπανία 4.8% ειδικός φόρος επί καθαρών τόκων και προμηθειών άνω ορισμένου ορίου.

Σλοβακία τραπεζικός φόρος.

Λιθουανία τραπεζικός φόρος υπερκερδών.

Ιταλία ειδικός «windfall» φόρος για τράπεζες ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο το 2023

Επιπλέον, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή έκθεση, 16 από τα 27 κράτη μέλη έχουν εφαρμόσει “solidarity contributions”ή ισοδύναμα μέτρα για τα έτη 2022–2023.

Άρα το πρόβλημα δεν είναι η Ευρώπη. Το πρόβλημα είναι η επιλογή να μη θιγούν οι ισχυροί.Όταν ο κ. Πιερρακάκης επικαλείται τους δημοσιονομικούς κανόνες, δεν περιγράφει έναν αντικειμενικό περιορισμό.

Κατασκευάζει ένα άλλοθι για να δικαιολογήσει τη μη φορολόγηση των υπερκερδών,την προστασία τραπεζών και μεγάλων ομίλων και τη μετακύλιση του κόστους της κρίσης στα νοικοκυριά.

Πρόκειται για μια κλασική τακτική.Η Ευρώπη ως αόρατος καταναγκασμός, ώστε η κυβέρνηση να εμφανίζεται ως διαχειριστής αναγκαιότητας και όχι ως φορέας επιλογών.

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει δημοσιονομικός χώρος όταν αποφασίσεις να τον δημιουργήσεις.Υπάρχουν πόροι όταν επιλέγεις να τους αναζητήσεις εκεί που συσσωρεύονται τα υπερκέρδη.Και υπάρχουν κοινωνικές πολιτικές όταν παύεις να θεωρείς την αγορά ιερό αντικείμενο και την κοινωνία “δημοσιονομικό πρόβλημα”.

Όσοι επικαλούνται την ΕΕ για να μην πράξουν τίποτα, δεν υπερασπίζονται την ευρωπαϊκή νομιμότητα.Υπερασπίζονται ένα συγκεκριμένο μοντέλο εξουσίας και αναδιανομής,από τους πολλούς προς τους λίγους.

Και αυτό, όσο κι αν προσπαθούν να το ντύσουν με τεχνικούς όρους και κανονισμούς,είναι καθαρά πολιτική επιλογή.

*Πολιτική και Οικονομική Αναλύτρια

Διαβάστε επίσης:

Φάμελλος: Κοινωνικά άδικος ο προϋπολογισμός με λιτότητα τύπου Σόιμπλε – Δεν υπάρχουν περιθώρια για μοναχικές πορείες στον προοδευτικό χώρο

Φάμελλος: Στηρίζουμε τα δίκαια αιτήματα της Αυτοδιοίκησης – Η κυβέρνηση κλείνει την «κάνουλα» στους Δήμους

Ψήφισμα διαβίβασε η ΚΕΔΕ στον ΠτΒ και τα κόμματα