Οι βουλευτικές εκλογές της Βρετανίας μπορεί να έδωσαν την απρόσμενα μεγάλη νίκη στον Κάμερον, όμως το ενδιαφέρον θα κορυφωθεί από εδώ και πέρα, αφού μένει να παρακολουθήσουμε πώς θα εκτυλιχθεί μια από τις σημαντικότερες πολιτικές καταστάσεις που έχει να αντιμετωπίσει η Ευρώπη, και όχι μόνο. 

 

Ο Κάμερον, ως γνωστόν, υπόσχεται στους Άγγλους δημοψήφισμα έως τα τέλη του 2017 με το φλέγον ερώτημα αν η χώρα θα παραμείνει ή θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ναι μεν αναλυτές ήδη εκτιμούν ότι όλη η ιστορία είναι μια φούσκα κι ότι η Βρετανία δεν πρόκειται να ψηφίσει την έξοδό της από την Ε.Ε., όμως κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τι θα μεσολαβήσει την επόμενη διετία και κατά πόσο θα αλλάξουν τα δεδομένα. 

Και μόνο, πάντως, η πιθανότητα ενός Brexit, με τον φόβο, την αστάθεια και τον οπορτουνισμό που αυτόματα δημιουργεί, καθιστά το όλο θέμα άξιο εντατικής παρακολούθησης παγκοσμίως.

 

Η οικονομία της Βρετανίας είναι από τις ισχυρότερες στην Ευρώπη. Το βρετανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 2,6% την περασμένη χρονιά, μια από τις κορυφαίες επιδόσεις στον ανεπτυγμένο κόσμο. Η ανεργία βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά. Παρ’ όλα αυτά ο λαϊκισμός, που αποτελεί μάστιγα για ολόκληρη την Ευρώπη, βρίσκει καταφύγιο και μέσα στους κόλπους των Συντηρητικών της Αγγλίας. Το κόμμα, άλλωστε, κέρδισε την πλειοψηφία εν μέρει και λόγω των υποσχέσεών του για δημοψήφισμα, κάτι που στην πραγματικότητα πολλά από τα μέλη του δεν θέλουν.

 

Η μόνη από τις αυθεντικά φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις που σημείωσαν μεγάλη άνοδο στις εκλογές ήταν το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP), που εξασφάλισε 56 από τις 59 έδρες στη Σκωτία. Το UKIP του Φάρατζ, που όρισε σε μεγάλο βαθμό τη βρετανική πολιτική ατζέντα αναπτύσσοντας τον αντιευρωπαϊσμό και πιέζοντας για να έρθει το θέμα του δημοψηφίσματος στο επίκεντρο των εξελίξεων, πήρε 12,6%.

 

Πολλά και πολυεπίπεδα είναι αυτά που διακυβεύονται με ένα βρετανικό δημοψήφισμα. Η συμμετοχή στην Ε.Ε. ωφέλησε με διάφορους τρόπους τη Βρετανία, κυρίως τον υπερμεγέθη τραπεζικό τομέα της, που κατέστησε το Λονδίνο παγκόσμια οικονομική πόλη. Μόνο το 2014 οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες προσέφεραν 193,7 δισ. δολάρια σε Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (ΑΠΑ) στη βρετανική οικονομία ή το 8% της συνολικής ΑΠΑ της χώρας.

Εύλογα, λοιπόν, το ενδεχόμενο ενός Brexit έχει θορυβήσει πρωτίστως τον διεθνή τραπεζικό τομέα. Η HSBC έχει ήδη προειδοποιήσει ότι πιθανώς και να προχωρήσει σε μετεγκατάσταση της έδρας της από το Λονδίνο, αν η Βρετανία εγκαταλείψει την Ε.Ε.

 

Και οι υπόλοιπες επιχειρήσεις, όμως, είναι στα κάγκελα. Σύμφωνα με την εταιρεία δημοσκοπήσεων Grant Thornton, το 72% των βρετανικών επιχειρήσεων δηλώνει ότι η έξοδος θα αποτελούσε σοβαρό πλήγμα.

 

Για την Ευρωπαϊκή Ένωση το κόστος μιας βρετανικής εξόδου θα ήταν μεγάλο. Θα έχανε το 12,5% του πληθυσμού της, το 14,8% της οικονομίας της και μια μεγάλη στρατιωτική δύναμη που διατηρεί τους στενότερους δεσμούς με την Ουάσιγκτον από κάθε άλλο κράτος – μέλος. 

Επίσης αξίζει να σημειωθεί ότι η Βρετανία συνεισέφερε πάνω από 19 δισ. δολάρια στον προϋπολογισμό της Ε.Ε. το 2013, ενώ κόστισε μόλις 7,1 δισ. Αν δηλαδή η Βρετανία αποχωρήσει, άλλα κράτη, κυρίως η Γερμανία, θα κληθούν να καλύψουν τη σίγουρη χασούρα.

 

Πρόσφατη μελέτη των γερμανικών ινστιτούτων Bertelsmann Stiftung και Ifo υπολόγισαν κατά πόσο ένα Brexit θα μείωνε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε διάφορες χώρες έως το 2030. Στη Βρετανία η μείωση θα ήταν 1.163 δολάρια, στην Ιρλανδία 878 δολ., στο Βέλγιο 391 δολ., στη Σουηδία 246 δολ. και στη Γερμανία 130 δολ.

Αυτήν τη στιγμή οι Βρετανοί είναι, χονδρικά, μοιρασμένοι στα δύο μπροστά στο ενδεχόμενο εξόδου. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Populus, 39% τάσσεται υπέρ της εξόδου και 40% υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε. Το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι μεγάλο και μέσα στα επόμενα δύο χρόνια πολλά μπορούν να συμβούν.

 

Οι Ευρωπαίοι, εξάλλου, εκτιμούν ότι ο Κάμερον θα θέσει απαιτήσεις και ζητήματα ικανά να επηρεάσουν την εξέλιξη και τη λειτουργία της Ε.Ε. ως «ομάδας» εθνών. Κατά συνέπεια, κάποιες ευρωπαϊκές πολιτικές μπορεί να καθυστερήσουν, άλλες να μη δουν ποτέ το φως της μέρας. Θεωρείται, μάλιστα, ότι θα εμποδιστούν ή έστω θα καθυστερήσουν οι κινήσεις για περαιτέρω ευρωπαϊκή σύγκλιση, με συνέπειες και για την ευρωζώνη, έστω κι αν η Βρετανία δεν είναι μέλος της. 

 

Η Ευρώπη, από τη μεριά της, προφανώς θα επιλέξει να καθυστερήσει τις διαπραγματεύσεις μέχρι το 2017 κερδίζοντας χρόνο, ώστε να μη δώσει κανένα όπλο στους αντιευρωπαϊστές της Βρετανίας. Ωστόσο, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι οι ισορροπίες είναι στην κόψη του ξυραφιού, τα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν άρδην και να θέσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε κίνδυνο, αφού η Βρετανία είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες του.