Το φθηνό είναι ακριβό, λέει ο λαός, έκφραση σοφή, που ταιριάζει γάντι στον θεωρούμενο φθηνό, αλλά επί της ουσίας ευθέως ακριβό, λιγνίτη.

Μπούμερανγκ για τη χώρα η χρήση του λιγνίτη ως φθηνού καυσίμου

Το φθηνό είναι ακριβό, λέει ο λαός, έκφραση σοφή, που ταιριάζει γάντι στον θεωρούμενο φθηνό, αλλά επί της ουσίας ευθέως ακριβό, λιγνίτη.

Η επιλογή της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΑΠΕΝ αλλά και της διοίκησης της ΔΕΗ να προσαρμόσει στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό το ενεργειακό δόγμα της χώρας στον λιγνίτη, με τη λογική ότι είναι το φθηνό, εθνικό μας καύσιμο, κινδυνεύει να γυρίσει μπούμερανγκ. Και αυτό για δύο λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι η ΔΕΗ θα πρέπει να πληρώσει πανάκριβα τα δικαιώματα εκπομπής ρύπων, εκτός εάν γίνει δεκτό το αίτημά της για εξαίρεση από την Κομισιόν, πράγμα εξαιρετικά απίθανο. Ο δεύτερος και πιο σοβαρός είναι ότι η εμμονή στην κυριαρχία του λιγνίτη ισοδυναμεί με την απώλεια χιλιάδων ζωών από τη ρύπανση.

Πλήρωσε και μόλυνε!

Η διοίκηση της ΔΕΗ και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΠΕΝ καλούνται να λύσουν μια δύσκολη εξίσωση. Και αυτό γιατί η επιλογή του λιγνίτη ως κεντρικού ενεργειακού καυσίμου συνεπάγεται, μεταξύ άλλων, και μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για την αγορά δικαιωμάτων ρύπων. Εν ολίγοις, πληρώνουμε για να ρυπαίνουμε και μάλιστα πολύ ακριβά.

Το τελευταίο διάστημα το λεγόμενο και χρηματιστήριο των ρύπων έχει εκτοξευθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά το πρώτο τρίμηνο του 2015 η τιμή των δικαιωμάτων κυμάνθηκε στα 7,3 ευρώ ο τόνος, ενώ τον περσινό Μάιο η τιμή ήταν γύρω στα 5 ευρώ ο τόνος. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες εκτιμούν, μάλιστα, ότι η ΔΕΗ θα επιβαρυνθεί με κάπου 350 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που θα ανεβαίνει συνεχώς όσο η τιμή του τόνου θα συνεχίσει την ανοδική πορεία της. Μπροστά σε αυτό το ενδεχόμενο, ΔΕΗ και ΥΠΑΠΕΝ θα επιδιώξουν να εξαιρεθεί η Ελλάδα από την ταρίφα και να συμπεριληφθεί στις χώρες εκείνες που παίρνουν ακόμα δωρεάν πιστοποιητικά εκπομπής ρύπων.

Κίνηση, πάντως, που είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδώσει, αφού οι 10 χώρες που έχουν ακόμα το δικαίωμα για δωρεάν εκπομπές ρύπων είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία, η Πολωνία, η Ρουμανία, η Μάλτα και η Λετονία, με το σκεπτικό ότι ως νεότερα μέλη της Ε.Ε. πρέπει να τους δοθεί ο απαραίτητος χρόνος για να εκσυγχρονίσουν τις υποδομές ηλεκτροπαραγωγής τους.
Αντίθετα για τα παλαιότερα κράτη – μέλη, όπως είναι η χώρα μας, θεωρήθηκε ότι είχαν αρκετό χρόνο ώστε να αναβαθμίσουν το μοντέλο ηλεκτροπαραγωγής τους και να επενδύσουν σε καθαρές τεχνολογίες, οπότε δεν τίθεται από το 2013 θέμα παραχώρησης δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων χωρίς να πέσει το απαραίτητο μπαγιόκο.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του ΥΠΑΠΕΝ και της ΔΕΗ, δόθηκε το πράσινο φως για την κατασκευή της νέας λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαΐδα V, ενώ αποφασίστηκε να αποκατασταθεί ακόμα και η μονάδα Πτολεμαΐδα 3, μια παλιά μονάδα που θεωρείται ότι είναι από τις πλέον ρυπογόνες αλλά και κοστοβόρες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μονάδα είναι τόσο παλιάς τεχνολογίας, που δεν μπορεί να συμμορφωθεί ούτε με τα προηγούμενα ευρωπαϊκά όρια ρύπανσης που ίσχυαν από το 2006.

71.000 νέοι πρόωροι θάνατοι

Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά τα ωραία με την άφεση αμαρτιών στον λιγνίτη και την προσπάθεια να μας κάνουν τη χάρη και να μην πληρώσουμε για να ρυπαίνουμε ακόμα περισσότερο, σοκαριστικά είναι τα στοιχεία της νέας πανευρωπαϊκής έκθεσης της Greenpeace.

Όπως αποκαλύπτει η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση, αν υιοθετηθούν τα προτεινόμενα, αδύναμα ευρωπαϊκά όρια για τη ρύπανση από μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, η ατμοσφαιρική ρύπανση θα ευθύνεται για 71.000 πρόωρους θανάτους στην Ευρώπη (και περίπου 1.000 στην Ελλάδα) για την περίοδο 2020-2029.

Αυτή η άσκοπη απώλεια ζωής, επισημαίνεται στην έκθεση, μπορεί να αποφευχθεί αν υιοθετηθούν ευρωπαϊκά όρια ρύπανσης με βάση τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες. «Ωστόσο, οι έντονες παρασκηνιακές πιέσεις του ελληνικού και του ευρωπαϊκού λόμπι ορυκτών καυσίμων πέτυχαν να προταθούν αδύναμα όρια ρύπανσης».

Σύμφωνα με την Greenpeace, κατά τη διάρκεια των τεχνικών συζητήσεων ανάμεσα σε ομάδες εργασίας των κρατών – μελών, που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια στη Σεβίλλη, κυριάρχησε η παρουσία εκπροσώπων της βιομηχανίας, οι οποίοι διείσδυσαν σε όλες τις εθνικές αντιπροσωπείες. «Ειδικά η ελληνική αντιπροσωπεία, αποτελούμενη αποκλειστικά από στελέχη της ΔΕΗ και των ΕΛΠΕ, αποδείχτηκε αρνητικός πρωταγωνιστής στις παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις, υπονομεύοντας σχεδόν όλες τις διαδικασίες βελτίωσης».

Να σημειωθεί ότι τα νέα προτεινόμενα όρια θα οριστικοποιηθούν από τις τεχνικές αντιπροσωπείες των κρατών – μελών το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου και στη συνέχεια θα κατατεθούν προς επικύρωση στην Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η περιβαλλοντική οργάνωση με αφορμή τα αποτελέσματα της νέας πανευρωπαϊκής έρευνας επισημαίνει ακόμα ότι και η νέα υπό σχεδιασμό λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα V, αν και προβάλλεται ως σύγχρονη και αντιρρυπαντικής τεχνολογίας, αδυνατεί να τηρήσει ακόμα και αυτές τις αδύναμες προτεινόμενες προδιαγραφές της Ε.Ε. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που η Greenpeace έδωσε στη δημοσιότητα, οι προδιαγραφές της Πτολεμαΐδας V θα επιτρέπουν περίπου διπλάσια επίπεδα ρύπανσης από ό,τι προβλέπουν τα νέα (αδύναμα) όρια της Ε.Ε. και πολλαπλάσια από ό,τι ήδη εκπέμπουν μονάδες με τη βέλτιστη τεχνολογία σε Κίνα, Αμερική και Ευρώπη!